Enrique Vila-Matas'ın 2002 yılında çıkardığı "Canımız Jaguar" kitabından 2017 yılında yayımlanan roman. Bu yıl okuduklarım arasında sanırım en iyisiydi. "Olamaz yine mi yılmaz Erdoğan tarzı" diye açılış yapan ve edebiyat hastalığına tutulmuş kahramanın sonrasında bambaşka zihnine tanık oluyoruz. Bazen o zihin öyle bir çalışıyor ki "Kesin ip var" "Bu adam havada duruyor, dururken yazmış" tepkisi veriliyor. 8.3/10. Yine bazı altını çizdiğimiz alıntıları bırakalım:
" Kimi rastlantı ve olasılıklar insanı gülmekten öldürür, kimi rastlantı ve olasıklarsa insanı öldürür."
"... tıpkı Hamlet'in -o sırada aklıma gelmişti bu- bilmek (hiçbir şey yapmamak) ile intikam adını verdiğimiz fakat en temelde fazlasıyla basit ve hayvani bir davranıştan başka bir şey olmayan eski bir ahlaki adetin lehine bilgi reddetmek arasında tereddütte kalması gibi. Son kitabımda da açıkladım zaten: Shakespeare'in Hamlet'ini bu kadar büyük bir eser haline getiren de bir parça bu tereddüttür zaten."
"Yine de merak -Borges'ten sık sık alıntılandığı üzere- korkudan daha güçlü bir duygudur."
"Edmond Jabès -kalemi her elinize alışınızda bir daha asla yazamama riskini de almış olursunuz- demişti."
"Bu sabah Pico'ya giderken Tongoy birden -ya cennette de ölüm varsa?- diye sordu bana." (Çok iyiydi bu işte...)
"... Hayatım gün be gün mahdeven -normal- insanlardan, o devasa çoğunluktan nefret ediyorum. Kötülük nedir bilmeyen fazla iyi kalpli insanlardan nefret ediyorum. Kötülük nedir bilmedikleri, kimse onlara bu imkanı vermediği için iyiliği de kendi arzularıyla seçmiyorlar, bu tarz insanların en büyük kötülükleri yapmaya muktedir olduğunu düşünmüşümdür her zaman."
"Ölüler gülmez, gülmek yaşamla ilişkilidir; geleceği olan tek şey kahkahadır."
"... Kahkası son derece metalikti, insanlıktan çıkmış bir kahkahaydı; geleceğin kahkasıydı sanki bu, bizi bekleyen, konservelenmiş bir kahkaha; ne tanrılı ne tanrısız bir kahkaha, ne kitaplı ne kitapsız, öyle iğrençti ki, tarifi mümkün değildi."
"Kumarca metin yazarının kartlarını açık oynaması, yani kendisi hakkında bilgi vermesi, kendi imgesini yansıtması gerektiğini söyleyen W.G. Sebald'a katılıyorum."
"... Ne de olsa hepi topu beş dakikalığına girdiğim kitapçıda birden o inatçı sorunlarımdan kurtuluvermiştim."
"Demek istediğim, gelecekte hepimiz küçük insanlar olacağız, yükselemeyeceğiz."
"... zira Goncourt yastıktaki çiçek nakışlarını görmüş ve zihnine kazımıştır. -Bu- der Barnes, -Goncourt'un yazarlık kapasitesinin kanıtıdır; yazdıklarını okuyor ve 'şayet gözlerim yuvalarından fırlamış bir şekilde orada duran ve bu çifte bakan kişi ben olsaydım, yastıkça çiçek nakışları olup olmadığını fark eder miydim?' diye düşünmeden edemiyorum."
"... Kendine yaklaştıkça kendinden uzaklaşıyorsun..."
"Tıpkı bu sabah hissettiğim gibi, insanın kendini dünyayla uyum içinde hissetmesi hoş bir duygu." - Biliyorum, en az iki kişi olmamız gerek.- ama neden iki? neden aynı şeyi söylemek için iki kişi? - Çünkü sözü söyleyen hep ötekisi."
