NGC 1569

[bullvar_katip]

NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi. Fiziksel özellikler NGC 1569, Küçük Macellan Bulutu'ndan daha küçük olmasına rağmen Büyük Macellan Bulutu'ndan daha parlaktır. Aynı zamanda aktif bir seyfert gökadası (Sy1) olan NGC 1569'un parlaklık sınıfı V-VI'dır ve geniş bir HI çizgisine sahiptir. Yıldız patlaması NGC 1569, büyük bir yıldız patlaması ile karakterize edilir. Son 100 milyon yıl içinde Samanyolu'ndan 100 kat daha fazla yıldız oluşturmuştur. Gökadamızda bulunan küresel yıldız kümelerinin genç benzerleri olan ve farklı geçmişlere sahip iki önemli süper yıldız kümesi içerir. Her iki kümede de aralıklarla yıldız oluşumu yaşanmıştır. Süper yıldız kümesi A, gökadanın kuzeybatısında bulunan iki yakın kümeden (NGC 1569 A1 ve NGC 1569 A2) oluşur. Beş milyon yıldan daha az bir süre önce oluşan NGC 1569 A1, Wolf-Rayet yıldızları dahil genç yıldızlardan oluşur. NGC 1569 A2 ise yaşlı kırmızı yıldızlardan oluşmaktadır. Gökadanın merkezine yakın bir konumda bulunan süper yıldız kümesi B, daha yaşlı kırmızı dev ve kırmızı üstdev yıldız popülasyonuna sahiptir. Bu yıldız kümelerinin her ikisinin de Samanyolu'ndaki küresel yıldız kümeleri toplamına eşdeğer kütlelere sahip olduğu düşünülmektedir (yaklaşık (6-7) × 10 güneş kütlesi). Bazıları küçük küresel kümelere benzeyen kütlelere sahip, çok sayıda nispeten genç (Büyük Macellan Bulutu'ndaki R136 gibi) küçük küresel kümeler tanımlanmıştır. Bu sonuçlar Büyük Macellan Bulutu ve NGC 1705 gibi diğer cüce gökadaların sonuçları ile birlikte değerlendirildiğinde, cüce gökadalardaki yıldız oluşumunun sürekli meydana gelmediğini, bunun yerine hemen hemen kısa aralıklarda ani patlamalarla oluştuğunu göstermektedir. [[Dosya:NGC 1569.jpg|sağ|küçükresim|HUT tarafından elde edilen NGC 1569'un merkezini gösteren fotoğraf. Sol ortada iki süper yıldız kümesi NGC 1569 A1 ve NGC 1569 A2 görünmekte.]] Gökadada üretilen sayısız süpernova ve yıldızlarının kuvvetli rüzgarları, içerdiği genç yıldızların ışığıyla parıldayan 3.700 ışık yılı uzunluğunda ve 380 ışık yılı genişliğinde iplikçikler ve iyonize edilmiş hidrojen kabarcıklarını meydana getirmiştir. NGC 1569'daki yıldız patlamasının, IC 342 grubundaki (Maffei 1 kümesi) diğer gökadalarla, özellikle yakınındaki bir nötr hidrojen bulutuyla etkileşimi sonucu tetiklendiğine inanılmaktadır. 2013 yılında yapılan bir çalışma, bu gökadayı IC 342 ve cüce gökada UGCA 92 ile bağlayan gelgit kuyruklarının varlığını göstermiştir. Maviye kayma NGC 1569, tayfı maviye kayma gösteren sıra dışı bir duruma sahiptir. Bu durum, gökadanın Dünya'ya doğru hareket ettiğini gösterir. Buna rağmen çoğu gökadanın tayfı evrenin genişlemesi nedeniyle kırmızıya kayma gösterir. Çevresi Cüce düzensiz gökada UGCA 92'nin genellikle NGC 1569'un uydusu olduğu varsayılır. Bununla birlikte, NGC 1569'un yaşadığı yıldız patlamasıyla olan ilişkisi belirsizdir. Bazı yazarlar UGCA 92'nin henüz etkileşim halinde olmadığını, bazıları ise gelgit kuyruğu ve nötr hidrojen iplikçikleri ile bağlandığı NGC 1569 ile etkileşime girdiğini öne sürmektedir. Dış bağlantılar NGC 3712 Gözlem bilgisi (In-The-Sky.org) NGC 1569, ESA/Hubble Astronomy Picture of the Day: NGC 1569 Kaynakça Kategori:Zürafa takımyıldızı Kategori:Maffei kümesi Kategori:Cüce düzensiz galaksiler Kategori:Seyfert galaksileri Kategori:Yıldız patlama galaksileri 1569 03056 015345 210 Kategori:William Herschel'in keşifleri Kategori:1788'de keşfedilen astronomik cisimler