Mehmed Esad Safvet Paşa

[bullvar_katip]

Mehmed Esat Safvet Paşa (d. 1815 - ö. 1883), Osmanlı hükûmetinde çeşitli nazırlıklarda ve II. Abdülhamit döneminde 4 Haziran 1878 - 4 Aralık 1878 arasında altı ay sadrazamlık görevinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Tanzimat döneminin en mühim simalarındandır. Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi'nin annesinin dedesidir. Yaşamı Babası kaza Voyvodalığında bulunmuş Sürmene eşrafından Mehmet Hulusi Ağa olan Mehmed Esad Safvet Paşa 1815 yılında İstanbul'da doğdu. Öğrenimine mahalle mektebinde başlamış, Bayezid Medresesi'nde devam etmiştir. Devlet memurluğuna 1831 yılında 16 yaşındayken Divan-ı Humayun kalemine girerek başladı. Burada asıl adına geleneklere uygun olarak Safvet mahlası verildi. Dürüst ve değerli bir devlet adamı olarak tarihe geçmiştir. Nüktedan esprili bir kişiliğe sahiptir. Eğitime çok önem verdiği bilinmektedir, torunlarının eğitime gitmek istememesi üzerine "Bu gençlere ne oluyor biz çocukken Haydar (semt)inden kar demez kış demez yürüyerek Beyazit Camisi'ne medrese eğitimine giderdik." demiştir. Safvet Paşa'nın torunu Aliye hanım Samsun Mutassarrıfı Halil Hamdi Bey'le evlenmiştir. Bu evlilikten karikatürist ve Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi doğmuştur. Sedat Simavi anne tarafından Safvet Paşa'nın torunudur yani anne tarafından Sürmenelidir. Hükümet Nazırlıkları ve sadrazamlığı Altı defa Hariciye Nazırlığı, üç defa da Maarif Nazırlığı yapmıştır. 1868 yılında Maarif Nazırı iken Şimdiki Galatasaray Sultanisini (Mekteb-i Sultanî) kurmuştur, Galatasaray Lisesi o dönemde Fransızca eğitim veren bir okuldu. 1869 yılına kadar kurumsal kimliği yerleşmemiş olan Maarif Nezâreti ilk defa onun zamanında "Maarif-i Umumiye Nizamnamesi" ile toparlanmıştır. İlk defa bu devrede eğitim hizmeti halk işi olmaktan çıkıp devlet hizmeti olarak algılanmaya başlanmıştır. Toplam 14 defa çeşitli nazırlık görevlerinde bulunmuştur. 4 Haziran 1878-4 Aralık 1878 tarihleri arasında da 6 ay süreyle sadrazamlık görevini yerine getirmiştir. [[Dosya:Grave of Sadrazam Mehmed Esad Safvet Paşa.jpg|küçükresim|262px|Mehmed Esad Safvet Paşa'nın mezarı, Çemberlitaş'da Divanyolu'ndaki II. Mahmud Türbesi'nin avlusundadır.]] Safvet Paşa'nın Hazırlanmasına Katkı Sağladığı Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi 1869 Maarif-i Umûmiye Nizamnâmesi Fransa'nın Babıali'ye yaptığı tavsiye ve uyarılar neticesinde bu ülkenin eğitim yapısı dikkate alınarak hazırlanmıştır. Ülke gerçekleri ve uygulama imkanları göz önünde tutulmadan hazırlandığından hedeflerine ulaştırılamamıştır. Bu Nizamname ile devletin eğitim sistemi yeniden yapılandırılarak yeni bir düzene tabi tutulmuştur. Yapılan yeni düzen değişikliğine göre : Öğretim mecburiyetini korudu Okulları kısımlara ve derecelere ayırdı Eğitim ve öğretim usulünü düzenledi Öğretmenlerin bilgilerini arttıracak ve terfillerini sağlayacak çareleri getirdi Maarif Nazırlığı ve Vilayet bazında şubelerini teşkilatlandırdı Sınav yöntemleri geliştirildi. Eğitim masrafları için gelir kaynağı (Halktan toplanan paralar) buldu Aynı Nizamnameye göre okul teşkilatı da şöyle oluyor; Köylerde ve mahallelerde sıbyan mektepleri 500 evli kasabalarıyla rüştiye mektepleri Ev sayısı 1000'i geçen kasabalarda idadi mektepleri Valilik merkezlerinde sultani mektepleri İstanbul'da biri erkekler, diğeri kızlar için iki öğretmen okulu kuruldu Darülfünun kuruldu. Lazım ve münasip olan yerlerde kız üniversiteleri kuruldu. Kaynakça Dış bağlantılar Buz, Ayhan (2009) "Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5 Danişmend, İsmail Hâmi (1971),Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi Kuneralp, Sinan (1999) Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, İstanbul:ISIS Press,, ISBN 9784281181. İnal, İbnülemin Mehmet Kemal, (1964) Son Sadrazamlar 4 cilt, Ankara: Millî Eğitim Basimevi, (Dergah Yayinevi 2002) (Google books , Tektaş, Nazim (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: Kategori:Osmanlı sadrazamları Kategori:1814 doğumlular Kategori:1883 yılında ölenler Kategori:İstanbul doğumlu askerler Kategori:İstanbul'da ölenler Kategori:Osmanlı İmparatorluğu'nun Paris Büyükelçileri Kategori:II. Mahmud Türbesi haziresine defnedilenler