Miguel de Unamuno

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Miguel de Unamuno (29 Eylül 1864, Bilbao - 31 Aralık 1936, Salamanca), İspanyol Bask düşünür, yazar. Madrid Complutense Üniversitesi'nde felsefe ve edebiyat üzerine eğitim almış ve Bilbao'da felsefe öğretmenliği yapmıştır. 1891 yılında Salamanca Üniversitesi'nde Eski Yunan Dili Kürsüsü'nde profesör olmuş, aynı üniversitede üç kez rektörlük görevine getirilmiştir. Ayrıca 1931-1933 yılları arasında Temsilciler Meclisi'ne Salamanca'dan vekil seçilmiştir. 98 Kuşağı'nın temsilcileri arasında sayılan Unamuno, 20. yüzyıl İspanyası'nı düşünmüş ve yazmıştır. Dogmatik düşünceye, özellikle faşizme karşı savaşmış ve bu uğurda 1924 yılında Miguel Primo de Rivera diktatörlüğüne karşı çıktığından Kanarya Adaları'na sürgüne gönderilmiştir. 1930 yılında tekrar Salamanca Üniversitesi'ndeki görevine dönmüştür. İspanya İç Savaşı sırasında Franco'yu desteklese de, Falanj iktidarının iç yüzünü görüp kamuoyu önünde eleştirmiştir. Salamanca Üniversitedeki bir toplantı sırasında rejimin nemli komutanlarından José Millán-Astray'a açıkça karşı gelmiş, sonrasında ev hapsine mahkûm edilmiştir. Tutuklu halde, 31 Aralık 1936 tarihinde ölmüştür. Roman, öykü, şiir, deneme ve oyun türünde eserler vermiştir. “İnsan, kafasıyla düşünür, kalbiyle duyar ve midesiyle ister” ve "Başka yazarların neden bazı sözcükleri italik yazdığını anlayamıyorum. Sanırım o sözcüğe dikkat çekip önem artırmak istiyorlar. Hâlbuki, benim yazdığım her sözcük zaten önemlidir" gibi değinmeleri vardır. Felsefesi Unamuno'nun felsefesi sistematik değil tüm sistemlerin reddiyesi ve kendinde bir şey olarak inancın onaylanışı üzerine kuruludur. Entelektüel gelişimi rasyonalizm ve pozitivizm etkisi altında olmakla birlikte gençlik yıllarında kaleme aldığı makaleler kendisinin sosyalizme ve ülkesi İspanya'nın o yıllarda içinde bulunduğu durumla yakında ilgili olduğunu göstermektedir. Unamuno için "tarihçilik" (intrahistoria) önemli bir kavramdır. İlk olarak kendisinin En torno al casticismo (1895) adlı denemesinde yer alan bu kavramla Unamuno, tarihin en iyi şekilde savaşlar veya politik anlaşmalar gibi büyük olaylara yoğunlaşmak yerine isimsiz halkların tarihlerine bakılarak anlaşılabileceğini ifade etmektedir. Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında yaşadığı dini krizle pozitivist felsefeyi bırakan Unamuno, yirminci yüzyılın başlarında varoluşçuluktan etkilenerek kendi düşüncesini geliştirdi. Unamuno'ya göre hayatın trajik olmasının sebebi öleceğimizi bilmemizdi ve insani aktivitelerin çoğu yine ona göre ölümden sonra bir biçimde hayatta kalma çabasıydı. Unamuno kendi kişisel inancını şu şekilde özetlemişti: "Benim dinim, yaşarken bulamayacağımızı bilsem de yaşamda hakikati ve hakikatte yaşamı aramaktır." Millán-Astray ile karşı karşıya geliş Millán-Astray, muhafazakâr yazar ve filozof Miguel de Unamuno ile kamuoyu önünde girdiği ateşli tartışmayla bilinir. 12 Ekim 1936 tarihinde Salamanca Üniversitesindeki toplantı farklı siyasal eğilimlerdeki sağcı toplamı bir araya getirmişti. Toplantıya Francocu kardinal Enrique Pla y Daniel, Franco'nun eşi Carmen Polo, Millán-Astray gibi kişiler katılmıştı. Üniversitede dekan olan Migule de Unamuno, Halk Cephesinin ülkeye kaos getirdiğinden hareketle iç savaşta Francocuları desteklemiş olsa da rejimin yaptıklarına eleştirel yaklaşıyordu. Tarihçi Hugh Thomas 1961 tarihli başyapıtı The Spanish Civil War'da olanları detaylı anlatır. Buna göre gece Falanjist yazar Jose Maria Peman tarafından yapılan ateşli bir konuşmayla başlar. Sonrasında Profesör Francisco Maldonado ayrılıkçı Katalonya ve Bask bölgelerinden ülkemizin içindeki kanser olarak bahsetmiş ve İspanya'nın şifası olan faşizm sayesinde bunları öldürecek, sahte duygusallıklardan azade kararlı bir cerrah gibi onları bünyemizden söküp atacağız demiştir. Bunun üzerine seyirciler arasında İspanyol Lejyonu'nun sloganı olan Viva la Muerte! (Yaşasın ölüm!) sloganı atılmıştır. Sonrasında lejyon komuta günlerinden kalma alışkanlıkla slogana eşlik eden Millan-Astray kitleye España (İspanya) demiş, kitle ona Una! (Tek) karşılığını vermiş, o yine España demiş, kitle Grande! (Büyük) yanıtını vermiş ve son kez España deyince de Libre! (Özgür) yanıtını haykırmıştır. Bu Falanjist söylemlerin ardından ev sahibi konumunda ve toplantıda Franco'nun temsilcisi durumundaki Unamuno söz almıştır: Bu konuşmanın üzerine kendisini güçlükle kontrol eden Millán Astray Hanımefendinin koluna gir! diye bağırmış, Unamuno, Franco'nun eşi Carmen Polo'nun koluna girip onun koruması altında toplantıdan ayrılmıştır. Toplumda büyük saygınlığı olan Unamuno'ya karşı harekete geçemeyen rejim onu ev hapsi cezasına çarptırmıştır. Unamuno kısa bir süre sonra gizemli bir şekilde ölünce olaydan Franco rejimi sorumlu tutulmuştur. Eserleri Şiir Poesías, 1907 Rosario de sonetos líricos, 1911 El Cristo de Velázquez, 1920 Felsefe Del sentimiento trágico de la vida, 1913 / Hayatın Trajik Duygusu La agonía del cristianismo, 1925 Roman ve Öykü Paz en la guerra, 1897 Amor y pedagogía, 1902 Recuerdos de niñez y mocedad, 1908 El espejo de la muerte, 1913 Niebla, 1914 / Sis Abel Sánchez: Una historia de pasión, 1917 / Abel Sanchez: Bir Tutkunun Öyküsü Tres novelas ejemplares y un prólogo, 1917 Tulio Montalbán, 1920 La tía Tula, 1921 Cómo se hace una novela, 1927 La novela de don Sandalio, jugador de ajedrez, 1931 Un pobre hombre rico, 1931 / Yaman Adam San Manuel Bueno, mártir, 1933 / Ermiş ve Kurban Tiyatro La esfinge, 1898 La venda, 1899 La princesa doña Lambra, 1909 La difunta, 1909 El pasado que vuelve, 1910 Fedra, 1910 Soledad, 1921 Raquel encadenada, 1921 Sombras de sueño, 1926 El otro, 1926 El hermano Juan o el mundo es teatro, 1929 Türkçe'ye Çevrilen Eserleri Abel Sanchez: Bir Tutkunun Öyküsü (Adam Yayınları, 1989), (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları), 2007 Yaman Adam (Arma Yayınları, 1990), Can Yayınları, 2016 Ermiş ve Kurban (İthaki Yayınları, 2001, İki Tuhaf Öykü adlı kitap içinde) Sis (Bilgi Yayınevi- 1970) (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2002) (Can Yayınları, 2016) Günlükler (Sel Yayıncılık, 2008 Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları), 2010 Hayatın Trajik Duygusu Divan Kitap, 2014 Roman Nasıl Oluşturulur (Ketebe Yayınları, 2021) (Divan Kitap, 2014) Aşk ve Pedagoji, (1984 Yayınevi), 2017 Kaynakça Kategori:1864 doğumlular Kategori:1936 yılında ölenler Unamuno Unamuno Kategori:İspanyol şairler Kategori:98 Kuşağı Kategori:Varoluşçular Kategori:Hristiyan filozoflar Kategori:Hristiyan varoluşçular Kategori

in filozofları Kategori:Metafizikçiler Kategori:Felsefi teistler Kategori:Edebiyat felsefecileri Kategori:Hristiyan hümanistler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Miguel de Unamuno

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi