Mevlevîlik

bullvar_katip · 23 Mayıs 2024

[[Dosya:Turkey.Konya050.jpg|küçükresim|230px|Mevlevî törenlerinden birini gösteren insan bibloları, Mevlana Müzesi]] 230px|küçükresim|Mevlevî töreni Mevlevîlik (Osmanlı Türkçesi: مولويه - Mevlevîyye), 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi'nin tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen tarikattır. Tarihi Mevlânâ, bir tarikat kurmamış olsa da bunun temellerini atmış sayılır. Dostlarıyla birlikte sohbet toplantıları düzenler, bu toplantılarda dini konuşmalar yapılır, müzik dinlenir, sema yapılır ve zikredilirdi. Mevlânâ'nın fikirleri yayıldıkça toplantılarına katılmak isteyenlerin sayısı arttı. Bu kişilerin bazıları İran ve Arabistan gibi yabancı ülkelerden geliyorlardı. Mevlana, toplantılara düzen vermek için bazı kurallar koydu. Bu düzen, Mevlevilik tarikatı ritüellerinin kökenini oluşturacaktı. Mevlana, Şems öldükten sonra Mesnevi'yi yazdırmaya başlar. Oğlu Sultan Veled, talebesi Hüsamettin Çelebi ve ardından gelenler bunu geliştirip önce Anadolu'ya, daha sonra da diğer yörelere yaymışlardır. Mevlana'nın torunlarından biri de Kütahya'da Dönenler Camii'nde yatmaktadır. Mevlana'nın oğlu Sultan Veled postnişin (şeyh) olduktan sonra bir tarikat merkezi (tekke) inşa edildi. Bu tekkede Kur'an ve Mesnevi okunuyordu. Böylece Mevlevîlik, sufî tarikatlardan birisi haline geldi. Mevlânâ'nın, yakınları ve dostlarının defnedilmiş olduğu Konya'daki Yeşil Kubbe, tarikatın manevi merkezi halini aldı. Bugün de pek çok müslüman bu müzeyi, içindeki türbeyi ve tekkeyi ziyaret etmektedir. Mevleviliğin başlangıcında sema ayini, dervişlerin vecde gelmesiyle başlıyordu. Ulu Arif Çelebi zamanında semadan önce Kur'an ve gazeller okunmaya başladı. Sema ayini Mukabele denilen günümüzdeki şeklini 15. yüzyılda Pir Adil Çelebi zamanında aldı. Ritüeller Mevleviliğin gelişmiş bir adap ve kural sistemi vardır. Misal, ortak tabaktan yemek yeniyorsa kaşığın bir tarafı ile yemek alınır, diğer tarafı ile yemek yenir. Kaşığın ağza değen kısmının yemeğe değmemesine özen gösterilir. Ayrıca âlemdeki tüm varlıkların Allah'ın birer parçası olduğu varsayılarak onlara değer verilir. Örneğin; kaşık öpülerek yemeğe başlanır, sırtlarına giydikleri yelekler öpülerek giyilir. Mevlevilikte de diğer tarikatlarda olduğu gibi yün giyilir, bu da maddi ve özellikle manevi fakirliğin bir dışa vurulmuş şeklidir. Felsefe Mevlânâ’nın tasavvufu, sırf mistik ve idealist bir tasavvuf olmayıp mahdut varlıktan, ferdiyetten ve ferdi ihtiraslardan tamamıyla sıyrılmak ve halka, topluluğa yayılmak suretiyle tecelli eden ve sosyal hayatta sınırsız bir sevgi, insanî bir görüş ve mutlak bir birlik halinde, moral sahadaysa herkesin kendisini, bir kâmile uymak suretiyle ıslahı ve umumî olarak hayra, güzele ve iyiye doğru bir gidiş, insanî bir terbiye halinde tezahür eden ve böylece de realitede amelî karaktere sahip olan bir tasavvuftur. Tasavvufta, Mevlana ve Mevleviliğin önemi büyüktür. Mevlevilik insan odaklı olup hoşgörüye, güzele ve ihlasa yöneliktir, pes etmek yoktur, pişman olmak ve affetmek vardır. 1915 Ermeni Kırımı sırasında Mevlevi Tarikatı üyeleri, barınak sağlayarak ve Teşkîlât-ı Mahsûsa'dan saklayarak Konya'daki Ermeni sivillerini (zimmilerini) kurtardılar. Mevlevî tarikât silsilesi Mevlevîlik Altın Zinciri (I. silsilesi) Muhammed Ali bin Ebu Talib Hasan bin Ali Hüseyin bin Ali Zeynelâbidîn Muhammed el-Bakır Cafer es-Sadık Musa el-Kâzım Ali er-Rıza Maruf-u Kerhî Serî-i Sekatî Cüneyd-i Bağdadî Ebû Osman Mağribî Ebû Ali Rubarî Ebû Ali Kâtib Şeyh Ebû'l Kâsım Gurgânî Ebû'l Necip Abdul Kahar Sühreverdî Bitlisli Ammar-ı Yâsir Necmeddin Kübra Bahaeddin Veled Seyyid Burhân-ed-Dîn Muhakkık-ı Tirmizî Şems-î Tebrizî Celâleddîn Rûmî Sultan Veled Mevlevîlik Altın Zinciri (II. silsilesi) Muhammed Ali bin Ebu Talib Hasan-ı Basri Habib-i Acemî Davud-u Taî Maruf-u Kerhî Serî-i Sekatî Cüneyd-i Bağdadî Ebu Bekr-i Şiblî Muhammed Zeccac Ebû Bekir Nessac Ahmed Gazalî Ahmed Hatibî Şems-ül Eimme Serahsî Bahaeddin Veled Seyyid Burhân-ed-Dîn Muhakkık-ı Tirmizî Şems-î Tebrizî Celâleddîn Rûmî Sultan Veled Galeri Ayrıca bakınız Mevlevîhâne Nakşibendi Mesnevi Kaynakça Kategori:Mevlevilik Kategori:Tarikatlar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Mevlevîlik

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi