Okumuşlar

[bullvar_katip]

Okumuşlar, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Okumuşlar köyünün eski adı Bolselta'dır. Gürcüce bir yer adı olan Boselta (ბოსელთა), "ahırlar" (ბოსელ-ი: "ahır" ve -თა: çoğul eki) anlamına gelir. Bu ad Türkçede Boselt biçimini almıştır. Nitekim geç dönemde Osmanlıca Boselt (بوصلت) olarak yazılıyordu. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği toprakların ilk tahrirlerinden biri olan 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal deftere göre Ahısha livasına bağlı Atskuri nahiyesinde de Boselta (بوسلته) adını taşıyan bir köy bulunuyordu. Boselta adına tarihsel Tao-Klarceti'nin başka yerlerinde ve Gürcistan’ın bugünkü sınırları içinde de rastlanır. Artvin ilinde Yusufeli ilçesine bağlı Demirdöven ve Yarbaşı köylerinde Boselt adını taşıyan mezralar vardır. Borçka ilçesine bağlı Çavuşlu köyünde bir mevkiinin adı da Boselta'dır. Boselta, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. Öte yandan köyde 9. yüzyılda kurulmuş olan Gürcü manastırı Şatberdi de buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Boselta, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Boselt (Босельт) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlıydı. 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde köyde 255 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu. Boselta, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların Artvin sancağından çekilmesinin ardından Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Nitekim bu durum 7 Mayıs 1920 tarihinde Moskova Antlşaması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Yaklaşık bir yıl sonra Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin sancağı ve Boselta köyü Türkiye'ye bırakıldı. Boselta, 1922 nüfus cetveline göre Artvin livasının merkez kazasına bağlı Sirya nahiyesine köylerinden biriydi ve nüfusu 23 hanede yaşayan 71 kişiden oluşuyordu. Boselta ya da Boselt Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Okumuşlar olarak değiştirildi. 1926 nüfus tahririne göre ise, köyde 25 hanede 101 kişi yaşıyordu. Rahip Grigol Hantsteli’nin kurduğu Şatberdi Manastırı ve bu manastırın yakınlarındaki Şatberdi Kalesi Boselta köyündeki başlıca tarihsel yapılardır. Manastır bir kilise ile yemekhane gibi başka yapılardan oluşur. Şatberdi Manastırı’nı I. Bagrat Kurapalati’nin yardımıyla 820-830’larda Grigol Hantsteli kurmuştur. Manastırın ana kilisesi olan Şatberdi Kilisesi, köyün merkezini bir kilometre güneyinde yer alır ve bugün yıkık durumdadır. Köyün adından dolayı Türkçe kaynaklarda Boselt Kale ya da Boselt Kalesi olarak geçen Şatberdi Kalesi, Şatberdi Manastırı’na hakim bir yerdedir ve büyük olasılıkla bu manastırı korumak için inşa edilmiştir. Şatberdi Kalesi’nde ayrıca bir kilisesi daha vardır. Tek nefli bir yapı olan bu kilisenin günümüze sadece yıkıntılar kalmıştır. Coğrafya Köyün merkezi Artvin il merkezine 50km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti Kategori:Artvin merkez belde ve köyleri