Odeki Kilisesi

[bullvar_katip]

Odeki Kilisesi (Gürcüce ოდეკის ეკლესია), Aşağı Odeki Kilisesi ve Aşağı Odik Kilisesi olarak da bilinir, Erzurum ilinin Tortum ilçesinde, eski adı Odeki olan Aşağıserdarlı köyünde orta çağda Gürcülerden kalma bir kilisedir. Tarihçe Odeki, orta çağda Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesindeki köylerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde bu köyün 611 haneden oluşan büyük bir yerleşim olduğu görülmektedir. Odeki Kilisesi, bu köyde günümüze ulaşmış altı kiliseden biriydi. Kilisedeki Gürcüce yazıt üzerinden bu yapının en geç 15. yüzyılda inşa edildiği söylenebilir. Bununla birlikte tarihlendirilmemiş Gürcü alfabesinin (Gürcü alfabesi|Asomtavruli]] yazıtı kilisenin daha eski dönemde inşa edildiğini göstermektedir. Günümüzde Odeki Kilisesi, eklenmiş yeni yapılarla samanlık olarak kullanılmaktadır. Mimari Odeki Kilisesi, köyün bugün İkikgil adını taşıyan mahallesinde bir köylünün bahçesinde neredeyse olduğu gibi günümüze ulaşmıştır. Ancak kilise, sonradan batı ve kuzey tarafı ile üst kısımdan sonradan eklenen başka yapılarla kapatılmıştır. Bu yeni yapılar, kiliseye iki taraftan bitişik ve üstüne kat çıkılarak inşa edilmiştir. Odeki Kilisesi, kaba yontulmuş taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiş olan kilisenin iç ve dış cepheleri aynı tip taşlarla kaplanmıştır. Yapının güney duvarında iki adet girişi bulunmaktadır. Doğu ve batıda birer penceresi vardır; ancak bugün batı taraftaki penceresi kapatılmıştır. Apsiste Gürcüce yazıtlar bulunmaktadır. Bu yazıtlardan en uzun olanı 12 satırdan oluşmakta ve Gürcü alfabesinin en eski biçimi Asomtavruli ve Nushur-Hutsuri karakterleriyle kazılmıştır. Diğer yazıtların ise bazı bölümleri bugüne ulaşmıştır. Apsiste yer alan ve 13 satırdan oluşan yazıtlardan biri 15-16. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu yazıtta Tanrı’nın ve Aziz Stepane’nin Abumi’nin oğlu olan Hahuli’den Pavle Patirikesdze’yi bağışlaması istemiştir. Gürcüce yazıt, Gürcü öğretim üyesi Teimuraz Cocua tarafından „წ. ღ(მერთ)ო და წ(მიდა)ო სტ{ე}ფა|ნე, შ(ეიწყალ)ე ცოდვ{ი}ლი ხ{ა}ხუ|ლ{ა}რი პ{ა}ვლე პ{ა}ტირიკესძე, | აბუმის (?) შვ{ი}ლი. იმ Kaynakça Kategori:Tao-Klarceti Kategori:Erzurum'daki Gürcü Ortodoks kiliseleri