Meteorit sınıflandırması

[bullvar_katip]

Göktaşı biliminde, bir meteorit sınıflandırması benzer meteoritleri gruplandırmaya çalışır ve bilim insanlarının tartışmalarında standart bir terim kullanmalarına olanak tanır. Meteoritler özellikle mineralojik, petrolojik, kimyasal ve izotopik özellikler olmak üzere çeşitli özelliklere göre sınıflandırılır. küçükresim|Meteoritler Terminoloji Meteorit sınıflandırmasında kullanılan tek bir standart terim yoktur; fakat genellikle kategoriler için kullanılan yaygın terimler arasında tipler, sınıflar, klanlar, gruplar ve alt gruplar bulunur. Bazı araştırmacılar bu terimleri hiyerarşik bir yapıya sokarlar, fakat hangi hiyerarşinin en uygun olduğu konusunda bir uzlaşı yoktur. Hiçbir bilinen gruba uymayan (her ne kadar daha yüksek bir sınıflandırma düzeyine uysalar da) meteoritler gruplanmamış olarak adlandırılır. Kalıtsal ilişkiler Meteorit sınıflandırması, benzer meteorit örnekleri arasında bir "kalıtsal" ilişkinin varlığını gösterebilir. Aynı şekilde sınıflandırılan meteoritler ortak bir kökene sahip olabilir ve dolayısıyla bir ana cisim olarak bilinen (bir gezegen, asteroit veya uydu gibi) aynı astronomik cisimden kaynaklanabilirler. Bununla birlikte, mevcut bilimsel bilgilere göre bu tür meteoritler arasındaki ilişkilerin kanıtlanması zordur. Geleneksel sınıflandırma şeması Meteoritler genellikle temel olarak kayalık malzemeden (taşsı meteoritler), metalik malzemeden (demir meteoritler) veya karışımlardan (taşsı-demir meteoritler) oluşmalarına bağlı olarak üç genel kategoriye ayrılırlar. Bu kategoriler en azından 19. yüzyılın başından bu yana kullanılmaktadır, fakat kalıtsal olarak çok fazla öneme sahip değillerdir ve sadece örnekleri gruplandırmak için geleneksel ve pratik bir yol olarak kullanılırlar. Aslında, şu anda kullanılan "taşsı demir" terimi yanlış bir isimlendirmedir. Bir grup kondrit (CB), hacim olarak %50'den fazla metal içerir ve kondritlerle olan yakınlıkları tanımlanana kadar taşsı demir olarak adlandırılan meteoritleri içerir. Bazı demir meteoritleri ayrıca çok sayıda silikat kalıntıları içerir, fakat nadiren taşsı demirler olarak tanımlanırlar. Yine de, bu üç kategori en yaygın kullanılan meteorit sınıflandırma sisteminin en üstünde yer alır. Taşsı meteoritler geleneksel olarak diğer iki kategoriye ayrılır: Kumlular (kondritler) (ana cisimlerinin oluşmasından bu yana neredeyse hiç değişikliğe uğramamış ve kondrüllerin varlığı ile karakterize edilen meteorit grupları) ve kumsuzlar (akondritler) (asteroit veya gezegensel farklılaşmayı içeren karmaşık bir kökene sahip meteorit grupları). Demir meteoritleri geleneksel olarak benzer iç yapıları olan cisimler olarak ayrılmıştı (oktahedritler, heksahedritler ve ataksitler), fakat bu terimler şimdi sadece tanımlayıcı amaçlar için kullanılmakta ve yerini modern kimyasal gruplara bırakmaktadırlar. Taşsı-demir meteoritler her zaman pallasitler (şimdi birkaç farklı gruptan oluştuğu bilinmektedir) ve mesosideritler (modern bir grup adıyla eşanlamlı olan dokusal bir terim) olarak ayrılmıştır. Aşağıda, meteorit gruplarının daha geleneksel sınıflandırma hiyerarşisine nasıl uyduğunun bir temsili bulunmaktadır: Kondritler Karbonlu kondrit sınıfı CI kondritleri (Ivuna benzeri) grubu CM-CO kondrit (mini-kondrül) klanı CM kondrit (Mighei benzeri) grubu CO kondrit (Ornans benzeri) grubu CV-CK kondrit klanı CV kondrit (Vigarano benzeri) grubu CV-oxA kondrit (oksitlenmiş, Allende benzeri) alt grubu CV-oxB kondrit (oksitlenmiş, Bali benzeri) alt grubu CV-kırmızı kondrit (indirgenmiş) alt grubu CK kondrit (Karoonda benzeri) grubu CR kondrit klanı CR kondrit (Renazzo benzeri) grubu CH kondrit (Allan Hills 85085 benzeri) grubu CB kondrit (Bencubbin benzeri) grubu CBa kondrit alt grubu CBb kondrit alt grubu Adi kondrit sınıfı H kondrit grubu L kondrit grubu LL kondrit grubu Enstatit kondrit sınıfı EH kondrit grubu EL kondrit grubu Ana sınıflardan birinde olmayan diğer kondrit grupları R kondrit (Rumuruti benzeri) grubu K kondrit (Kakangari benzeri) küçük grubu (bir küçük grup üyeleri s IAB ana grup Udei Station küçük grubu Pitts küçük grubu sLL (düşük Au, düşük Ni) alt grubu sLM (düşük Au, orta Ni) alt grubu sLH (düşük Au, yüksek Ni) alt grubu sHL (yüksek Au, düşük Ni) alt grubu sHH (yüksek Au, yüksek Ni) alt grubu IIE demir meteoriti grubu Rubin sınıflandırması A. E. Rubin (2000) sınıflandırma şeması: Alternatif şemalar küçükresim|sağ|Weisberg, McCoy ve Krot 2006'ya göre meteorit sınıflandırması. Son zamanlarda yayınlanan iki alternatif genel sınıflandırma şeması, meteoritleri grupların ötesinde nasıl sınıflandırılacağı konusundaki uzlaşmazlığı göstermektedir. Krot ve diğerleri tarafından 2003 yılında geliştirilen şemada aşağıdaki hiyerarşi kullanılmıştır: Kondritler Kondrit olmayanlar İlkel Farklılaşmış Akondritler Taşsı demirler Demirler Weisberg ve diğerlerinin (2006) şemasına göre meteorit grupları şu şekilde düzenlenmiştir: Kondritler İlkel akondritler Akondritler burada demirler ve taşsı-demirler, gruba bağlı olarak akondrit veya ilkel akondrit olarak kabul edilir. Tarihçe Modern meteorit sınıflandırması 1860'ların sonlarında Gustav Rose ve Nevil Story Maskelyne'nin sınıflandırmalarına dayalı olarak oluşturuldu. Gustav Rose, Berlin'deki Museum für Naturkunde'nin meteorit koleksiyonu üzerinde çalışırken, Maskelyne ise Londra'daki British Museum'un koleksiyonu üzerinde çalışmıştır. Rose, kondrülleri olan meteoritler (kondritler) ve olmayanlar (nonkondritler) için farklı kategoriler oluşturan ilk kişiydi. Story-Maskelyne ise sideritler, siderolitler ve aerolitler (şimdi sırasıyla demir meteoritler, taşsı-demir meteoritler ve taşlı meteoritler olarak adlandırılır) arasında ayrım yapmıştır. 1872'de Gustav Tschermak, Gustav Rose'un 1864 tarihli kataloğuna dayalı olarak ilk meteorit sınıflandırmasını yayımladı: 1883 yılında Tschermak, Rose'un sınıflandırmasını yeniden değiştirdi. Aristides Brezina tarafından daha fazla değişiklik yapıldı. İlk kimyasal sınıflandırma, 1907 yılında Oliver C. Farrington tarafından yayımlandı. George Thurland Prior, mineralojik ve kimyasal verilere dayalı olarak sınıflandırmayı daha da geliştirdi, mesosiderit, lodranit ve enstatit kondrit terimlerini tanıttı. 1923 yılında Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nde bulunan meteoritlerin bir kataloğunu yayımladı. Sınıflandırmasını Gustav Tschermak ve Aristides Brezina'nın çalışmalarına dayandırdığını ve kendi değişikliklerini eklediğini belirtti. Ana alt bölümleri şunlardı: Meteorik Demirler veya Sideritler Meteorik Taşsı-demirler veya Siderolitler Meteorik Taşlar veya Aerolitler. "Meteorik Taşları", kondrülleri olanlar (Kondritik Meteorik Taşlar veya Kondritler) ve olmayanlar (Kondritik Olmayan Meteorik Taşlar veya Akondritler) olarak alt bölümlere ayırır. Demir meteoritler yapılarına göre Ataksitler, Heksahedritler ve Oktahedritler olarak alt bölümlere ayrılır. Sınıflandırmanın tam bir özeti aşağıdaki kutuda verilmiştir: Brian Harold Mason 1960'larda başka bir revizyon yayınladı. Ayrıca bakınız Göktaşı bilimi sözlüğü Asteroit tayf tipleri Kaynakça Dış bağlantılar Gruba göre meteorit frekansları - National History Museum Meteorit "aile ağacı" - National History Museum Meteorit Sınıflandırma Listesi - Meteorites Australia