Mirza Cabbar Memmedzade

[bullvar_katip]

Mirza Cabbar Mirza Abbas oğlu Memmedzade (20 Ocak 1882, Erivan, Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu - 3 Ocak 1938, Bakü, Azerbaycan SSC, Sovyetler Birliği) Azerbaycanlı eğitimci ve pedagogdu Pedagojik bilimler doktoru ve profesör (1937) olmuştur. Ermenistan Cumhuriyeti Parlamentosu'nun I. dönem milletvekili olmuştur. Mirza Abbas Mahammadzade'nin oğlu ve Celal Mammadov'un babasıdır. Hayatı Mirza Cabbar Mammadzade, 20 Ocak 1882'de Erivan şehrinde, "Fars Abbas" lakabıyla tanınan halk öğretmeni Mirza Abbas'ın ailesinde doğmuştur. İlk önce evde eğitim almış, daha sonra Erivan Öğretmenler Semineri'nde okumuştur. Seminerde, 1898'de Erivan'da ilk Rus-Tatar okulunun açılmasında rol oynayan Mammadbagir Gazizade tarafından ders almıştır. Mirza Cabbar 1902'de semineri bitirdikten sonra ekstern sınavlara girerek öğretmenlik diplomasını almıştır. 1902'den itibaren Nehram okulunda öğretmenlik yapmıştır. 1903'te Kemertepesi okuluna, 1904'te ise İmanshahli okuluna gitmiştir. 1905'ten 1 Eylül 1906'ya kadar Kemertepesi okulunun müfettişi olmuştur. 250px|küçükresim|sağ|Mirza Cabbar Mammadzade, aşağıda soldan 3., Erivan Öğretmenler Semineri'nde (1901–1902) 19 Ocak 1913'e kadar Mirza Cafar Memmedzade, Erivan Öğretmenler Semineri'nde Azerbaycan dili öğretmeni olarak çalışmıştır. 1906 yılında, İbadullah Bey Muğanlınski tarafından Erivan'da açılan özel hazırlık okuluna Rus dili ve matematik öğretmeni olarak davet edildi. I. Dünya Savaşı sırasında Rus hükümeti Erivan Semineri'ni sınır şehri olan Erivan'dan Armavir'e taşıdı. Mirza Cabbar Memmedzade, 2 Şubat 1915'ten 1916'nın Mayısına kadar burada ders verdi. Bu yıllara kadar üç kitap düzenledi ve yayınladı: "Türk-Azerbaycan dilinin hafifletici kitabı" (Erivan, 1913), "Azerbaycan Türklerinin Rusça okuma, yazma ve konuşma öğrenmeleri için yararlı bir kılavuzdur" (Erivan, 1913), "Samouçitel russkoqo yazıka dlya persiyan" (Tiflis, 1917). Mirza Cabbar Memmedzade, 1918 yılında Daşnaktsutyun iktidara geldiğinde Erivan Lisesi ve Öğretmenler Semineri'nin kapatılması nedeniyle ailesiyle birlikte Nahçıvan'a taşındı. Burada yüksek ilkokulda Rusça, Türkçe ve Azerice dersleri verdi. Ayrıca Nahçıvan'ın Daşnaklardan savunmasında da yer aldı. 1920 yılında Ermenistan'ın Bolşevikler tarafından işgal edilmesinden sonra Mirza Cabbar Memmedzade Erivan'a döndü. Aynı yılın sonunda ailesiyle birlikte Bakü'ye taşınarak burada Azerbaycan Devlet Üniversitesi, Azerbaycan Pedagoji Enstitüsü, Azerbaycan Kooperatif Enstitüsü'nde pedagojik faaliyetlerine devam etti. Şiirler yazmanın yanı sıra dilbilim üzerine araştırmalar yaptı ve "Azerbaycan dilinin öğretim metodolojisi" adlı bir eser yazdı. 1920'li yıllarda tek ve ortaokullar için yirmi kadar dersin düzenleyici ve öğretmeni oldu. Azerbaycan Kooperatif Enstitüsü'nde bölüm başkanı, doçent unvanına seçildi. 1935 yılında dil ve edebiyat alanında bilim adayı ve profesör, 1937 yılında ise bilim doktoru unvanını aldı. O, Asad Şeyxzade, Maksud Memmedov, akademisyenler Mustafa Topçubaşov, Heydar Hüseynov, profesör Aziz Aliyev ve diğer tanınmış kişilerin öğretmeniydi. Ekim 1937'de kendisi ve aile üyeleri tutuklandı. 12493 numaralı soruşturma davasında suçlanıp kurşuna dizildi. Eşi ve kızı sürgüne gönderildi. 1957 yılında suçsuzluğu kanıtlandıktan sonra beraat etti. Ailesi Mirza Abbas Mehmedzade, Nahçıvan ve Erivan'ın sosyo-politik, kültürel ve edebi çevrelerinde tanınmış bir şahsiyetti. İrevan'da bir pansiyonda ve bir lisede Farsça dersleri veriyordu. Farsça ders kitaplarından biri olan "Güldüste" veya "Bedreketül-etfal" ("Çocuklara Hediye"), 1911 yılında Bakü'de Orucov Kardeşleri'nin Matbaasında, 1913 yılında ise İrevan'da "Budagov" Matbaasında yayımlandı. Kitabın üzerinde "İravan'da satış için" ibaresi bulunuyordu. Mirza Abbas Mehmedzade, Sadi ve Cami'nin terbiyeye önemli nasiyatlar içeren şiirlerinden faydalanmıştı. Güzel bir şair olan Mirza Abbas, "Razi" takma adıyla da şiirler yazıyordu ve "Güldüste" kitabında kendi şiirlerine de sık sık yer veriyordu. Şiirlerinde halkı bilgi ve bilime çağıran, eğitim fikirlerini yaygınlaştıran Mirza Abbas, 1913 yılında düzenlediği "Samouçitel farsidskoqo yazıka dlya russkix" adlı kitabını Bakü'de Orucov Kardeşleri'nin Matbaasında yayımlattı. Uzun süre ders kitabı olarak kullanılan bu kitap, aynı zamanda düzenleyicinin Rusça'yı çok iyi bildiğini de doğruluyordu. Oğlu Celal Mammadov, Azerbaycan Televizyon ve Radyo Devlet Komitesi başkan yardımcısı ve "Komünist" gazetesinin yazı işleri müdür yardımcısı olarak çalışmıştır. 1966'da "Azerbaycan" dergisinin yazı işleri müdürü olarak atandı ve 1975'ten ömrünün sonuna kadar Devlet Kitap Ticareti, Basım ve Yayım Komitesi'nin birinci başkan yardımcısı olarak çalışmıştır. Kuzeni Maksud Mammadov, Azerbaycan Devlet Üniversitesi rektörüydü, Azerbaycan SSC Halk Eğitim Komiserliği ve Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi sekreterliği yaptı. Eylül 1937'de tutuklandı ve kurşuna dizildi. Hatırası Bakü şehrinin Yasamal rayonunda bir sokağa Mirza Cabbar Mammadzade'nin adı verildi. Ayrıca bakınız Zülfikar Bey Makinski Kaynakça Kategori:1882 doğumlular Kategori:Erivan doğumlular Kategori:Erivan doğumlu siyasetçiler Kategori:Azeri soylular Kategori:Bakü'de ölenler Kategori:1938 yılında ölenler Kategori:Siyasi baskı Kategori:Siyaset bilimi Kategori:Sovyetler Birliği'nde siyasi baskılar Kategori:Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti