Musa Kazım Efendi (1858–1920), Osmanlı Devleti'nin son yıllarında 4 kez şeyhülislamlık görevini üstlenmiş din adamı. Kendisi Nakşibendi'ydi. Ayrıca İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesiydi. Musa Kazım Efendi, 1858 yılında Erzurum'un Tortum ilçesi Pehlivanlı köyünde doğdu. Balıkesir'de Selahaddin Ali Şuuri ve Lutfi Efendilerden, İstanbul'da da Kazasker Eşref ve Hoca Şakir Efendilerden ders aldı. Müderrisliği döneminde İstanbul Hukuk Mektebi'nde, Mektebi Sultani, Darül Fünun ve Darül Muallimin'de hocalık yaptı. 1907'de Bab-ı Fetha Tetkik-i Müellefat Başkatipliğine ve daha sonra da kurul üyeliğine getirildi. İttihat ve Terakki'nin bilim kuruluşunda yer aldı. II. Meşrutiyetin ilanından sonra (1908) İbrahim Hakkı Paşa, Mehmed Said Paşa, Said Halim Paşa ve Talat Paşa kabinelerinde dört kez şeyhülislam olarak görev aldı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra, İttihat ve Terakkinin önde gelen öteki üyeleriyle birlikte tutuklanarak 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı. Sürgüne gönderildiği Edirne'de 1920 yılında öldü. Eserleri Musa Kazım Efendi, Sırat-ı Müstakim ve İslâm gibi dergilerde yazdı. Başlıca eserleri arasında, Usul-ü Meşveret ve Hürriyet (1908) İslam'da Cihad (1917), Sure-i İhlas ve Alak Tefsirleri (1918), Külliyat-ı Şeyhülislam Musa Kazım (1920) sayılabilir. Musa Kazım Efendi, ayrıca Şeyh Bedreddin'in Varidat adlı eserini Türkçeye çevirmiştir. Kaynakça Kategori:1858 doğumlular Kategori:Erzurum doğumlular Kategori:1920 yılında ölenler Kategori:20. yüzyıl Osmanlı şeyhülislamları Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri Kategori:II. Abdülhamid tarafından seçilen Meclis-i Âyan üyeleri