Mehmet Akpolat

[bullvar_katip]

Mehmet Akpolat veya Memmed Rzayev, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri albayıdır. Karabağ ve Zengezur savaşlarında, Askeran savaşında, Nisan işgalinden sonra Gence ve Karabağ'da işgale karşı ayaklanmalara katıldı. Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 31 yıl Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yaptı. Hayatı ve eğitimi Memmed Rza oğlu Rzayev 1897 yılında Gence şehrinin İmamali mahallesinde doğdu. 1914 yılında Gence şehir okulundan mezun olduktan sonra Tiflis'teki mühendislik okuluna girdi. 1917'de son sınıfta okurken, Ekim devrimi sırasında çıkan karışıklıklardan sonra gönüllü olarak askere gitti. 8 ay askerlik yaptıktan sonra Mayıs 1918'de Gence'de açılan askeri okula girdi. Askeri hizmeti Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Kasım 1918'de subay adayı olarak Gence'de bulunan 1. Topçu Tugayı 1. Tümenin 1. Bataryasına atandı. Askerliğe başladıktan sonra Karabağ'a gönderildi. Karabağ ve Zengezur'da sivillere yönelik katliamlar yapan Ermeni Taşnak güçlerine karşı Abdallar ve Hanlık köyleri istikametinde yapılan çatışmalara katıldı. 22 Mart 1919'da teğmen rütbesi ile ödüllendirildi ve muharebelerdeki kahramanlığından dolayı müfreze komutanlığına atandı. Aynı yılın Ağustos ayında, Memmed Rzayev vaktinden önce teğmen rütbesine terfi etti ve batarya komutanı olarak atandı. 21 Mart 1920'de Ermeni-Taşnak kuvvetleri Askeran'da bulunan Cavanşir piyade alayının mevzilerine aniden saldırarak Askeran geçişini ele geçirdiler ve isyan başlattılar. 26 Mart 1920'de Azerbaycan ordusu, Askeran yönünde Dron'un birliklerine karşı geniş çaplı bir operasyon başlattı. Memmed Rzayev de milli ordunun bir subayı olarak komutanı olduğu topçu bataryası ile bu muharebelere katılmıştır. Askeran'da başlayan şiddetli muharebeler, Azerbaycan ordusunun zaferiyle sonuçlandı. Nisan ortasına kadar süren muharebelerde düşman kuvvetleri tamamen yok edildi. Cumhuriyetin işgalinden sonra Mayıs 1920'de Bolşeviklere karşı Gence ayaklanmasına katıldı. Birkaç gün Gence müdafaasında bulunduktan sonra Karabağ'a gitti ve burada Haziran 1920'de Nuru Paşa önderliğindeki Karabağ ayaklanmasına katıldı. Ayaklanmanın yenilgiye uğratılmasından sonra komuta ettiği topçu bataryası ile birlikte Cumhuriyet Ordusu'nun süvari ve piyade alaylarından hayatta kalan askerleriyle muharebelere katılarak Karyagin ve Cebrayil istikametine çekilip Araz Nehri'ni geçerek İran'a girdiler. Mehmet Akpolat bu olayları şöyle anlatıyor: Şahtahtı'da, XI tümeninin 1. taburunun iki tümeni ve Mehmet Bey komutasındaki topçu bataryası, 2000 kişilik Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından şiddetli bir saldırıya maruz kaldılar. Daha sonra Mehmet Bey bataryasıyla Maku'yu geçerek Türkiye'ye geldi ve 12 Temmuz'da Doğubeyazıt'a ulaştı. Yanlarında getirdikleri 2 çöl topunu Doğubeyazıt'daki 11. Topçu Alayına teslim eden 23 kişi, silah arkadaşlarıyla birlikte Erzurum'a doğru hareket eder. Bir hafta sonra Erzurum'a ulaşarak yanlarında getirdikleri 18 İngiliz aygırı ile Soyug Çermik bölgesinde bulunan Azerbaycan askeri birliğine katıldılar. Türkiyede Sovyet işgaline karşı ayaklanmanın yenilgisinden sonra Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu'nun kalan askerlerinin bir kısmı Zengezur'u geçerek Nahçıvan'a, bir kısmı da Hudaferin yönünden İran'a daha sonraysa Türkiye'ye gittiler. Azerbaycan ordusuna komuta eden Nuh bey Sofiyev Türkiye sınırlarına yaklaşırken komutayı Samet bey Rafibeyli'ye devretti. Samet Bey önderliğinde önce Doğubayazıta, ardından Haziran-Temmuz aylarında Hasankale ve Erzurum'a ulaştılar. Topçu bataryaları ve piyade müfrezeleri de diğer tümenlere katıldılar. Bir süre Erzurum'da kaldıktan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kararı ile bir süvari, bir piyade alayı ve bir topçu bataryasından oluşan 1.200 kişilik Azerbaycan birliği Kazım Karabekir Paşanın komutasındakı Doğu Ordusu (XV. Kolordu) saflarına kabul edildi. Mehmet Akpolat, 1200 kişilik Azerbaycan birliğinin 56 subayından biriydi. [[Dosya:Baba bəy Behbud, Səməd Sayqın və Məmməd Ağpolad.jpg|200px|küçükresim|left|Baba bey Behbut, Samet Saygın ve Mehmet Akpolat Türkiye Ordusunda]] Mehmet Bey de Cihangir Berker'in bataryasında müfreze komutanı olarak Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 1920 sonbaharından 1921 başına kadar Doğu Anadolu'da gerçekleşen Doğu Harekatı'nda Sarıkamış, Kars ve Gümrü'nün geri alınması için yapılan savaşlara katıldı. Kars'ın Benli Ahmed köyü yakınlarındaki Berna meydan savaşında gösterdiği kahramanlıklardan dolayı Mustafa Kemal Atatürk imzalı ödülle ödüllendirildi. Türk Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinden sonra orduda kaldı ve askerlik hizmetini sürdürdü. Savaştan sonra 1925'te Şeyh Sait, 1926'da Birinci Ağrı Harekâtı ve 1927'de İkinci Ağrı Harekâtına katıldı. Ağustos 1928'de üsteğmen rütbesine layık görüldü. Eğitimini ilerletmek için İstanbul'da Harp Okulu'na girdi. 1929'da topçu okulundan mezun olduktan sonra İzmir'deki Foça Topçu Bölüğü'ne batarya komutanlığına atandı. 1930'da yüzbaşı rütbesine terfi etti. 1939 yılında Muğla'da bulunan Topçu Alayına 6. Batarya Komutanlığına atandı. 1940 yılında binbaşı rütbesini aldıktan sonra Çatalca'da 64. Tümen Topçu Alayı II. Tabur Komutanlığının, 1943'te 40. tümenin topçu alayının, Aralık 1945'te Kars'ta 49. Topçu Alayına bağlı II. Taburun komutanlılarını yaptı. Ağustos 1946'da yarbay rütbesini aldıktan sonra, III. Ordu'nun Erzurum'daki cephaneliğinin, Temmuz 1948'de Diyarbakır'daki 7'nci Kolordu'nun motorlu topçu alayının komutan yardımcılığına atandı. 1949 yılında albay rütbesine terfi etti ve Diyarbakır Teftiş Kurulu Başkanlığı'na atandı. Mayıs 1950'de görevdeyken kalp krizi geçirdi. Bir süre tedavi gördükten sonra hizmete döndü. 1950 yılında Eskişehir Teftiş Kurulu Başkanlığına atandı. Ancak sağlığı nedeniyle Temmuz 1951'de emekli oldu. 21 Haziran 1934'te Türkiye'de kabul edilen Soyadı Kanunu nedeniyle "Akpolat" soyadını aldı. Emekli olduktan sonra Azerbaycan Kültür Derneği'nin faaliyetlerine katıldı. 25 Mayıs 1958'de derneğin yıllık kongresi Yunus Hazarlı'nın başkanlığında İstanbul'da yapıldı. Yapılan seçimler sonucunda derneğin denetim kuruluna Baba Behbut, Mehmet Akpolat, Hamit Gence seçildi. 7 Ocak 1975'te öldü. 8 Ocak 1975'te Ankara'da bulunan Cebeci Askerî Şehitliği'ne defnedildi. Ailesi Rzayev ailesine mensup olan Mehmet Bey'in babası Rza Bey, annesi ise Şeker Hanım'dır. Yunis, Binnet, Nemet adında erkek kardeşleri ve Gövher adında bir kız kardeşi vardı. Kardeşleri Yunis, Binnet, Nemet 1937'de Sovyetler Birliği'nde siyasi baskılar zamani öldürüldü. Mehmet Akpolat, Kars'taki görevi sırasında Leyla hanimla tanışmış ve burada bir aile kurmuş. Bu evlilikten Cemile ve Orhan adlı çocukları dünyaya geldi. Oğlu Orhan askerdi ve Kore Savaşı'na katıldı. 1951'de gerçekleşen Kunu-ri Muharebesi katılanlardan biriydi. Çatışmalardan birinde yaralandıktan sonra Türkiye'ye döndü. İyileştikten sonra hizmetine devam etti ve albaylığa yükseldi. Ödülleri class=ve-pasteProtect|50x50px — 1923 yılında Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki hizmetlerinden dolayı "İstiklal" madalyasıyla ödüllendirildi. Kaynakça Özel Genel Dış kaynaklar Həm AXC, həm də Türkiyə ordusunda döyüşən Məmməd Ağpolad Kategori:1897 doğumlular Kategori:1975 yılında ölenler Kategori:Gence doğumlular Kategori:Türkiye'de ölenler Kategori:Azeri asıllı Türkler Kategori:Cebeci Askerî Şehitliği'ne defnedilenler Kategori:Kurtuluş Savaşı'nda Azerbaycan asıllı askerler Kategori:Ankara'da defnedilenler Kategori:İstiklâl Madalyası sahipleri