"Michaux, -Ada kadar baştan çıkarıcı bir şey yoktur. Sizi temin ederim, yeryüzünde buluta ada kadar benzeyen bir şey yoktur. Her seferinde büyüler bizi- diyordu."
"... Ve Pico'nun tüm ölülerine, Pico'nun, ada halkının inanışına göre kuyuların ve avluların kuytularına sığınan ve cırcır böceklerine ses veren - ada halkı cırcır böceklerinin seslerinin aslında ölülerin sesi olduğuna inanıyordu- tüm alminhalarına (ruh) kadeh kaldırmayı önerdim."
"... Huzursuzluktan tedirginli ama her şeyden öte hayat karşısında hissedilen yetersizliği anlıyoruz. Bu yetersizlik bir hastalık, bir rahatsızlık gibidir adeta, öyle bir noktada Soares'in bizzat kendisi göz önüne sererek mal de viver (yaşama hastalığı) olarak tanımlar bu durumu. Huzursuzluk, büyük olasılıkla bu hastalığın bir göstergesidir."
"Pek çok şeyi doğru dürüst anlamadan yaşayıp gidiyoruz işte. -Bir yanlış anlaşılma söz konusu ve bu yanlış anlaşılma bizim sonumuz olacak- diyordu Kafka."
"Bir rahatsızlığınız olduğunda kendinize ait bir fikriniz olur."
"Bence herkes bir başkasının günlüğünü tutmalı. Kesinlikle çok sağlıklı bir egzersiz."
"... Bir an durup düşündüm. Aya baktım, denizin sesini dinledim, insanların bugünlerde ne kadar da az düşündüğünü düşündüm. Kültürsüzlük, dedim kendi kendime, insanı düşünmekten alıkoyuyor. Alkol de öyle; şu Mösyö'nün haline bakın hele. Beklentilerini boşa çıkaracak ve ona seksten bahsetmeyeceğim, onu edebiyat düşmanlarının oluşturduğu tehditle ezip geçeceğim."
"Bana yolculuğumun amaçlarını soranlara -Neden kaçtığımı çok iyi biliyorum ama neyi aradığıma dair hiçbir fikrim yok. Her koşulta kötü bir durumu belirsizliğe dönüştürmek daha iyidir- yanıtını veriyorum."
" Kimi rastlantı ve olasılıklar insanı gülmekten öldürür, kimi rastlantı ve olasıklarsa insanı öldürür."
"... tıpkı Hamlet'in -o sırada aklıma gelmişti bu- bilmek (hiçbir şey yapmamak) ile intikam adını verdiğimiz fakat en temelde fazlasıyla basit ve hayvani bir davranıştan başka bir şey olmayan eski bir ahlaki adetin lehine bilgi reddetmek arasında tereddütte kalması gibi. Son kitabımda da açıkladım zaten: Shakespeare'in Hamlet'ini bu kadar büyük bir eser haline getiren de bir parça bu tereddüttür zaten."
"Yine de merak -Borges'ten sık sık alıntılandığı üzere- korkudan daha güçlü bir duygudur."
"Edmond Jabès -kalemi her elinize alışınızda bir daha asla yazamama riskini de almış olursunuz- demişti."
"Bu sabah Pico'ya giderken Tongoy birden -ya cennette de ölüm varsa?- diye sordu bana." (Çok iyiydi bu işte...)
"... Hayatım gün be gün mahdeven -normal- insanlardan, o devasa çoğunluktan nefret ediyorum. Kötülük nedir bilmeyen fazla iyi kalpli insanlardan nefret ediyorum. Kötülük nedir bilmedikleri, kimse onlara bu imkanı vermediği için iyiliği de kendi arzularıyla seçmiyorlar, bu tarz insanların en büyük kötülükleri yapmaya muktedir olduğunu düşünmüşümdür her zaman."
"Ölüler gülmez, gülmek yaşamla ilişkilidir; geleceği olan tek şey kahkahadır."
"... Kahkası son derece metalikti, insanlıktan çıkmış bir kahkahaydı; geleceğin kahkasıydı sanki bu, bizi bekleyen, konservelenmiş bir kahkaha; ne tanrılı ne tanrısız bir kahkaha, ne kitaplı ne kitapsız, öyle iğrençti ki, tarifi mümkün değildi."
"Kumarca metin yazarının kartlarını açık oynaması, yani kendisi hakkında bilgi vermesi, kendi imgesini yansıtması gerektiğini söyleyen W.G. Sebald'a katılıyorum."
"... Ne de olsa hepi topu beş dakikalığına girdiğim kitapçıda birden o inatçı sorunlarımdan kurtuluvermiştim."
"Demek istediğim, gelecekte hepimiz küçük insanlar olacağız, yükselemeyeceğiz."
"... zira Goncourt yastıktaki çiçek nakışlarını görmüş ve zihnine kazımıştır. -Bu- der Barnes, -Goncourt'un yazarlık kapasitesinin kanıtıdır; yazdıklarını okuyor ve 'şayet gözlerim yuvalarından fırlamış bir şekilde orada duran ve bu çifte bakan kişi ben olsaydım, yastıkça çiçek nakışları olup olmadığını fark eder miydim?' diye düşünmeden edemiyorum."
"... Kendine yaklaştıkça kendinden uzaklaşıyorsun..."
"Tıpkı bu sabah hissettiğim gibi, insanın kendini dünyayla uyum içinde hissetmesi hoş bir duygu." - Biliyorum, en az iki kişi olmamız gerek.- ama neden iki? neden aynı şeyi söylemek için iki kişi? - Çünkü sözü söyleyen hep ötekisi."
"Michaux, -Ada kadar baştan çıkarıcı bir şey yoktur. Sizi temin ederim, yeryüzünde buluta ada kadar benzeyen bir şey yoktur. Her seferinde büyüler bizi- diyordu."
"... Ve Pico'nun tüm ölülerine, Pico'nun, ada halkının inanışına göre kuyuların ve avluların kuytularına sığınan ve cırcır böceklerine ses veren - ada halkı cırcır böceklerinin seslerinin aslında ölülerin sesi olduğuna inanıyordu- tüm alminhalarına (ruh) kadeh kaldırmayı önerdim."
"... Huzursuzluktan tedirginli ama her şeyden öte hayat karşısında hissedilen yetersizliği anlıyoruz. Bu yetersizlik bir hastalık, bir rahatsızlık gibidir adeta, öyle bir noktada Soares'in bizzat kendisi göz önüne sererek mal de viver (yaşama hastalığı) olarak tanımlar bu durumu. Huzursuzluk, büyük olasılıkla bu hastalığın bir göstergesidir."
"Pek çok şeyi doğru dürüst anlamadan yaşayıp gidiyoruz işte. -Bir yanlış anlaşılma söz konusu ve bu yanlış anlaşılma bizim sonumuz olacak- diyordu Kafka."
"Bir rahatsızlığınız olduğunda kendinize ait bir fikriniz olur."
"Bence herkes bir başkasının günlüğünü tutmalı. Kesinlikle çok sağlıklı bir egzersiz."
"... Bir an durup düşündüm. Aya baktım, denizin sesini dinledim, insanların bugünlerde ne kadar da az düşündüğünü düşündüm. Kültürsüzlük, dedim kendi kendime, insanı düşünmekten alıkoyuyor. Alkol de öyle; şu Mösyö'nün haline bakın hele. Beklentilerini boşa çıkaracak ve ona seksten bahsetmeyeceğim, onu edebiyat düşmanlarının oluşturduğu tehditle ezip geçeceğim."
"Bana yolculuğumun amaçlarını soranlara -Neden kaçtığımı çok iyi biliyorum ama neyi aradığıma dair hiçbir fikrim yok. Her koşulta kötü bir durumu belirsizliğe dönüştürmek daha iyidir- yanıtını veriyorum."
