Mehmet Özdoğan

[bullvar_katip]

Mehmet Celal Özdoğan (d. 30 Mayıs 1943), Türk arkeolog. Anadolu Neolitik kültürü üzerine çalışmalarıyla tanınır. Özellikle Trakya'daki yerleşimlerde önemli arkeolojik kazılar gerçekleştirmiş ve yörenin tarih öncesi dönemlerini somut verilerle ortaya koymuştur. Hayatı 30 Mayıs 1943'te İstanbul'da doğdu. Babası İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Jeofizik kürsüsünü kurucusu İhsan Özdoğan, annesi fizik profesörü Belkıs Özdoğan'dır. İlköğretime 1949'da Sultanahmet İlkokulu'nda başladı. Ortaöğrenimin İngiliz Erkek Lisesi ve ardından Robert Kolej'inde 1963 yılında tamamladı ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Kürsüsü'nde yükseköğretimine başladı. Halet Çambel, Kurt Bittel, Robert J. Braidwood'un öğrencisi oldu. Buradaki eğitimini Pekiyi derece ile tamamladı. Ayrıca Ön Asya Kültürleri ile Fiziki Coğrafya sertifikalarını da aldı. 1970 yılında İstanbul Üniversitesi'nde "fahri asistan" olarak çalışmaya başladı ve bütün akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi'nde geçirdi. 1979 yılında “Fikirtepe” başlıklı çalışmasıyla doktora derecesini aldı. Neolitik yerleşik yaşam biçiminin ortaya çıkışı ve Avrupa'ya aktarım modelleri üzerinde uzmanlaştı. İlk kazı deneyimine 1964 yılında Şanlıurfa'nın Bozova ilçesinde başladı. Meslek yaşamının ilk dönemlerinde Çayönü (Batman) kazılarında ve ODTÜ Keban Kurtarma Projesi ile Aşağı Fırat projelerinde (Mezraa-Teleilat kazısı) görev aldı. En uzun ve yoğun çalışmasını Güneydoğu Anadolu'da yaptı. Çalışmalarını 1990'larda Trakya'ya taşıdı. Trakya'da Yarımburgaz, Hocaçeşme, Kanlıgeçit, Aşağı Pınar yerleşimlerinde gerçekleştirdiği arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmaları ile bölgenin tarihöncesi kültürlerini somut verilerle ortaya koydu. Anadolu ve Balkan kültürleri arasındaki kültürel iletişimin göçlerin yanı sıra kültürel uyum ve bilgi aktarımıyla da gerçekleştiğini gösterdi. 1994 yılında profesörlüğe yükselen Özdoğan, 2000 yılında Prehistorya Anabilim Dalı başkanlığını üstlendi, 2010 yılında da emekli oldu. Özdoğan, 2001 yılında TÜBA Hizmet Ödülü’nü aldı; Marmara Bölgesi tarih öncesi arkeolojisi alanına yaptığı katkılarından dolayı 2008 yılında kültür alanında Vehbi Koç Ödülü'ne, neolitik çağ mimari oluşumunu inceleyerek yaptığı yayınlardan ötürü 2020 yılında Mimarlar Odası'nın Mimarlığa Katkı Ödülü'ne layık görüldü. Özdoğan, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) asli üyesi (2002-2011), Bilim Akademisi (2011),, Amerika Birleşik Devletleri Bilim Akademisi (NAS) yabancı asli üyesi (2005), Amerika Arkeoloji Enstitüsü (AIA), Alman Arkeoloji Enstitüleri (DAI) üyesidir. Ödülleri 2001 TUBA Hizmet Ödülü 2008 Vehbi Koç Vakfı Ödülü 2020 Mimarlar Odası Mimarlığa Katkı Ödülü Kitapları Aşağı Fırat Havzası 1977 Yüzey Araştırmaları. Ankara: ODTÜ Aşağı Fırat Projesi Yayınları Seri I, No.2. Ankara. 1977 Lower Euphrates Basin 1977 Survey. Ankara: METU Lower Euphrates Project, Seri I, No. 2. Ankara. 1977 Neolithic in Turkey. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul. 1999 Türk Arkeolojisinin Sorunları ve Koruma Politikaları. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul. 2001 Şanlıurfa İli Kaynakçası. (S. Polat ile birlikte) TÜBA TÜKSEK yayınları No. 2/1, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul. 2002 Güneydoğu Anadolu’nun Kültür Tarihindeki Yerine Farklı Bir Bakış. TÜBA Akademi Forumu No. 14, Türkiye Bilimler Akademisi. Ankara. 2003 Aşağı Pınar Vol I, Archäologie in Eurasiens 15, (Karul,N., Z.Eres birlikte) Studien im Thrakien-Marmara raum Band 1, Verlag Phillip von Zabern, Mainz. 2003 Köyden Kente Yakın Doğu’da İlk Yerleşimler (iki cilt). (H.Hauptmann, N.Başgelen ile birlikte) Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul. 2003 Arkeolojinin Politikası ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. 2006 Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. (N. Başgelen ile birlikte) Türkiye’de Neolitik Dönem: Yeni Kazılar, Yeni Bulgular (2 cilt) Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. 2007 Kaynakça Kategori:İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde öğrenim görenler Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri Kategori:Türk arkeologlar Kategori:1943 doğumlular Kategori:Bilim Akademisi üyeleri Kategori:Arkeologlar Kategori:English High School'da öğrenim görenler