Nubar Tekyay

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Nubar Tekyay veya doğum adı ile Nubar Çömlekçiyan (4 Eylül 1905, Kostantiniyye - 12 Şubat 1955, İstanbul), Türkiye Ermenisi keman virtüözü ve besteci. İlk yılları ve eğitimi Nubar Çömlekçiyan, 4 Eylül 1905 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'de doğdu. Babası, Kemanî Tatyos Efendi'nin öğrencisi udî ve besteci Arşak Çömlekçiyandır. Ablası Serafin ve kız kardeşi piyanist Valantin de müzik ile yakından ilgilendi. İlk mûsıkî derslerini babasının gözetiminde aldı ve altı yaşında batı tarzı keman çalmayı öğrenmeye başladı. Keman öğrenimini Batı metotları ile sürdürdü ve bu tekniği Türk Mûsıkîsine uyarladı. On üç yaşından itibaren 1918-1926 yılları arasında babasının fasıllarında yer almaya başladı, radyolarda çalıştı ve plak kayıtlarına katıldı. Kariyeri Üstün keman tekniği ve mûsikî anlayışı ile kısa zamanda şöhreti yakalayarak döneminin en iyi kemânileri arasında yer aldı. Birçok plak dolduran ve turnelere çıkan Tekyay, TRT İstanbul Radyosu'nda görev aldı. Kısa bir süre Paris'e giderek Batı Müziğini yakından inceleme fırsatı buldu. Aynı zamanda Tamburî Cemil Bey'in icrasından ve bilhassa taksimlerinden faydalandı. Aralarında Safiye Ayla, Şerif Muhittin Targan, Kadri Şençalar ve Şükrü Tunar'ın da olduğu birçok ismi dinlemeyi arzu eden Mustafa Kemal Atatürk 1927 yılında bu müzisyenlerle birlikte Çömlekçiyan'ı da Dolmabahçe Sarayı'na davet etti. Konserden önce herkesle tek tek tanışan ve sohbet eden Atatürk, Çömlekçiyan ile de ilgilendi ve kendisine hangi milletten olduğunu sordu. Ermeni olduğunu açık bir biçimde dile getiren Nubar Çömlekçiyan, hatıralarında Atatürk'ün verdiği yanıtı şöyle dile getirdi: Atatürk huzurunda birçok kez Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, tambûrî Selahattin Pınar, kemânî Necati Tokyay, klarnet sanatçısı Şükrü Tunar, kemânî Niyazi Seyhun, udî Yorgo Bacanos ve kemençevî Aleko Bacanos ile birlikte icrâlarda bulundu. Nubar Çömlekçiyan, bir gün Atatürk’ün huzurunda yine keman çalarken yayının telleri koptu ve geride tek yay kaldı. Nubar Bey buna rağmen inat ederek eserini tamamladı. Bu çabası Atatürk’ün çok hoşuna gittiğinden, sevdiği ve takdir ettiği kişilere soyadı vermesi ile tanınan Kemal Atatürk, Nubar Çömlekçiyan'a "Tekyay" soyadını verdi. 1927 yılında kurulan ilk Türk radyosu Telsizde 4 Temmuz 1928 yılında dönemin icrâları, Hakkı Derman, Rafet Altıparmak, Şükrü Tunar, Ahmet Yatman, Kadri Şençalar, Ercüment Batanay, Hasan Erkoç, İsmail Karakaş, Yaşar Anlı ile birlikte kayıtlarda bulundu. 1928-1937 yılları arasında Columbia Records, Sahibinin Sesi ve Pathé plak şirketleri için udî Nevres, Mesut Cemil, ve Sadi Işılay eşliğinde, Lale ve Nerkis hanımlara eşlik ederek, ayrı ayrı ve birlikte 100’ü aşkın plak doldurdu. 22 Şubat 1930'da Fransız Tiyatrosunda, Kemençevî Ruşen Kam, Tanbûrî Mesut Cemil ve Kânuni Artaki Candan ile birlikte Münir Nurettin Selçuk'a eşlik ederek Türk Mûsikîsindeki ilk Avrupaî konseri veren heyette bulundu. 20. yüzyıl'ın önemli solistlerinden Alâeddin Yavaşca'ya göre Tekyay, "üstün vasıflara sâhip sazende", ud virtüözü Cinuçen Tanrıkorur ve tanbûrî Sadun Aksüt için, "fevkalâde tekniği, hâkimane çalışı ile dinleyenleri büyüleyip keman sazında tam bir üstad olan icrâcı" ve müzikolog Yavuz Özüstün' göre ise "Nubar başka bir hikayedir, keman ancak Nubar gibi devlerin elinde alaturkada kullanılan bir saz olabilir." şeklinde tarif edilmektedir. Şükrü Tunar, Haydar Tatlıyay, Tamburî Cemil Bey gibi isimlerin 1906-1949 yılları arasında icrâ etmiş olduğu eserlerin bulunduğu, Master of Turkish Music (Türk Mûsikîsinin Ustaları) albümünde keman taksimi ile yer aldı ve "taksim formunu zirveye ulaştıran kemancı" olarak adlandırıldı. Plak çalışmalarındaki taksimlerinde sergilediği, makam seyri ve geçki anlayışı, kullandığı süsleme teknikleri, zengin motif ve cümle çeşitliliği, kabul gören taklit edilmeye çalışılan keman tonu ile alanında yetkin bir keman virtüözü olduğunu kanıtladı. Eserleri [[Dosya:Gravestone of Nubar Tekyay.jpg|küçükresim|Nubar Tekyay'ın Balıklı Ermeni Mezarlığı'nda bulunan kabri, İstanbul]] Nubar Tekyay'ın, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)'nin 1995'de yayımlağı Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repartuvarında kayıtlı olarak muhafaza edilen 6 adet sözlü eseri mevcuttur. Bu eserler; Gözlerin çapkın Ayşem – Hicaz makâmında Aksak usûlünde Severek aldanıyorum, onu kalbim yanarak – Hicaz makâmında Düyek usûlünde Ağlamış, gülmüş, cefâya durmadan yanmış gönül – Hicaz makâmında Curcuna usûlünde Gûyâ göle düşmüş iki boş yıldız – Hicaz makâmında Sevgilim bu akşam gurûba kadar – Eviç makâmında aksak usûlünde Gönlümde bülbül Fatma – Muhayyer makamında Curcuna usûlünde Ölümü Uzun süre kalp rahatsızlığı çeken Tekyay, 12 Şubat 1955'te İstanbul'da 49 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi Balıklı Ermeni Mezarlığı'na defnedildi. Kaynakça Kategori:1905 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlu müzisyenler Kategori:Osmanlı Ermenileri Kategori:1955 yılında ölenler Kategori:İstanbul'da ölenler Kategori:Balıklı Ermeni Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Türk kemancılar Kategori:Türkiye Ermenileri Kategori:Ermeni asıllı Türk müzisyenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Nubar Tekyay

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi