Neyyire Neyir

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

küçükresim|250px|Sanat hayatı, Ateşten Gömlek filminde rol alarak başladı. küçükresim|250px|Neyyire Neyir ve Muhsin Ertuğrul'un Zincirlikuyu'daki mezarı Neyyire Neyir gerçek adı ile Münire Eyüp Ertuğrul (1902, Fatih - 13 Şubat 1943, İstanbul), Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosu ve tiyatrosunun öncülerinden Muhsin Ertuğrul'un eşidir. Yaşamı 1902 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl adı Münire Eyüp'tür. 1921 yılında İstanbul Kız Öğretmen Okulundan mezun olan sanatçı, iki yıl devam ettiği Amerikan Kız Koleji'nde okul tiyatro grubunda oyunlarda rol aldı. Profesyonel sanat hayatı, 1922 yılında Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çevrilen Ateşten Gömlek filminde rol alarak başladı. Kezban rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişi idi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu (Bedia Muvahhit, aynı filmde Ayşe rolünü canlandırmıştı). Film afişinde Neyyire Neyir ismi kullanıldı. 1922 yılında Darülbedayi'ye (Şehir Tiyatroları) giren sanatçı, sahneye ilk olarak Othello ile çıktı. 1923'te Muhsin Ertuğrul tarafından çevrilen Ateşten Gömlek ve Kız Kulesinde Bir Facia adlı filmlerde rol aldı. İstiklâl Savaşı'nın kazanılmasından sonra aktör Şadi Fikret'in kurduğu Milli Sahne adlı toplulukla İzmir'e gitti. 1924'te İstanbul'a döndü ve Muhsin Ertuğrul'un Ferah Tiyatrosu'nda kurduğu heyete katıldı; Milli Sahne ile Muhsin Ertuğrul Tiyatrosunda rol aldı. Daha sonra Muhsin Ertuğrul ile evlenen sanatçı, Rusya gezisinde ona eşlik etti ve Meyerhold Tiyatrosu'ndaki çalışmalara katıldı.. 1927 Ocak ayında kısa bir süreliğine geldikleri İstanbul'da, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ'ın Muhsin Ertuğrul'a Darülbedayi'de Başyönetmenlik önermesiyle çift, tekrar Darülbedayi'e döndü. Neyyire Neyir, 1928'de Muhsin Ertuğrul'un bu kurumda başlattığı yenileşme hareketinin önemli bir oyunu olan Henrik İbsen'in "Hortlaklar" oyunu ile sahneye döndü. Darülbedayi'nin ilk yurtdışı turnesi sayılan Kıbrıs ve Mısır seyahatlerinde yer aldı. Eşinin 1928'de çevirdiği Ankara Postası adlı filmde Necmiye Sultan rolünü canlandırdı. 1929'da Vedat Nedim Tör'ün yazdığı "Kör" piyesinde Muhsin Ertuğrul, Emin Beliğ ve İsmail Galip Arcan'la birlikte rol aldı. Muhsin Ertuğrul'un 15 Şubat 1930'dan itibaren çıkarmaya başladığı "Darülbedayi" adlı dergide Rus edebiyatı ve tiyatrosu üstüne yazılar yazdı ve "Münire Eyüp adıyla derginin yazı işleri müdürlüğünü üstlendi. Ölümüne kadar sürdüreceği bu görev sırasında Neyyire Neyir iki defa mahkemeye çıktı İlki, 1931 yılında Darülbedayi dergisinde Vasfi Rıza Zobu'nun "Zobo Oğlu" takma adıyla yazdığı bir yazıda Halit Fahri'ye hakaret ettiği gerekçesiyle açılan davadır. Hem Neyyire Neyir, hem de Vasfi Rıza bu davadan beraat etti. İkincisi ise 1942 yılında Celaleddin Ezine'nin, Muhsin Ertuğrul'un yönettiği Hamlet piyesi için Tasvir-i Efkâr gazetesinde yazdığı eleştiriye karşılık, Muhsin Ertuğrul'un Türk Tiyatrosu dergisinde cevap olarak yazdığı yazının Celaleddin Ezine'ye hakaret içerdiği gerekçesiyle açılan dava idi. Neyyire Neyir derginin yazı işleri müdürü olmasından dolayı 2 ay hapis ve 33 lira para cezasına çarptırıldı ancak cezası ertelendi. 1941'den itibaren Muhsin Ertuğrul ile birlikte Perde ve Sahne dergisini çıkardı. 1942 senesinin Ekim ayında bir oyunun provası sırasında yoğun göğüs ağrıları yüzünden hastaneye kaldırılan Neyyire Neyir, geçirdiği kalp hastalığından kurtarılamadı. 13 Şubat 1943'te hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi. Tiyatro oyunları Ayak Takımı Arasında Aşkın Ölümü Bir Adam Yaratmak Bora Hamlet Hile ve Sevgi Hortlaklar Hülleci Kafatası Kör Macbeth Müfettiş Mum Söndü Othello Suç ve Ceza Sürtük Tohum Unutulan Adam Yanlışlıklar Komedyası Zehirli Kucak Filmografisi Ankara Postası Ateşten Gömlek Kız Kulesinde Bir Facia Kaynakça Dış bağlantılar IMDb'de Neyyire Neyir Sinema Türk'te Neyyire Neyir Kategori:1902 doğumlular Kategori:1943 yılında ölenler Kategori:Türk kadın tiyatro oyuncuları Kategori:Türk kadın sinema oyuncuları Kategori:İstanbul Şehir Tiyatroları sanatçıları Kategori:Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Fatih doğumlu oyuncular Kategori:İstanbul'da ölenler Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Neyyire Neyir

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi