Necati Giray

[bullvar_katip]

Necati Giray (1933, İstanbul), Türk müzisyen, viyolonselist, besteci ve akademisyendir. Sanat ve eğitim alanında 64 yıl çalıştı. İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nda 43 yıl görev yaptı. Kurulduğu 1976 yılından itibaren İstanbul Türk Musıkisi Devlet Konservatuvarı’nda "Viyolonsel", "Türk Musikisi Tarihi" ve "Dünya Müzik Tarihi" dersleri vererek yüzlerce öğrenci yetiştirdi. Çok sesli Türk müziği çalışmaları yaparak değişik enstrümanlar için eserler besteledi. Kemençeci Cüneyd Orhon ve udi Mutlu Torun ile birlikte kurdukları Çok Sesli Türk Müziği Üçlüsü ile eserlerini konserlerde seslendirdi. Hayatı Gençlik yılları 1933 yılında İstanbul'da doğdu. İlkokulu bitirdikten sonra 1946 yılında İstanbul Belediye Konservatuvarı'na girdi. 9 yıl yatılı okuyarak, viyolonsel ve piyano eğitimi aldı. Hadiye Ötügen, Sezai Asal ve Feyha Talay ile viyolonsel; Vecihe Koray ile piyano, Bülent Arel, Demirhan Altuğ, Hulusi Gürses ve Şefik Gürmeriç ile solfej; Raşit Abed ile armoni ve kontrpuan; Ferdi Ştatzer ile müzik şekilleri, Ekrem Zeki Ün (Üngör) ile oda müziği ve orkestrasyon çalıştı. İstanbul Devlet Orkestrası Mezuniyetinin ardından 1955 yılında Cemal Reşit Rey yönetimindeki İstanbul Şehir Orkestrası’nda çalışmaya başladı. 1970 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nın kuruluşundan sonra bu kurumda Reşit Erzin ile ileri seviyede viyolonsel çalıştı ve konservatuvarın yüksek bölümünden mezun oldu. İstanbul Şehir Orkestrası'nda görevinden bir süre ayrıldı; askerlik hizmeti sırasında İzmir Devlet Senfoni Orkestrası'nda çaldı. İstanbul Şehir Orkestrası'nın İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'na dönüşmesinden sonra kurumun açtığı sınava girerek yeniden eski orkestrası ile çalmaya başladı. Giray, İstanbul Devlet Orkestrası'nda toplam 43 yıl görev yapmıştır. 1986 yılında orkestranın müdürlüğünü üstlendi. Aynı yıl Kültür Bakanlığı tarafından devlet sanatçılarını seçmek için oluşturulan kurulda yer aldı. İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı 1976 yılında 2. Uluslararası Türkoloji Kongresi'nde Türk Müziğinde Çağdaş Seviyeye ve Çok Sesliliğe Yaklaşım başlıklı bildirisini sundu. Aynı yıl, yeni kurulan İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı’na öğretim görevlisi olarak davet edildi. "Viyolonsel", "Türk Musikisi Tarihi" ve "Dünya Müzik Tarihi" dersleri vererek yüzlerce öğrenci yetiştirdi. Türk Musikisi Konservatuvarı'ndaki görevi sırasında değişik enstrümanlar için çok sesli Türk müziği eserleri besteledi ve düzenlemeler yaptı. 1979 yılında Aka Gündüz Kutbay'ın ölümü üzerine bestelediği ve sonraki yıllarda ikili, üçlü ve orkestra için yeniden yazdığı Ağıt adlı eseri, en bilinen bestelerindendir. Eserlerinin notaları İTÜ Türk Musikisi Konservatuvarı Kütüphanesi ve İTÜ MIAM Kütüphanesi'ndedir. 1988 yılında doçent unvanını alan Giray, 16. Uluslararası İstanbul Festivali programı içinde gerçekleştirilen Türk Musikisinde Çağdaş Eğitim, Çağdaş İcra Sempozyumu’nda bir bildiri ve Türk müziği nota isimlerinin sadeleştirilmesi ile La 440 diyapazonun uygulanması konularındaki araştırma çalışmalarını sunmuştur. Konserleri Giray, Cüneyd Orhon (4 telli kemençe) ve Mutlu Torun (ut) ile birlikte kurduğu Çok Sesli Türk Müziği Üçlüsü ile Mutlu Torun'un ve kendisinin çok sesli bestelerini çeşitli konserlerde seslendirdi. 10. İstanbul Festivali'nde verdikleri konserin kayıtları Fransa ve İsviçre'de radyoda çalındı. Çok Sesli Türk Müziği Üçlüsü'nün konserleri CD'leştirildi (2020). Bestecinin Nihavend isimli eserinin yaylı sazlar orkestrası için düzenlemesi İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası tarafından 1998 yılında şef Erol Erdinç yönetiminde AKM konser salonunda seslendirildi. Ağıt ve Nihavend isimli besteleri yurtdışında Avusturya, Azerbaycan, Amerika, Romanya, Almanya, Polonya'da çeşitli konserlerde seslendirildi. Giray, Türk müziği konservatuvarının çalgı yapım bölümünde hobi olarak 9 keman, 2 viyola, 1 dört telli klasik kemençe yapmış, satın aldığı yapımı yarım kalmış bir viyolonseli de tamamlamıştır. Kendi imal ettiği enstrümanlar ile çocukları Ayşegül Giray (keman), Selim Giray (keman) ve Necati Giray (Viyolonsel) triosu ile kendi bestelerini ABD'deki Pittsburgh State University'de verdikleri bir konserde seslendirerek bir ilki gerçekleştirdi. Diğer orkestra çalışmaları Sanatçı, müzik hayatında senfonik müzik ve Türk müziği alanındaki çalışmalarının yanı sıra İstanbul Radyosu Salon Orkestrası, Fehmi Ege Tango Orkestrası, Necdet Koyutürk Dans Orkestrası ve Orhan Avşar Tango Orkestrası’nda viyolonsel ve piyano; İstanbul Radyosu Türk Müziği yayınlarında viyolonsel çaldı 2000'li yıllar 2005 yılında Missouri Southern State College Department of Music ve yine aynı üniversitenin Suzuki Akademisi'nde öğretim üyesi olarak viyolonsel dersleri verdi. 2017'de 60. sanat yılını kutlayan sanatçı, Necati Giray MESAM ve Uluslararası Besteciler Birliği SACEM üyesidir. Kızı Ayşegül Giray ile birlikte, kendi hayat hikâyesini kaleme aldığı bir otobiyografi üzerinde çalıştığını bildirmiştir ve bestecinin bütün eser notalarından oluşan bir derlemenin İTÜ Vakfı yayınlarından piyasaya çıkması beklenmektedir. Besteleri Ağıt, Kemençe, ut ve viyolonsel, 1981 Ağıt üçleme, İki keman ve bir viyolonsel, 1981 Ağıt, Çembalo eşlikli, 1981 Ağıt, Yaylı sazlar orkestrası, 1981 (İstanbul Filarmoni Orkestrası tarafından çalındı.) Ağıt, Viyolonsel orkestrası, 2014 Altı Kanun İçin Fantezi, Kanun, 1990 Atışma, İki bağlama, 2003 Ayarlanabilir Mikrotonal İki Gitar İçin İkileme, Gitar, 2019 Ayarlanabilir Mikrotonal İki Gitar İçin Mix, Gitar, 2019 Bir Dans, üçleme, 1978 (Uluslararası İstanbul Festivali’nde çalındı.) Bir Kış Şarkısı, Keman ve viyolonsel, 2018 Dedikodu, İki kemençe, 2001 Fantazi (Nihavend), Keman ve viyolonsel, 1970 (Eşi Halide Giray'a ithaf edilmiştir.) Gitar İçin Bir Şarkı, Gitar, 2007 (İTÜ Gitar Festivali’nde çalındı.) Gitar için Süit, Gitar, 2011 (İTÜ Gitar Festivali’nde çalındı.) Hüzzam Dörtlü, Ney, kanun ve iki kemençe için, 2019 Küçük Bir Semai, Üç enstrüman, 1990 Nihavend, ikileme, geleneksel herhangi iki saz, 1981 Nihavend, üçleme, geleneksel herhangi üç saz, 1981 (Uluslararası İstanbul Festivali’nde, Amerika, Almanya, Avusturya, Polonya’da çalındı.) Nihavend, Yaylı sazlar orkestrası, 1984, (İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, İstanbul Filarmoni Orkestrası ve Azerbaydan Bakü Oda Orkestrası tarafından çalındı.) Nihavend, Viyolonsel orkestrası, 2014 Nihavend, Piyano, 2019 Ole Miss Marş, Bando, 2018 Sohbet, İki kemençe, 1990 Saba İkili, Soprano ve alto kemençe, 2016 Saba Nefes, Üç ney, 2017 Zeybek, İki bağlama, 2010 Temel ile Fadime, Tulum için parça, 2012 4 Bağlama için Dörtleme, Bağlama, 2012 4 Kemençe İçin Şarkı, Kemençe,2018 Düzenlemeleri Kantemiroğlu: Buselik Mehter, üç sesli uygulama, 1981 (Avusturya’da çalındı.) Şevki Bey: Nedendir Bu Dilizarın?, Çok sesli uygulama, 1981 Tamburi Mustafa Çavuş: Dök Zülfünü Meydane Gel, Yaylı sazlar orkestrası, 2011 Tamburi Mustafa Çavuş: Dök Zülfünü Meydane Gel, Yaylı sazlar dörtlüsü, 2011 Tamburi Mustafa Çavuş: Dök Zülfünü Meydane Gel, Bakır üflemeliler beşlisi, 2011 Dr. Selahattin İçli: Hep Sen, üç ses uygulaması, 1981 Dede Efendi: Yine Bir Gülnihal, Piyano, 2019 Der Heyser Bulgar: İsimsiz, 2 ses uygulaması, 2002 Tamburi Cemil Bey: Nikriz Sirto'', Kemençe, ut ve viyolonsel, 2002 Dış bağlantılar TRT MüzikProgramı, yayın tarihi ve saati: 27 Mayıs Cumartesi 2017, 11:00 Necati Giray'a ait tüm eser ve düzenlemelerin elyazması kopyaları ve bant kayıtları İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Kütüphanesi'nde saklanmaktadır. Türk Viyolonsel Eserleri ve Bestecileri YouTube Kanalı Kaynakça Kategori:1933 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlular Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:Türk besteciler