Nestâlik

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:Rostam toetet esfandyar.jpg|küçükresim|sağ|Nestâlik ile yazılmış Şehnâme]] Nestâlik, (; ) Talikin neshi, incesi anlamını taşıyan ve genel olarak İran'da kullanılan bir yazı türüdür. Nesih ve tâlik yazım şeklinin karışımı ile türetilmiş olan ünlü bir yazı türüdür. Gelişim [[Dosya:Agra castle India persian poem.jpg|küçükresim|Şah-ı Cihan'ın kalesinde Farsça şiir, Agra, Hindistan]] [[Dosya:Agra India persian poem.jpg|küçükresim|Siyah taşa işlenmiş Farsça şiir, Agra, Hindistan]] Görünüşe göre, Tebriz doğumlu Mîr Alî Tebrîzî , 14. yüzyılda nesih ve tâlik iki mevcut yazı türünü birleştirerek nestâlik yazı türünü geliştirmiş, Mîr İmâd 'ın çalışmaları ile en yüksek zerafete ulaşmıştır. Bu yazı türü, İran'dan doğuya doğru yayılmış Peştuca, Uygurca, Urduca ve Keşmirce yazmak için de kullanılmıştır. İran'da, nestâlik, batı ve doğu iki yazma biçeme ayrılır. Geç 15. yüzyılda, batı ve güney İran'da kullanılan batı nestâlik olarak bilinen diğer yazı tarzı, Āq Qoyunlū padişahı Yaʿqūb sarayında çalışmış hattatlar Abdülrahmân Hârezmî ve oğulları ( ve ) tarafından kullanılmıştır. Farsça ise özellikle taʿlīq, şikasta-tâlik , nestâlik ve şikasta nestâlik (, kırık nestâlik) gibi yazı türleri ile yazılır. Hat sanatını öğrenmek için, alıştırma taslakları ve alıştırma modelleri yaygın olarak kullanılır. Sīāh-mašq, genellikle nestâlik veya şikasta nestâlik yazı türünde, bir hattatın alıştırmak için üzerine harf ve harf birleşimlerini yazmış olduğu alıştırma (karalama) taslak yapraklarına denir. Sar-mašq ise, güzel el yazı örnekleridir, ki öğretmenler öğrencilere suret çıkarmaları için verir. Günümüzde, sar-mašq derlemleri, hat sanatı öğrencileri için, çoğaltılmış ve ders kitaplarında ve son zamanlarda büyük ustaların eserlerinde yayınlanmıştır. 16. yüzyılda Devlet-i Safeviyye, Soltanat-e Moġulī-ye Hend ve Devlet-i Âliye-i Osmâniyye sahasında, hattatların, ortalama bir kitap sayfası boyutunda, ayrı ayrı kâğıtlara bir veya birkaç çeşit, daha çok ikili olarak sülüs-nesih, muhakkak-reyhâni, tevki’-rikâ’ yazı türü ile yazılan yazılara kıt’a, bunların yanlarından birbirine tutturulup katlanılarak birleştirilmesiyle oluşturulan kıt’a albümlerine de murakka denilmektedir. Murakka albüm, çeşitli güzel sanatı, İslam hat sanatı, Osmanlı minyatürleri, resimler, çizimler, gazel dahil olmak üzere, Farsça şiirlerden oluşan derlemelerdirf. Uygulamalar Osmanlı Türk hattatları, güzel el yazısı (hüsn-i hatt) çalışmalarını, hilyeler gibi, mütenâzır (birbirine bakan, bakışımlı) levhaları, camilerin yanında, muhtemelen evlerde veya derviş zâviyelerinde, duvar süslemelerinde kullanmışlardır. Yazı araç gereçleri küçükresim|sağ|Hat sanatı araçları küçükresim|Kalem'in yapım aşamaları küçükresim|Hat sanatı yazı aracı kalem Güzel yazı sanatında kalem , mürekkep , kâğıt, kalemtıraş denilen özel iki bıçak, hokka, makta, bıçakları keskinleştirmek için veya denilen bilemetaşı gibi yardımcı araç ve gereçler kullanılır. Hattatlar, işlerinde kolaylık sağlamak için, içinde, gerekli kalem, bir çakı, qaṭṭzan, bir küçük kaşık, kâğıt kesmek için makas ve bilemetaşı bulunan, bir ucuna bağlı hokka olan bir özel kutu kullanırlardı. Kalem Nestâlik, Arap alfabesi için en akışkan hat sanatı biçemleri arasındadır. Kalem, için dışı kahverengi ve içi beyaz, olgunlaşmış düz kamış daha uygundur. Kalem dili denilen bu yassı kısmın iki kenarı, kalem ağzı nestâlik için 5–10mm kadar genişlikte yontulur. Kalemin ağız kısmı ortadan çatlatılarak iki kısıma ayrılır ve bu yarığa denilir. Arada oluşan ve bir depo görevi gören bu yarığa mürekkep birikir ve yazarken devamlı bir şekilde aşağıya akar. Kamış kalem, İslam'ın en değerli yazma aletidir. İslam peygamberi Muhammed'e melek Cebrâîl aracılığıyla vahiy yoluyla inen Kur'an'da, 96. Alak Suresi 4. ayet; "O Rab ki kalemle yazmayı öğretti." olarak söz edilir. Kâğıt Hat sanatında kaliteli kâğıtlar kullanılır. Mürekkebi çabuk emip dağıtmaması ve kaleme akıcılık sağlaması için kâğıtlar denilen bir madde ile saydamlaştırılırdı. Mürekkep Koyu siyah, siyah, grimsi siyah, ya da denilen yeşile yakın siyah renklerde olan sıvı madde, özel olarak hazırlanırdı. Hokka Metal, cam veya topraktan yapılmış, içine mürekkep konulan küçük kap içinde "lika" (līqa, porz) denilen ham ipek bulunur. Bu ham ipek, hokka içindeki mürekkebi emer ve kalemi bu ham ipeğe dokundurmak sureti ile kalemin yazmaya yetecek kadar mürekkebi alması sağlanılır. Kaynakça Dış bağlantılar Calligraphy Qalam Kamış kalemin yapımı için resimli bir rehber Kategori:Arap alfabesinden türeyen alfabeler Kategori:Hüsn-i hat Kategori:Farsça Kategori:Urduca Kategori:İran'da sanat

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Nestâlik

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi