Meclis-i Mebûsan

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

küçükresim|260x260pik|24 Haziran 1910 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Meclis-i Mebusan üyeleri bir arada. küçükresim|261x261pik|4 Aralık 1919 tarihli Servet-i Fünun mecmuasında 1878 tarihli Meclis-i Mebusan çizimi Meclis-i Mebûsan (Çağdaş Türkçe: Temsili Meclis), Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya (Kânûn-ı Esâsî) göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan (daha az sayıdaki) üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi (Meclis-i Âyan) ile birlikte, genel parlamentoyu (Meclis-i Umûmî) oluşturmaktaydı. Hakkında Parlamenterler Meclisi (Meclis-i Mebûsan), 7 dönemde faaliyet göstermiştir: 31 Mart 1877’de çalışmalarına başlayan 1. Meclis-i Mebûsan üyeleri, geçici bir talimatla il, liva ve kazaların yönetim meclisi üyeleri arasından seçilmiş, İstanbul için ayrı bir seçim yapılmıştı. Bu parlamentoda 115 parlamenter vardı. 28 Haziran 1877’de çalışmalarını tamamlayarak dağıldı. Aynı seçim yöntemiyle oluşturulan 2. Meclis-i Mebûsan ilk kez 13 Aralık 1877’de toplandı. 93 Harbi'nin getirdiği sorunlar nedeniyle 14 Şubat 1878’de kapatıldı. II. Abdülhamid döneminin sonunda, 23 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında parlamenter seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası (Özgürlükçüler Partisi) ve İttihat ve Terakki Cemiyeti (Birlik ve İlerleme Partisi)’nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki Cemiyeti çoğunluğu sağladı ve 4 Aralık 1908’de 3. Meclis-i Mebûsan açıldı. Bu parlamento, 31 Mart Vakası ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909’da Anayasa üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Seçkinler Meclisi'nin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911’de tek bir parlamenteri ilgilendiren, ancak politik yankıları yüksek olan bir ara seçim gerçekleştirildi. 18 Ocak 1912’de padişah parlamentoyu dağıttı ve yapılan seçimlerden sonra, 18 Nisan 1912’de 4. Meclis-i Mebûsan toplandı. Bu parlamento, 5 Ağustos 1912’de Ahmed Muhtar Paşa’nın önerisi ile feshedildi. Birinci Balkan Savaşı nedeniyle seçime gidilemedi ve sıkıyönetim ilan edildi. İttihat ve Terakki, 23 Ocak 1913’teki Bâb-ı Âli Baskını ile iktidarı ele geçirdi. Bu şartlarda tek parti düzeninde 1914’te seçime gidildi ve 5. Meclis-i Mebûsan üyeliklerinin tamamını İttihat ve Terakki elde etti. Bu parlamento I. Dünya Savaşı boyunca bu haliyle faaliyetlerde bulundu. Mondros Mütarekesi sonrasında 21 Aralık 1918’de Padişah Vahdettin tarafından, yeni seçimler yapılmak üzere parlamento feshedildi. Yapılan seçimler sonunda Son Meclis-i Mebûsan ilk toplantısını 12 Ocak 1920’de yaptı. 16 Mart 1920’de İstanbul'un İşgali üzerine, parlamento, işgal güçlerinin baskısıyla anayasaya aykırı olarak 11 Nisan 1920'de resmen kapatıldı. Meclis-i Mebûsan'ın kapatılması üzerine 23 Nisan 1920’de Ankara'da Büyük Millet Meclisi faaliyetlerine başladı ve fiilen ülkeyi yönetti. Meclis-i Mebûsan başkanları listesi Kanuni Esasi'deki Meclis-i Mebûsan ile ilgili kararlar Madde 65.- Heyeti Mebusanın mıktarı âzası tebaai Osmaniyeden her ellibin nüfus zükûrda bir nefer olmak itibariyle tertip olunur. Madde 66.- Emri intihap reyi hafi kaidesi üzerine müessestir. Sureti icrası kanunu mahsus ile tâyin olunacaktır. Madde 67.- Heyeti Mebusan âzalıgıle ile hükûmet memuriyeti bir zat uhdesinde içtima edemez. Fakat vükelâdan intihap olunanların âzalığı mücazdırvesair memurinden biri mebusluğa intihap olunur ise kabul edip etmemek yedi ihtiyarındadır. Fakat kabul ettiği halde memuriyetinden infisal eder. Madde 68.- Heyeti Mebusan için azalığa intihabı caiz olmıyanlar şunlardır: Evvelâ tebai devleti aliyeden olmıyan saniyen nizamı mahsusu mucibince muvakkaten hizmeti ecnebiye imtiyazını haiz olan salisen türkçe bilmiyen rabian otuz yaşını ikmal etmiyen hamisen hini intihabta bir kimsenin hizmetkârlığında bulunan sadisen iflâs ile mahkûm olup ta iadei itibar etmemiş olan sabian sui ahval ile müştehir olan saminen mahcuriyetine hüküm lâhik olupta fekki hacir edilmeyen tasian hukuku medeniyeden sakıt olmuş olan aşiren tabiiyeti ecnebiye iddiasında bulunan kimselerdir. Bunlar mebus olamaz. Dört seneden sonra icra olunacak intihaplarda mebus olmak için türkçe okumak ve mümkün mertebe yazmak dahi şart olacaktır. Madde 69.- Mebusan intihabı umumisi dört senede bir kerre icra olunur ve her mebusun müddeti memuriyeti dört seneden ibaret olup fakat tekrar intihap olunmak caizdir. Madde 70.- Mebusların intihabı umumisine heyetin mebdei içtimaı olan teşrini saniden lâakal dört mah mukaddem başlanılır. Madde 71.- Heyeti Mebusan âzasının herbiri kendini intihap eden dairenin ayrıca vekili olmayup umum osmanlıların vekili hükmündedir. Madde 72.- Müntehipler intihap edecekleri mebusları mensup oldukları dairei vilâyet ahalisinden intihap etmeğe mecburdur. Madde 73.- Ba iradei seniye Heyeti Mebusan feshile dağıtıldığı halde nihayet altı ayda müçtemi olmak üzere umum mebusanın müceddeden intihabına başlanılacaktır. Madde 74.- Heyeti Mebusan âzasından biri vefat eder veya esbabı hacriyei meşruadan birine duçar olur veya bir uzun müddette meclise devam etmez veyahut istifa eder veya mahkûmiyet veya kabulü memuriyet cihetile âzalıktan sakıt olursa yerine nihayet gelecek içtimaa yetişmek üzere usulü veçhile diğeri tâyin olunur. Madde 75.- Münhal olan mebusluk makamlarına intihap olunacak âzanın memuriyeti gelecek intihabı umumî zamanına kadardır. Madde 76.- Mebuslardan herbirine beher sene içtimaı içün hazineden yirmibin kuruş verilecek ve şehriye beşbin kuruş maaş itibarile memurinî mülkiye nizamına tevfikan azimet ve avdet harcırahı ita kılınacaktır. Madde 77.- Heyeti Mebusan riyasetine heyet tarafından ekseriyetle üç ve ikinci ve üçüncü riyasetlere üçer neferki ceman dokuz zat intihap olunarak huzuru şahaneye arzile bunlardan birisi riyasete ve ikisi reis vekâletlerine ba iradei seniye tercih ve memuriyetleri icra kılınır. Madde 78.- Heyeti Mebusanın müzakeratı alenidir. Fakat bir maddei mühimmeden dolayı müzakeratı hafi tutulmak vükelâ canibinden veyahut Heyeti Mebusanın âzasından onbeş zat tarafından teklif olundukta heyetin içtima ettiği mahal âzanın maadasından tahliye edilerek teklifin red veya kabulü için ekseriyeti arâya müracaat edilir. Madde 79.- Heyeti Mebusanın müddeti içtimaiyesinde âzadan hiç biri heyet tarafından ithama sebebi kâfi bulunduğuna ekseriyetle karar verilmedikçe veyahut bir cünha veya cinayet icra eder iken veya icrayı müteakip tutulmadıkça tevkif ve muhakeme olunamaz. Madde 80.- Heyeti Mebusan kendüye havale olunacak kavanin lâyihalarını müzakere ile bunlardan umuru maliyeye ve Kanunu Esasiye taalûk eder maddeleri red veya kabul veyahut tâdil eder ve mesarifi umumiye muvazene kanununda gösterildiği veçhile heyeti mebusanda tafsilâtile tetkik olunduktan sonra mıktarına vükelâ ile birlikte karar verilür ve buna karşılık olacak varidatın keyfiyet ve kemmiyeti ve sureti tevzi ve tedariki kezalik vükelâ ile birlikte tâyin edilir. Mebusan Marşı Mehmet Zati Bey (Arca) tarafından bestelenmiş olan marş, Meclis-i Mebûsan’ın 1909’da tekrar açılışında çalınarak kaydedilmiştir. Marşın sözleri hem 1908’de gerçekleşen Jön Türk Devrimi liderleri Resneli Niyazi Bey ve Enver Paşa ile Birinci Meşrutiyet'in ilân edilmesinde önemli rol oynayan Midhat Paşa'yı över. Söz Osmanlı Türkçesi Osmanlılar bu gün oldu muzaffer, Fethetti yeniden vatanı asker, Açtı mebûslara yolu süngüler, Yaşasın Niyâzi, yaşasın Enver! Gökyüzünde şühedânın hayâli, Alkışlıyor sanki ruhi Kemali Ah, ölmeden görmeliydi bu hali, Kıymetli, muhterem vatanperver Al bayraklar bulutları sarıyor, Şenliğimiz asumana varıyor, Mazlumlara, zalimler yalvarıyor, Hey Allah'ım bu nasıl ruzi mahşer? Uyan Midhat, uyan geldi zamanın, Tutsun dünyâları şöhret ve şânın, Sen bulun önünde şu Mebusân'ın, Artık yaşa evlâdınla beraber. Günümüz Türkçesi Osmanlılar bu gün kazandı, Yurdu yeniden ele geçirdi er, Milletvekillerine yolu açtı süngüler, Yaşasın Niyâzi, yaşasın Enver! Gökyüzünde şehitlerin düşü, Alkışlıyor sanki ruhi Kemal'i, Ah, ölmeden görmeliydi bu durumu, Değerli, saygıdeğer yurtsever Al bayraklar bulutları sarıyor, Şenliğimiz gökyüzüne varıyor Ezilenlere, Acımasızlar yalvarıyor, Hey Tanrı'm bu nasıl azık kıyamet? Uyan Midhat, uyan geldi vaktin, Tutsun elleri ün ile gösterişin, Sen bulun önünde şu Mebusân'ın, Artık yaşa çocuğunla beraber. Müzik Galeri Ayrıca bakınız Meclis-i Mebûsan 1. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 2. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 4. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 5. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 6. dönem mebusları listesi Meclis-i Mebûsan 7. dönem mebusları listesi (BMM) Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Eski yasama organları

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Meclis-i Mebûsan

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi