Mikis Theodorakis

[bullvar_katip]

Mihail "Mikis" Teodorakis (Yunanca: Μιχαήλ "Μίκης" Θεοδωράκης Michael "Mikis" Theodorakis, 29 Temmuz 1925, Sakız Adası - 2 Eylül 2021, Atina), Yunan söz yazarı, besteci, aktivist ve siyasetçi. Zorba (1964), Z (1969) ve Serpico (1973) filmleri için bestelediği müzikleriyle de bilinir. "Holokost hakkında yazılan en güzel müzik eseri" olarak nitelendirilen "Mauthausen'in Ballad'ı" olarak da bilinen "Mauthausen Üçlemesi" önemli görülen eserlerinden biridir. Yunanistan'ın Beethoven'ı olarak tanımlanan Teodorakis, ülkenin en tanınmış bestecisi olarak görüldü. Teodorakis, Lenin Barış Ödülü'nün de sahibidir. 1981-1990 yılları arasında Yunanistan Komünist Partisi'den milletvekili olarak görev aldı. Bununla birlikte, 1989'da Andreas Papandreu hükûmetinin sayısız skandalından dolayı oluşan siyasal krizden çıkabilmesi için, merkez sağdaki Yeni Demokrasi Partisi'nin içinde bağımsız bir aday olarak bir süre çalıştı ve muhafazakârlar, sosyalistler ve solcular arasında büyük bir koalisyon kurulmasına yardımcı oldu. 1990'da yeniden parlamentoda milletvekili seçildi ve Konstandinos Miçotakis yönetimindeki ülkede hükûmet bakanı oldu. Bu süreçte uyuşturucu ve terörle mücadele çalışmaları yürütürken kültür, eğitim ve Türkiye-Yunanistan arasındaki ilişkilerinin normalleştirilmesi çalışmalarına katkıda bulundu. Yaşamı İlk yılları 29 Temmuz 1925'te İkinci Helen Cumhuriyeti'nin Sakız Adası'nda, Giritli avukat bir baba ve İzmir'in Çeşme ilçesinden gelen Yunan bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Çok küçük yaşlarda müziğin büyüsüne kapılan Mikis, henüz hiçbir müzik eğitimi almadan çocuk yaşta kendi kendisine şarkı yazmaya çalışmıştı. İlk müzik derslerini Pirgos ve Patra'da aldıktan sonra, kurduğu bir koro ile birlikte Bizans dinsel müzikleriyle ilk konserlerini verdiğinde henüz 17 yaşındaydı. 1943'te Atina'ya gitti ve ELAS'ın Yedek Biriminin üyesi oldu. Dekemvriana'da İngilizlere ve Yunanlılara karşı savaşta bir birliğe liderlik etti. Yunan İç Savaşı sırasında tutuklandı, Icaria adasına sürgüne gönderildi ve ardından işkence gördüğü ve iki kez diri diri gömüldüğü Makronisos adasına sürüldü. İtalya'nın Yunanistan'a savaş açmasıyla birlikte Teodorakis de 17 yaşında direniş hareketine katıldı. Esir düşen Teodorakis bir süre sonra serbest bırakıldı. Ancak Yunanistan'ın Mihver Devletleri tarafından işgali ile birlikte yeniden direnişçilerin saflarına katıldı. Tekrar esir düşen Mikis, yoğun işkencelere maruz kaldı ve ardından ölüm cezasına çarptırıldı. Cezası infaz edilmek üzere kurşuna dizilen Mikis büyük bir tesadüf sonucu ölmedi. İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra başlayan Yunan İç Savaşı boyunca (1946-1952 arası) yine birçok kez hapse girip çıktı ve bu dönemin sonunda ülkeden sürgün edildi. Paris'e giden Mikis burada burslu olarak müzik eğitimine devam etti. Kariyeri [[Dosya: Mikis Theodorakis in Paris.jpg|küçükresim|Teodorakis Paris'te, 1967]] Teodorakis 1961 yılında Yunanistan'a döndü ve kurduğu Lambrakis Gençlik Örgütü'nün başkanlığına seçildi. Kısa bir süre sonra da Pire'den milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 1967 Albaylar Askerî Darbesinin hemen ertesi günü Teodorakis'e yönelik ciddi bir baskı kampanyası başlatıldı. Albaylar Cuntası 13 nolu ordu kararnamesiyle Mikis Teodorakis'in müziklerinin çalınmasını ve dinlenmesini yasakladı. Yeraltına çekilen Teodorakis, Yurtsever Cephe'yi kurarak cunta rejimine karşı mücadelesini sürdürdü. Ancak kısa bir süre sonra yakalandı. Önce cezaevine konuldu, ardından Oropos toplama kampına götürüldü. Dünya çapında sürdürülen bir dayanışma kampanyası sayesinde cezası sürgüne çevrildi ve böylece 1970 yılında kamptan alınıp sürgüne gönderildi. Mikis Teodorakis sürgünde de Albaylar Cuntası'na karşı mücadele etti; dünya çapında çıktığı turnelerde bin kadar konser vererek ülkesindeki baskı rejimini teşhir etti. Bu konserlerde özellikle Maria Faranduri gibi isimlerle dinleyici önüne çıktı. Albayların iktidardan düşmesinden sonra zafer kazanmış olarak yeniden Yunanistan'a geri döndü. 1974 yılında tekrar milletvekili seçilerek meclise girdi. Zülfü Livaneli ve diğer dostlarıyla birlikte 1986 yılında Türk-Yunan Dostluk Derneğini kurdu; aynı dönemde İstanbul'da verdiği konserler büyük ilgi topladı. 1988 seçimlerinde yeniden milletvekili seçildi ve Yunan Parlamentosuna girdi. 1990-1992 yılları arasında Konstandinos Miçotakis hükûmetinde iki yıl bakanlık yaptı. Daha sonra iki yıllığına Yunan Radyo Televizyonu (ERT)'nin Senfoni Orkestrası ve Korosu'nun Genel Müzik Direktörlüğü'ne atandı. [[Dosya:Recep Tayyip Erdoğan and George Papandreou, Greece May 2010 5.jpg|küçükresim|240px|Teodorakis, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu ile Atina'da, 2010]] Klasik müzik alanında yaptığı başarılı çalışmaların ardından geleneksel ve ulusal çalgılara, ritimlere ve ezgilere yönelen Teodorakis, "Epitafios" Mezartaşı yazıtı beste dizisiyle Yunanistan'da büyük bir kültür devrimi başlattı. Teodorakis 1000 dolayında şarkı yazdı ve çok sayıda senfoni, bale, opera ve oratoryo besteledi. Ayrıca tragedya ve modern tiyatro oyununun müziğini yazdı ve 12 sinema filminin müziğini besteledi. Yazdığı film müzikleri arasında "Z" filminin müziği özellikle ses getirirken, "Zorba" filmi için bestelediği müzik de Sirtaki dansının dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Teodorakis siyasal mücadelesini ve sanata ilişkin görüşlerini, yazdığı iki kitapta topladı. Altmış yılı aşkın bir zaman dilimine yayılan çalışmalarından ötürü birçok ulusal ve uluslararası ödül almıştır. Sanatsal etkinliklerine hep siyasal mücadelesi eşlik etmiştir. Özellikle Albaylar Cuntası'na karşı verdiği mücadele onu dünya çapında diktatörlük karşıtı direnişin sembolü hâline getirmiştir. Mikis Teodorakis sanatsal yeteneklerini ülkesine duyduğu derin sevgiyle harmanlamıştır. Ayrıca dünya çapında insan hakları ihlallerine karşı verilen mücadelenin hep içinde olmuş, çevresel sorunlardan tutun da evrensel bir barışa ulaşılmasına dek pek çok alanda çalışmalar yapmıştır. Mikis Teodorakis sağlığı elverişli olmamasına rağmen Filistin toprakları, Afganistan ve Irak'ta yaşanan savaşlar karşısında dünyanın dikkatini çekebilmek için bildiriler yazmaya, kampanyalar yürütmeye devam etti. Ölümü Bir süredir solunum rahatsızlıkları sebebiyle tedavi gören Teodorakis, 2 Eylül 2021'de başkent Atina'daki evinde 96 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü üzerine Yunanistan'da üç gün ulusal yas ilan edildi. Teodorakis için 8 Eylül 2021'de Atina Metropol Katedrali'nde anma töreni düzenlendi. Ertesi gün naaşı vasiyeti üzerine Girit adasının Hanya şehrine getirilerek burada ebeveynleri ve erkek kardeşinin yanına defnedildi. Siyasi görüşler İsrail ve Yahudiler Teodorakis, İsrail'in Gazze ve Batı Şeria'yı işgaline karşı çıktı. Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu'yu, "Lübnan ve Gazze'deki savaş suçlarından" suçlu bulunan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile daha yakın ilişkiler kurmakla eleştirdi. Teodorakis, Siyonizm'in güçlü bir eleştirmeniydi ve kendisinden “anti-siyonist” olarak söz ediyordu. 2003 yılında, "Bugün dünyada olan her şey Siyonistlerle ilgili... Yunanistan'ı da vuran dünya ekonomik krizinin arkasında Amerikan Yahudileri var." dedi. Kendisini "İsrail karşıtı ve Yahudi karşıtı" olarak tanımladı, çünkü "bu küçük ulus (İsrail) kötülüğün köküdür". Teodorakis daha sonra bu yorumları için özür diledi, Yunanistan'daki Yahudiler Merkez Konseyi'ne yazdığı bir mektupta, sadece İsrail hükûmeti ve müttefiki ABD'nin politikalarına başvurduklarını ve "Yahudi halkını sevdiğini" belirtti. 2013'te Holokost'u inkâr ettiği için Altın Şafak'ı kınadı. Amerika Birleşik Devletleri Teodorakis, uzun süre ABD'yi eleştirmiştir. Irak'ın işgali sırasında Amerikalıları "iğrenç, acımasız korkaklar ve dünya halklarının katilleri" olarak nitelendirdi. Hangi nedenle olursa olsun "bu barbarlarla" etkileşime giren herkesi düşmanı olarak göreceğini söyledi. Pek çok Yunan gibi Teodorakis, Yugoslav Savaşları sırasında NATO'nun Yugoslavya'yı bombalamasına büyük ölçüde karşı çıktı. 1999'da bombalamayı protesto eden bir yardım konserine katıldı. 2010-2011: Siyasi olmayan hareket 1 Aralık 2010'da Mikis Teodorakis, insanları siyasi fikirlerini bir araya getirmeye ve ifade etmeye çağıran siyasi olmayan bir hareket olan "Spitha: Halkın Bağımsız Hareketi"ni kurdu. "Spitha"nın temel amacı Yunanistan'ın içinde bulunduğu ekonomik krizden uzak durmasına yardımcı olmaktı. Theodorakis 31 Mayıs 2011'de Atina'nın merkezinde yaklaşık 10.000 kişinin katıldığı bir konuşma yaparak Yunan hükümetini Uluslararası Para Fonu'ndan aldığı kredi borcundan dolayı eleştirmiştir. Eserleri Şarkı döngüleri Yunan yazarların yanı sıra García Lorca ve Neruda'nın şiirlerine dayanmaktadır: Epitaphios, Archipelagos, Politia AD, Epiphania, The Hostage, Mykres Kyklades, Mauthausen, Romiossini, Sun and Time, Songs for Andreas, Mythology, Night of Death, Ta Lyrika, The Quarters of the World, Dionysos, Phaedra, Mia Thalassa, Os Archaios Anemos, Ta Lyrikotera, Ta Lyrikotata, Erimia, Odysseia. Theodorakis, yetmişli yılların başlarında, Halk Müziği: Yunan Halkının Mücadeleleri (1974) de dahil olmak üzere, Paredon Records ve Folkways Records'ta şarkılarından ve şarkı döngülerinden oluşan iki albüm çıkardı. Senfonik eserler 1952: Piano Concerto "Helikon" 1953: First Symphony ("Proti Simfonia") 1954–1959: 3 Orchestral Suites 1958: Piano Concerto 1981: Symphony No 2 ("The Song of the Earth"; text: Mikis Theodorakis) for children's choir, piano, and orchestra 1981: Symphony No 3 (texts: Dionysios Solomos; Constantine P. Cavafy; Byzantine hymns) for soprano, choir, and orchestra 1983: Symphony No 7 ("Spring-Symphony"; texts: Yannis Ritsos; Yorgos Kulukis) for four soloists, choir, and orchestra 1986–1987: Symphony No 4 ("Of Choirs") for soprano, mezzo, narrator, choir, and symphonic orchestra without strings 1995: Rhapsody for Guitar and Orchestra 1996: Rhapsody for Cello and Orchestra 2008: Rhapsody for Trumpet and Orchestra (for Piccolo Trumpet, orchestrated by Robert Gulya) 2010: "Andalusia" for Mezzo and Orchestra Oda müziği 1942: Sonatina for piano 1945: Elegy No 1, for cello and piano 1945: Elegy No 2, for violin and piano 1946: To Kimitirio (The Cemetery), for string quartet 1946: String Quartet No 1 1946: Duetto, for two violins 1947: Trio, for violin, cello and piano 1947: 11 Preludes, for piano 1947: Sexteto, for piano, flute and string quartet 1949: Study for two violins and cello 1952: Syrtos Chaniotikos, for piano and percussion 1952: Sonatina No 1, for violin and piano 1955: Little Suite, for piano 1955: Passacaglia, for two pianos 1959: Sonatina No 2, for violin and piano 1989: Choros Assikikos, for violoncello solo 1996: Melos, for piano 2007: East of the Aegean, for cello and piano Kantatlar ve oratoryolar 1960: Axion Esti (text: Odysseas Elytis) 1969: The March of the Spirit (text: Angelos Sikelianos) 1971–82: Canto General (text: Pablo Neruda) 1981–82: Kata Saddukaion Pathi (Sadducean-Passion; text: Michalis Katsaros) for tenor, baritone, bass, choir and orchestra 1982: Liturgy No 2 ("To children, killed in War"); texts: Tassos Livaditis, Mikis Theodorakis) for choir 1982–83: Lorca, for voice, solo guitar, choir, and orchestra (based on Romancero Gitano, text: Federico García Lorca, translated by Odysseas Elytis) 1992: Canto Olympico, for voice, solo piano, choir, and orchestra (texts: Dimitra Manda, Mikis Teodorakis) 1999: Requiem (text: St. John Damascene) İlahiler 1970: Hymn for Nasser 1973: Hymn for the Socialist Movement in Venezuela 1973: Hymn for the Students. dedicated to the victims of Polytechnical School in Athens (18.11.) 1977: Hymn of the French Socialist Party 1978: Hymn for Malta 1982: Hymn of P.L.O. 1991: Hymn of the Mediterranean Games 1992: "Hellenism" (Greek Hymn for the opening ceremony of the Olympic Games of Barcelona) Baleler 1953: Greek Carnival (choreography: Rallou Manou) 1958: Le Feu aux Poudres (choreography: Paul Goubé) 1958: Les Amants de Teruel (choreography: Milko Šparemblek) 1959: Antigone (choreography: John Cranko) 1972: Antigone in Jail (choreography: Micha van Hoecke) 1979: Elektra (choreography: Serge Kenten) 1983: Sept Danses Grecques (choreography: Maurice Béjart) 1987–88: Zorba il Greco (choreography: Lorca Massine) Operalar 1984–1985: Kostas Karyotakis (The Metamorphosis of Dionysos) 1988–1990: Medea 1992–1993: Elektra 1995–1996: Antigone 1999–2001: Lysistrata Sahne müzikleri Klasik trajediler 1959–1960: Phoenician Women (Euripides) 1960–1961: Ajax (Sophocles) 1965: Trojan Women (Euripides) 1966–1967: Lysistrata (Aristophanes) 1977: The Suppliants (Aeschylus) 1979: The Knights (Aristophanes) 1986–1988: Oresteia: Agamemnon, Choephorae, Eumenides (Aeschylus) 1987: Hecuba (Euripides) 1990: Antigone (Sophocles) 1992: Prometheus Bound (Aeschylus) 1996: Oedipus Rex (Sophocles) 2001: Medea (Euripides) Modern oyunlar 1960–1961: To Tragoudi tou Nekrou Adelfou (Ballad of the Dead Brother), Musical Tragedy (text: Mikis Teodorakis) 1961–1962: Omorphi Poli (Beautiful City), revue (Bost, Dimitris Christodoulou, Christofelis, et al.) 1963: I Gitonia ton Angelon (The Quarter of Angels), Music-drama (Iakovos Kambanelis) 1963: Magiki Poli (Enchanted City), revue (Mikis Teodorakis, Notis Pergialis, Michalis Katsaros) 1971: Antigoni stin Filaki (Antigone in Jail), drama 1974: Prodomenos Laos (Betrayed People), music for the theatre (Vangelis Goufas) 1975: Echtros Laos (Enemy People), drama (Iakovos Kambanelis) 1975: Christophorus Kolumbus, drama (Nikos Kazantzakis) 1976: Kapodistrias, drama (Nikos Kazantzakis) 1977: O Allos Alexandros ("The Other Alexander"), drama (Margarita Limberaki) 1979: Papflessas, play (Spiros Melas) Uluslararası tiyatro 1961: Enas Omiros (The Hostage), drama (Brendan Behan) 1963: The Chinese Wall, drama (Max Frisch) 1975: Das Sauspiel, tragicomedy (Martin Walser) 1979: Caligula, drama (Albert Camus) 1978: Polites B' Katigorias (Second-Class Citizens), drama (Brian Friel) 1980: Perikles, tragedy, (William Shakespeare) 1994: Macbeth, tragedy (William Shakespeare) Başlıca film müzikleri 1957: Ill Met by Moonlight (Yönetmen: Michael Powell) 1960: Honeymoon (Luna de miel) (Yönetmen: Michael Powell, Sinematografi: Léonide Massine) 1960: Faces in the Dark (Yönetmen: David Eady) 1961: Shadow of the Cat (Yönetmen: John Gilling) 1961: Phaedra (Yönetmen: Jules Dassin) 1962: The Lovers of Teruel (Yönetmen: Raymond Rouleau) 1962: Five Miles to Midnight (Yönetmen: Anatole Litvak) 1962: Electra (Yönetmen: Michael Cacoyannis) 1964: Zorba the Greek (Yönetmen: Michael Cacoyannis) 1966: A Bullet Through the Heart (Yönetmen: Jean-Daniel Pollet) 1967: The Day the Fish Came Out (Yönetmen: Michael Cacoyannis) 1969: Z (Yönetmen: Costa-Gavras) 1971: Biribi (Yönetmen: Daniel Moosman) 1971: The Trojan Women (Yönetmen: Michael Cacoyannis) 1972: State of Siege (Yönetmen: Costa-Gavras) 1973: The Battle of Sutjeska (Director: Stipe Delić) 1973: Serpico (Yönetmen: Sidney Lumet) 1974: The Rehearsal (Yönetmen: Jules Dassin) 1976: Actas de Marousia (Yönetmen: Miguel Littín) 1977: Iphigenia (Yönetmen: Michael Cacoyannis) 1980: The Man with the Carnation (Yönetmen: Nikos Tzimas) 2013: Recycling Medea (Yönetmen: Asteris Kutulas) Andreas Kapsokavadis, 1994 yılında 16 Aralık'ta doğdu. Kaynak: Guy Wagner. Uluslararası Teodorakis Vakfı FILIKI Başkanı. O Mousikos Theodorakis'te yayınlanan Asteris Koutoulas'ın araştırmasına dayanan eserlerin listesi. Partisyonlar Rhapsody for Cello and Orchestra March of the spirit (Oratoryo, Tam Partisyon) Axion esti (Oratoryo, Tam Partisyon) Zorbas Ballet (Suite – Bale, Tam Partisyon) Carnaval (Suite – Bale Full, Score) Adagio (Tam Partisyon) & Sinfonietta (Tam Partisyon) Epiphania Averof (Cantata) Canto Olympico (Oratorio) Les Eluard (Phaedra) Romancero Gitano (Dionysus) (Epiphany) (Epitaph) Kaynakça Kategori:1925 doğumlular Kategori:Yunan besteciler Kategori:Yunan film müziği bestecileri Kategori:Lenin Barış Ödülü sahipleri Kategori:Antisiyonistler Kategoriemokrasi aktivistleri Kategori:Sakız Adası doğumlular Kategori:2021 yılında ölenler Kategori:Atina'da ölenler Kategori:Yunan klasik müzik bestecileri Kategori:Yunan komünistler Kategori:Sürgüne gönderilmiş Yunanlar Kategori:Légion d'honneur sahipleri Kategori:Erkek opera bestecileri Kategori:Yunan klasik müzisyenler Kategori:Yunan tutuklular ve hükümlüler Kategori:İzmir Rumları Kategori:BAFTA En İyi Özgün Müzik Ödülü sahipleri Kategori:BAFTA Ödülü sahipleri Kategori:BAFTA En İyi Özgün Müzik Ödülü sahibi şarkı yazarları