Nijerya'da hayvandan insana bulaşan ve ölümcül olabilen Lassa ateşi nedeniyle 4 ayda 156 kişi yaşamını yitirdi. Nijerya hükümeti, Şubat 2023'te Lassa ateşi salgını nedeniyle "acil durum" ilan etmişti. Peki, Lassa ateşi nedir, belirtileri neler?
Nijerya Hastalık Kontrol Merkezinden (NCDC) yapılan açıklamada, 1 Ocak- 28 Nisan'da Lassa ateşi salgınının başkent Abuja'nın yanı sıra 28 eyalete yayıldığı belirtildi.Bu süre zarfında 857 Lassa ateşi vakasının tespit edildiği kaydedilen açıklamada, salgın nedeniyle 156 kişinin hayatını kaybettiği ifade edildi.
Ülkede geçen yıl 1170 Lassa ateşi vakası tespit edilmiş, 219 kişi yaşamını yitirmişti.Nijerya hükümeti, Şubat 2023'te Lassa ateşi salgını nedeniyle "acil durum" ilan etmişti.Lassa ateşi, Nijerya'da ilk kez 1969'da ülkenin kuzeydoğusundaki Borno eyaletinde çıkmıştı.Fare dışkısıyla temas sonucu bulaşan hastalık, insandan insana geçebiliyor ve ölümcül kanamalı ateşe yol açıyor.
Batı Afrika’da görülen akut viral bir hastalıktır. İlk vakalar Nijerya’nın Lassa bölgesinde görüldüğü için bu isim verilmiştir. Etken Arenaviridae ailesine mensup, tek iplikli bir RNA virüsüdür.
Lassa Ateşi’nin belirti ve bulguları tipik olarak virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada semptomlar hafif ve tanı konulamaz düzeydedir. Hafif semptomlar hafif ateş, başağrısı, genel kırıklık ve halsizlik şeklindedir. Enfekte kişilerin %20’sinde semptomlar ciddileşebilir. Kanamalar( dişetleri, gözler veya burun kanamaları gibi), solunum sıkıntısı, tekrarlayan kusmalar, yüzde ödem, göğüs, sırt, karın ağrısı ve şok gelişebilir. Ensefalit, tremorlar ve işitme kaybı gibi nörolojik problemler de tariflenmiştir. İlk semptomların ortaya çıkmasından sonra iki hafta içinde çoklu organ yetmezliğine bağlı ölüm görülebilir (hastaneye yatırılan vakaların %15-20’si). Ölüm oranı hastalığa yakalanan, özellikle 3. trimestirde ki hamile kadınlarda daha yüksektir. Spontan düşük; enfekte annelerin fetuslarının %95’nin ölümüyle sonuçlanan ciddi bir komplikasyondur.
Lassa Ateşi’nin en sık komplikasyonu sağırlıktır.Vakaların yaklaşık 1/3’ünde değişik derecelerde sağırlık oluşur ve çoğunda da kalıcıdır. Bilindiği kadarıyla hastalığın şiddeti bu komplikasyonu etkilemez, ciddi vakalar kadar hafif vakalarda da sağırlık gelişebilir.
Lassa Ateşi hayvan kaynaklı bir hastalıktır. Vektörü çok memeli sıçan “Multimammate rat” olarak bilinen Mastomys natalensis’tir. Bu kemirgen bir kez enfekte olduktan sonra uzun bir sure virüsü idrarıyla çıkarır. Mastomys kemirgenleri Batı, Doğu ve Merkez Afrika’da ki savanalarda ve ormanlarda yaygın olarak bulunurlar. Evlerde ve gıda saklanan bodrumlarda kolayca yerleşirler.
Lassa virüsünün insanlara bulaşması en çok gıdalarla ve solunum yoluyla meydana gelir. Mastomys kemirgenlerinin çıkartılarıyla (idrar, dışkı) doğrudan temas, çıkartılarla kirlenmiş objelere dokunmak, kontamine gıdaları yemek veya açık yara ve kesiklerin maruziyetiyle enfeksiyon gelişebilir. Kemirgenlerin yaşadığı ortamların süpürülmesi esnasında havaya karışan enfekte küçük partiküllerin solunum yoluyla alınmasıyla ve ilave olarak kemirgenler yiyecek olarak tüketilmek amacıyla yakalanırken ve hazırlanırken de bulaşabilmektedir. Kişiden kişiye (hasta kişinin kan, doku, sekresyon ve çıkartılarıyla temasla) bulaş söz konusudur. Özellikle sağlık bakım ünitelerinde, yeterli kişisel koruyucu önlemler alınmamışsa kişiden kişiye geçiş sıktır(nozokomiyal enfeksiyon). Lassa virüsü tekrar tekrar kullanılan iğne ve enjektörler gibi kontamine olmuş tıbbi malzemelerle de yayılabilir.
