Mezopotamya (thema)

[bullvar_katip]

Mezopotamya günümüzde doğu Türkiye'de yer alan Bizans İmparatorluğu theması (askeri-sivil vilayet). Mezopotamya bölgesi ya da daha eski Roma ve erken Bizans Mezopotamya eyaleti ile karıştırılmamalıdır.Thema, Arsanias Nehri (Günümüz Murat Nehri) ile Çemişgezek arasında yer alır. Tarihi [[Dosya:Seal of John Kastamonites, katepano of Mesopotamia.jpg|küçükresim|250px|İoannis Kastamonitis'in mührü, Mezopotamya'nın vestes ve katepanosı]] Thema muhtemelen 899 ve 911 arasında, İmparator VI. Leon , Harsianon'un önceki Stratigosu Orestes'i vali atadığı zaman kurulmuştur. Vilayetin büyük kısmı kabile şefi Manuil tarafından yönetilen Takis Ermeni Prensliği'nden oluşuyordu. Manuil ve dört oğlu, diğer themalarda unvanlar ve mülkler karşılığında topraklarını Bizans İmparatorluğu'na bırakmaya ikna edildiler. Ermeni nüfusunun olduğu bölgeler Erzincan (Haldia Theması'ndan) ve Kemah (Koloneia Theması'ndan) daha sonra yeni oluşan bu themaya katıldılar. İmparator VII. Konstantinos thema olmadan önce bu bölgeyi isimsiz bir kleisura (müstahkem bir sınır bölgesi) olarak zikretsede, bundan daha erken idari yapılanmanın delili mevcuttur. "Mezopotamya'nın bir spatharios ve stratigosu" mührü yaklaşık 810 tarihlidir, bu da muhtemelen orada kısa ömürlü bir themanın varlığını kanıtlamaktadır. Ermeni ismi Mousilikes taşıyan bir tourmarchesin mührü tereddütlü yaklaşık 870 yılına taşır. Bu nedenle Mezopotamya, 9. yüzyılın sonlarında Ermeni prensliği komşu bir themanın bir bölümü (tourma) olarak oluşturulmuş, prensinin bir Bizans unvanı almasına ve yönetmeye devam etmesinden önce, tam bir themaya genişletilmesi mümkündür. Bu aynı zamanda, 911 yılına kadar, imparatorluk hazinesinden değil, eyaletinin gümrük gelirlerinden elde ettiği maaşı, vilayet stratigoslarının özel geleneğini açıklamaktadır. Themanın komutanları 10. yüzyıl boyunca atanmaya devam ederek, "Mezopotamya'nın doux" isimli yeni makam ile birlikte yaklaşok 975 yılında kuruldu. stratigosların aksine, doux, Bizans'ın doğu sınırının merkez kısmını kontrol eden bölgesel bir komutandı. 11. yüzyılda, Mezopotamya'nın kaydedilmiş douxlarının çoğu Grigori Magistros ve oğlu da dahil olmak üzere Ermeniydi. 1071'de Malazgirt Meydan Muharebesi sonrasında, İmparator VII. Mihail Bizans otoritesini yeniden kurmaya çalıştı, ancak eyalet Selçuklu Türklerinin eline geçti. Kaynakça Özel Genel Kategori:Bizans döneminde Anadolu Kategori:Bizans thema'ları Kategori:9. yüzyılda kurulan bölgeler ve ülkeler