Nefret

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

[[Dosya:Elizabeth Eckford.jpg|küçükresim|262px|Afroamerikan sivil haklar hareketi karşıtı Hazel Massery ABD'de 1957'de ırkçı nefret gösterisinde Elizabeth Eckford'a bağırıyor. 1963 yılında bu hareketinden dolayı Massery, Eckford'tan özür dileyecek ve ikili sonrasında arkadaş olacaklardır.]] küçükresim|Dik dik bakan, nefret veya kıskançlık ifade eden bir adam. Gravür, M. Engelbrecht (?), 1732 Nefret, bir duygudur. Bazı insanlara veya fikirlere karşı kullanılabilecek kızgın veya küskün bir duygusal tepkiye neden olabilir. Nefret genellikle öfke,iğrenme (tiksinti) ve düşmanlığın kaynağına yönelik bir eğilim ile ilişkilendirilir.Nefret bazen sevginin karşıtı olarak görülür. Nefret üzerine bir dizi farklı tanım ve bakış açısı ortaya atılmıştır. Filozoflar nefretin özünü ve doğasını anlamakla ilgilenirken, bazı dinler nefrete olumlu bakmış ve belirli dış gruplara karşı nefreti teşvik etmiştir. Sosyal ve psikolojik teorisyenler nefreti faydacı bir anlamda anlamışlardır. Hoşgörüye değer veren çoğulcu kültürler bağlamında nefretin bazı kamusal gösterileri bazen yasal olarak yasaklanmıştır. Nefret, çok çeşitli duygu derecelerini kapsayabilir ve kültürel bağlama ve duygusal veya entelektüel tepkiyi tetikleyen duruma bağlı olarak çok farklı ifadelere sahip olabilir. Nefretin ortaya çıktığı bağlama göre, farklı toplumlar tarafından olumlu, olumsuz veya nötr olarak görülebilir. Duygu olarak [[Dosya:LOVE HATE .jpg|right|küçükresim|Münih'teki Sevgi-Nefret (LOVE HATE) heykeli, nefretin sevginin karşıtı duygu olmasına karşın aynı zamanda onun kardeşi olduğu iki duygu arasındaki ince çizgi vurgulanmıştır.]] Bir duygu olarak nefret kısa süreli veya uzun süreli olabilir. Nefret düşük yoğunluklu olabilir. Örneğin; Brokoliden nefret ediyorum. Ayrıca yüksek yoğunluklu da olabilir. Örneğin; Bütün dünyadan nefret ediyorum. Robert Sternberg, nefrete üç ana unsur gördü: Yakınlık tehdit edici hale geldiğinde mesafe yaratarak samimiyetin olumsuzlanması, Korku veya öfke gibi bir tutku aşısı, Önceden değerli bir nesnenin değerini düşürme kararı. Nefrette bulunabilecek önemli bir kendini koruma işlevi, Steinberg'in özerklik arayışında bağımlı ilişkilerin reddedildiği "isyankar" nefret analizi ile gösterilebilir. Psikanalitik görüşler Sigmund Freud, nefretin kendini koruma sorunuyla bağlantılı olduğunu vurgulayarak, mutsuzluğunun kaynağını yok etmek isteyen bir ego durumu olarak tanımladı. Donald Winnicott, dışarıdaki bir nesneyi kabul ederek nefrete dahil olan gelişimsel adımı vurguladı: "Büyülü yıkımla karşılaştırıldığında, saldırgan fikirler ve davranışlar olumlu bir değer alır ve nefret, medeniyetin bir işareti haline gelir". Onun ardından, nesne ilişkileri teorisi, analitik ortamda nefreti tanımanın önemini vurguladı: Analist, kendi nefretini (sıkı zaman sınırlarında ve ücretlendirilen ücrette ortaya çıktığı gibi) kabul eder ve bu da hastanın analist için daha önceden gizlenmiş nefretini kabul etmesini ve içermesini mümkün kılabilir. Adam Phillips o kadar ileri gitti ki, bir ilişkide nefret edilmeden gerçek nezaketin imkansız olduğunu ve böylece kişiler arası hayal kırıklıklarının ve bunlarla ilişkili düşmanlıkların duygusal olmayan bir kabulü, gerçek dostluk hissinin ortaya çıkmasına izin verebileceğini söyledi. Neo-Freudyen psikanalist, Erich Fromm tepkisel (akla uygun) ve karakter temelli (akıldışı) nefret olarak iki tür nefret arasında ayrım yapar: "Tepkisel nefret: Her zaman derin bir incinmenin ya da kişinin kendi çabalarıyla değiştiremeyeceği için güçsüz bir şekilde yüzleştiği acı verici bir durumun sonucudur. Ona göre: "Tepkisel nefretten kastım, hayatıma, güvenliğime, ideallerime ya da sevdiğim veya özdeşleştiğim başka bir kişiye yönelik bir saldırı nedeniyle ortaya çıkan nefret tepkisidir. Tepkisel nefret her zaman bir kişinin hayata, diğer insanlara ve ideallere karşı olumlu bir tutuma sahip olduğunu varsayar. Yaşamı güçlü bir şekilde onaylayan biri, yaşamı tehdit edildiğinde buna uygun bir tepki verecektir." Kısaca Fromm'a göre tepkisel olarak ifade edilebilen nefret bu yönden akla uygun nefrettir. Bireyler ya kendilerinin ya da başkalarının fikirsel özgürlüğü için mücadele ederler. Bu tepki Fromm için hayata karşı duyulan saygıyı içermektedir. (Çeşitli dinlerde de işlenen "kötülüğe karşı nefret" temasının kaynağını oluşturan durum buradan gelir.) Karakter temelli nefret: Fromm bu nefreti akıldışı nefret olarak değerlendirmektedir. Tepkisel nefretle aynı şekilde tetiklenmesine rağmen, nefret eden kişinin temelde farklı bir kişilik yapısına sahip olduğunu Fromm varsaymaktadır. - Bu durumda nefret esasında var olan duruma tepkiden çok kişinin bir karakter özelliği halini almıştır, nefret tepkisi ise yalnızca içsel nefretin bir ifadesidir. "Tepkisel nefret" ile arasındaki temel fark, nefret etmeye yönelik genel bir isteklilik, nefret patlamalarında çıkışını bulan tanınabilir bir düşmanlıktır. "Ancak nefret ilgili kişinin bir özelliği haline gelir, böylece o artık düşmanca davranır... Tepkisel nefret durumunda, nefreti yaratan durumdur; karaktere dayalı nefret durumunda ise, aktif olmayan bir düşmanlık durum tarafından gerçekleştirilir. Böyle bir kişi nefret ettiğinde, tepkisel nefret durumunda olmayan özel bir tür tatmin ve zevk gösterir. Fromm'un bir saldırganlığa hazırlık için en önemli araçlardan biri olarak nitelendirdiği durum, toplumda karaktere bağlı nefreti harekete geçirmektir." Diğer deyimle Fromm'a göre totaliter rejimlerdeki liderlerin ve siyasilerin, aktive etmeye çalıştığı kitlelerinde bunu oluşturup harekete geçirmeye çalıştığı görülebilir. İnsanın kendi öz becerilerinin gelişmesinin önünde bir engel teşkil etmektedir. Kendi öz denetimini yapmayan bireylerin ise yıkıcı karakterleri öne çıkmaya başlamıştır. Fromm ve onun hümanist ahlak anlayışına göre esas mücadele edilmesi gereken nefret, tepkisel yani akla uygun nefret değildir; akla uygun olmayan yani karakter temelli nefrettir.Bununla birlikte Ateist ama hümanist etik kökenli bir anlayışa da sahip Fromm'a göre sevgideki yaratma ve nefretteki yok etme, tahrip etme arzusu farklı güdüler değildir, bu iki istekten birinin tatmin edilmemesi diğerini tetikler. Yani Fromm'a göre insanın kendi yaratma/yaratıcılık arzusunu bu yöndeki ideallerini tatmin etmezseniz; bu durumda kişinin yıkım, yok etme, karşıt düzeni ortadan kaldırma arzusunu tetiklemiş ve onu bu yöne sevk etmiş olursunuz. Öyleyse nefret karşısında, sevgideki yaratma arzusu tatmini bireyi mutlu edeceğine göre bu arzu beslenmelidir, pekiştirilmelidir. Yasal sorunlar [[Dosya:Hate Hurts Wales - an advisory video from the Welsh Government - English version.webm|küçükresim| Nefret suçlarına ilişkin Galler Hükümeti tarafından yayınlanan kamusal video]] İngilizcede,"hate crime" yani nefret suçu (aynı zamanda "önyargı saikli suç" olarak da bilinir) terimi ile genellikle nefret tarafından güdülenmiş gibi görülen suç eylemlerine atıfta bulunur. Nefret suçları işleyenler, genellikle ırk, cinsiyet, din, cinsel yönelim, zihinsel bozukluk, engellilik, sınıf, etnik köken, milliyet, yaş, cinsiyet kimliği veya siyasi bağlantı ile tanımlanan belirli bir sosyal gruba üyelik algısı nedeniyle mağdurları hedef alır. Olaylar, fiziksel saldırı, mülke zarar verme, zorbalık, taciz, sözlü taciz veya hakaret veya saldırgan duvar yazıları veya mektupları (nefret postası) içerebilir. Nefret söylemi, ırk, cinsiyet, yaş, etnik köken, milliyet, din, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, zihinsel bozukluk, engellilik, dil yeteneği, ideoloji, sosyal sınıf, meslek, görünüm (boy, kilo, ten rengi, vb.), zihinsel kapasite ve sorumluluk olarak kabul edilebilecek diğer ayrımlar gibi sosyal veya etnik gruplarına dayalı olarak bir kişiyi veya grubu aşağıladığı düşünülen konuşmalardır. Bu terim, yazılı iletişimin yanı sıra sözlü iletişimi ve kamusal ortamdaki bazı davranış biçimlerini de kapsar. Bazen "kötü söz söyleme" (İngilizce: antilocution) olarak da adlandırılır ve bir toplumdaki önyargıyı ölçen Allport ölçeği'ndeki ilk noktadır. Birçok ülkede nefret söyleminin kasıtlı olarak kullanılması, nefrete teşvik mevzuatı kapsamında yasaklanmış bir suçtur. Nefret söyleminin suç haline getirilmesinin bazen gönüllü davranışın olumsuz yönlerinin (siyasi ikna, dini bağlılık ve felsefi bağlılık gibi) meşru bir şekilde tartışılmasını engellemek için kullanıldığı iddia edilmektedir. Nefret söyleminin bazı ülkelerde ifade özgürlüğünün koruması altında olup olmadığı da sorgulanmaktadır. Bu sınıflandırmaların her ikisi de tartışmalara yol açmış olup, bunlarla sınırlı olmamakla birlikte, suçlar için saik ve niyetin ayırt edilmesindeki zorluk ve hedeflenen nefrete genel insan düşmanlığından daha büyük bir suç olarak değer vermenin geçerliliği üzerine felsefi tartışmalar ve insanlığı hor görmenin kendi başına potansiyel olarak eşit bir suç olması gibi karşı argümanlar bulunmaktadır. Nörolojik araştırma Nefretin sinirsel bağlantıları bir fMRI prosedürü ile araştırılmıştır. Bu deneyde insanlar, nefret ettikleri insanların resimlerini görüntülerken beyinlerini tarattılar. Sonuçlar orta frontal girusta, sağ putamende, bilateral olarak premotor kortekste, frontal kutupta ve insan beyninin medial insular lob'da bilateral olarak artan aktivite gösterdi. Mizofoni'den muzdarip olanların tetiklendiklerinde nefretlerini ifade ettikleri bilinmektedir. Etnolinguistik Nefret de aşk gibi farklı dillerde farklı şekil ve biçimler alır. İngilizce (Hate/hatred), Fransızca (haine) ve Almanca'da (Hass) tek bir duygunun var olduğunu söylemek doğru olsa da, nefret tarihsel olarak konumlandırılmış ve kültürel olarak inşa edilmiştir: tezahür ettiği biçimlere göre değişir. Bu nedenle, İngilizce'de kesin bir karşılığı olmayan Fransızca J'ai la haine ifadesinde belirli bir ilişkisiz nefret ifade edilir; İngilizce konuşanlar için sevmek ve nefret etmek her zaman bir güç, bir nesne veya bir kişiyi ve dolayısıyla bir şey veya biriyle bir ilişkiyi içerirken, J'ai la haine (kelimenin tam anlamıyla, Nefretim var) bir kişiye yönelik bir duygu fikrini engeller. Bu, öznenin içinde çalkalanan ancak dünyayla amaçsız bir yıkım arzusu dışında hiçbir ilişki kurmayan bir hayal kırıklığı, ilgisizlik ve düşmanlık biçimidir. Fransız Amerikan karşıtlığı biçimleri, nefret içinde sevinci kaydeden belirli bir kültürel kızgınlık biçimi olarak görülmüştür. Aşk ve sevda kelimeleri gibi nefret de Türkçe'ye Arapça'dan girmiş, Arapça bir kelimedir. Tiksinme ve iğrenme kelimelerinin nefret yerine kullanıldığı görülmektedir. Nefret hoşlanmama/sevmeme veya geçici nitelikte olan öfke halinin davranışının aksine; onun bir üstü öfke iğrenme hor görme hallerini de içine alan daha yoğun bir duygu ve tutumdur. Bununda üstü kin/garaz olarak değerlendirilmektedir.(Hoşlanmamak/sevmemek/beğenmemek <nefret <kin/garaz) Nefret etmek, nefret duymak, nefret uyandırmak gibi kullanımları vardır. Felsefede Antik dönem filozofları nefreti tanımlamaya çalışmışlardır ve günümüzde de farklı tanımlar mevcuttur. Örneğin Aristoteles, nefreti öfke ve hiddetten farklı olarak görmüş, bir nesneyi yok etme arzusu olarak tanımlamış ve zamanla tedavi edilemeyeceğini belirtmiştir. Stoacılara göre nefret ile sevgi iki karşıt güç olup biri var olmadan diğeri de var olamaz. Epiküros bunu şu şekil tanımlamaktadır. Kirchner ve Michaëlis'in (1886) Temel Felsefi Terimler Sözlüğü'ne göre nefret, "hoşnutsuzluğumuza neden olan şeyden tutkulu bir şekilde nefret etmektir. Sevginin karşıtı olan nefret, bir kişiden yalnızca nefret etmekle kalmaz, aynı zamanda ona zarar vermek ister. Genellikle kişisel çıkar, kıskançlık, yaralı hırs, kıskançlık veya reddedilmiş aşktan kaynaklanır. Nefret edilen şeye önem atfettiği ölçüde hor görmeden ayrılır. Temel olarak, kişi şeylerden nefret edemez, ancak onlara karşı sadece tiksinti duyar; çünkü kişi onları yok edebilir, ancak onlara zarar veremez. Kötülükten nefret etmek de sadece ondan tiksinmektir." David Hume da kendi kavramsallaştırmasını sunmuş, nefretin hiçbir şekilde tanımlanamayan indirgenemez bir duygu olduğunu savunmuştur. İspanyol filozof José Ortega y Gasset nefretin doğasını şu şekilde tanımlamaktadır: Din Bir Birleşmiş Milletler Din ve Özgürlük Özel Raportörü, nefret tacirlerinin kasıtlı eylem ve ihmallerinden kaynaklanan insan yapımı bir olgu olarak tanımladığı din temelli kolektif nefret kavramına atıfta bulunmuştur. Nefret din tarafından da onaylanabilir. Hristiyanlık ve Yahudilikte kutsal kitap kabul edilen Zebur yazarının "mükemmel nefretini" (Mezm. 139.22) tanımlayan İbranice kelime "bir süreci tamamladığı" anlamına gelir. Ancak bununla birlikte Zebur ve İncil'de nefretin iyi anlamda "kötülükten nefret" şeklinde kullanıldığı yerleri de içinde barındırmaktadır. İslam'ın kötülüğün kaynağı olarak görüldüğü için inançsızlığa karşı nefret etrafında nasıl geliştiğini ve taraftarlarının Kur'an inancını onun ortadan kaldırılması için bir araç olarak yaymaya çalıştığını açıklayan kaynaklar da vardır. Spesifik bir örnek nefret söylemi olarak görülmektedir. Dinin yeni taraftarlar kazanmayı amaçladığı ve diğer dinlere ya da taraftarlarına karşı yapılan aşırı söylemlerin, diğerlerinin inançlarını değiştirmenin etkili olması için bir araç olarak görüldüğü açıklanmaktadır. Buna örnek olarak Kur'an da Ali İmran Suresi 118.ayet gösterilmektedir. Bununla birlikte aynı Kuran'da, nefret karşıtı ve adaletle davranmayı emreden ve yine "kötülükten nefret" şeklinde nefretin kullanıldığı ayetlerde vardır. Mesela Maide Suresi 8. ayet buna örnektir: Nisa Suresi 135.Ayet: Bu ayetleri destekleyen nefret karşıtı veya kötülükten nefret şeklinde hadislerde bulunmaktadır. Ayrıca Bakınız Kaynakça Kategori:Aşk Kategori:Ayrımcılık Kategori:Temel ahlaki konular Kategori

uygular Kategori:Saldırganlık

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Nefret

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi