Mitsubishi A6M

[bullvar_katip]

(anlam: Sıfır Tipi Uçak Gemisinde Üslenen Avcı Uçağı, kısaca: Rei-Sen / 零戦, Zero-Sen / ゼロ戦, Zero / ゼロ), uçak gemileri için tasarlanmış, II. Dünya Savaşı'nda Japonlar tarafından çok etkili biçimde kullanılmış alttan tek kanatlı, tek kişilik, hafif bir avcı uçağı.Hizmete girdiği 1940 yılının Kōki (皇紀: İmparatorluk Takvimi)'nin 2600 yılına tekabül etttiği için 2600'nun son hanesi olan 0'dan alınarak 'Rei Şiki (Sıfırıncı Tip)' diye adlandırılmıştı. Takma adı 'Zero fighter'dır. "A6M"lerin, kara üslerine konuşlandırılmış avcı uçağı, uçak gemisine konuşlandırılmış avcı uçağı, avcı bombardıman uçağı, pike bombardıman uçağı, roketlerle donatılmış saldırı uçağı, uzun erimli kamikaze uçağı, önleme uçağı ve iki kişilik eğitim uçağı gibi uyarlamaları vardır. "A6M"nin daha dar kanat açıklığı olan bir avcı uçağı uyarlaması Müttefik Kuvvetler'ce "Zeke" olarak adlandırılmıştır. Uçak gemilerinde kullanılan tipi, hangara daha rahat sokulup çıkarılmasını sağlamak amacıyla katlanabilir kanatlı yapılmıştır. 1940 ile 1945 yılları arası Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetlerine hizmet etmişlerdir. Muhteşem manevra kabiliyetleri ve uçuş mesafesinin yüksek olması nedeniyle II. Dünya Savaşı'nın en çok üne sahip uçaklarından biri olmuştur. Gelişim süreci Mitsubishi A5M avcı uçakları Çin-Japon Savaşı'nda başarılı olmuşlardı ancak geliştirilmeleri gerekiyordu, ayrıca Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri uçak gemilerinden kalkabilecek avcı uçaklarına ihtiyaç duyuyordu. A5M tecrübelerinden yola çıkan ordu yeni avcının özelliklerini belirledi. Uçak 4000 metrede en az 500km/s hız yapmalı, 3000 metreyi 3,5 dakikada tırmanabilmeli, normal hızda 2 saat, ekonomik uçuş modunda 6-8 saat arası havada kalabilmeliydi. 2 adet 20mm'lik topa, 2 Adet 7,7mm'lik makineli tüfeğe sahip olacak ve 60kg bomba taşıyabilecekti. Ayrıca uçağa radyo sistemi ve yön bulma sistemleri konulacaktı. Uçak gemilerinden kalkacak şekilde tasarlandığından kanatları kısa olacaktı bunun için Japon ordusu uçağın manevra kabiliyetinin A5M ile aynı olmasını yeterli buluyordu. Nakajima ve Mitsubishi firmaları yarışmaya katıldılar. Ancak Nakajima firması bu özelliklere sahip bir uçağın o anda ellerinde bulunan motorlarla yapılamayacağını iddia etti ve projenin bir saçmalık olduğunu söyledi. Mitsubishi baş tasarımcısı Jiro Horikoşi ise böyle bir uçağın yapılabileceği fakat yapılacak uçağın mümkün olduğunca hafif olması gerektiğini söyledi. Bu uçağı tasarlamak için ek ağırlık getiren bütün eklentiler çıkarıldı ve elde olan motorlarla A6M uçaklarının yapımına başlanıldı. Ve böylece ateş gücü ve manevra kabiliyeti yüksek ancak hiçbir korunması olmayan bir uçak ortaya çıktı. Son dönem A6M'leri hariç çoğunun kendini yamayabilen yakıt tankları ve zırhı yoktu. Üretilen ilk "A6M"ler Nakajima Sakae marka radyal hava soğutmalı, 14 silindirli ve 1,020 BG'lik bir motorla donatılmıştı. Daha sonraki "A6M"lerde üç palalı pervaneyi çeviren 1,130 BG'lik motorlar kullanılmaya başlandı. 6,100 m yükseklikte saatte yaklaşık 565 km'lik bir hıza ulaşabilen uçağın gövdesinde 7.7 mm'lik iki makineli tüfek ve kanatlarının altında da 20 mm'lik iki top bulunuyordu. Uçağın kanatlarının altında yaklaşık 60 kg ağırlığında bomba da taşınabiliyordu. II. Dünya Savaşı [[Dosya:AkutanZero1.jpg|küçükresim|upright=0.91|Akutan Adası'nda ABD'nin eline geçen Deniz Kuvvetleri Birinci Sınıf Uçuş Çavuşu Tadayoshi Koga kumandasındaki A6M2b (Aleut Adaları, 11 Temmuz 1942)]] küçükresim|upright=0.91|Munda Havaalanında terkedilen A6M3 (Orta Solomon, 1943) [[Dosya:A6M3 Zuikaku Rabaul.jpg|küçükresim|upright=0.91|Uçak gemisi Zuikaku 'dan karaya getirilmiş A6M2'ler (Rabaul, 1943)]] [[Dosya:A6M3 Model22 UI105 Nishizawa.jpg|küçükresim|upright=0.91|A6M3 Model 22 (Solomon Adaları üzerinde, 1943)]] Pearl Harbor Baskını'nda (7 Aralık 1941) sadece 420 adet A6M etkindi. O zamanki A6M modeli olan Model 21, 2.600 km'lik menzili ile bütün Müttefik uçaklarını alt edebiliyordu. Ancak A6M pilotlarının takım çalışmasını iyi uygulayamamaları nedeniyle Pasifik Cephesi'nde tam bir hava üstünlüğü sağlanamadı. "A6M"nin manevra yeteneği dönemin tüm savaş uçaklarından daha yüksekti. "A6M", 591 lt'lik iç yakıt tankına ek olarak boşaldığında atılabilen 355 lt'lik bir dış yakıt tankının da yardımıyla, bilinen eriminden daha uzaklara gidebiliyordu. Müttefik uçakları 1943'e değin hiçbir hava çatışmasında "A6M"leri yenilgiye uğratamadı. Savaş başlarında A6M karşısında etkisiz kalan Müttefik uçakları doğru taktikler kullanarak birçok kez onlara üstünlük sağlamıştır. Bunlardan Thach Dalgası adı ilen anılan taktik şöyle idi. İki uçaktan birisinin peşine bir A6M takılırsa pilotlar birbirlerinden uzaklaşıyorlar sonra uçakları birbirlerinin üzerine uçuruyorlardı, böylece hedef olan uçağın karşısından gelen diğer uçak A6M'i vurma şansı elde ediyordu. A6M'ler en ufak bir zırha sahip olmadığından isabet eden tek bir mermi düşmelerini sağlıyordu. Sonraları çıkan F6f Hellcat, F4U, ve P-38 uçakları sayesinde Müttefikler Pasifik'te hava üstünlüğünü kesin olarak kazanmışlardır. Savaşın son aylarında, çok sayıda "A6M" kamikaze uçağı olarak kullanılmıştır. Ağustos 1945'e değin 10.500'den çok "A6M Zero" üretilmiştir. Galeri Ayrıca bakınız Japon savaş uçakları listesi Kaynakça A6M Kategori:Japon savaş uçakları Kategori:II. Dünya Savaşı avcı uçakları Kategori:Uçak gemisinde üslenen uçaklar Kategori:Tek motorlu hava araçları Kategori:Tek kanatlı uçaklar