Ölü bölge (ekoloji)

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

sağ|küçükresim|400x400px| Ölü bölgeler dünya okyanuslarında ve geniş göllerdeki hipoksik (düşük oksijenli)alanlardır. "dip ve dibe yakın su altıdeniz yaşamının desteklemek için gerekli oksijeni tüketen diğer faktörlerle birleştiğinde insan faaliyetlerinden kaynaklanan aşırı besin kirliliği neden olduğu alanlardır.(NOAA)." 1970'lerde okyanusbilimciler ölü bölgelerini artanmiktarda fark etmeye başladı. Bu bölgelersudaki yaşamın en konsantre olarak bulunduğu insanlarınyaşadığı kıyıların yakınında meydana gelir. (Doğal olarak çok az yaşamın olduğu okyanusların,derin orta kısımları, "ölü bölgeler" olarak kabul edilmez.) Mart 2004'te, yeni kurulan BM Çevre Programı, ilk Küresel Çevre Görünüm Yıllığını (GEO Yıl Kitabı 2003) yayınladı, bu yıllıktatükenmiş oksijen seviyesinden dolayıdeniz yaşamını destekleyemeyen dünya okyanuslarındaki 146 ölü bölge belirlendi. Bunlardan bazıları bir kilometrekare (0.4mi2) gibi (küçük) bazıları ise 70.000 kilometre kare (27,000mi2) alanı kaplayan büyüklüklerdeydi. 2008 yılında yapılan bir çalışma, dünya çapında 405 ölü bölgeyi gösterdi. Nedenleri [[Dosya:La-Jolla-Red-Tide.780.jpg|sağ|küçükresim|260x260px|Ölü bölgeler genellikle La Jolla, San Diego, Kaliforniyakıyılarındaolduğu gibi, yosun patlamaları esnasında yosun çürümesinden kaynaklanır.]] sağ|küçükresim|260x260px|İklim, ekolojik ölü bölgelerin büyümesi vesınırlanması üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bahar aylarında, yağış arttıkça, daha fazla besin açısından zengin su Mississippi Nehri'nin ağzından aşağı akar.Aynı zamanda, bahar aylarında güneş ışığı arttıkça, ölü bölgelerde yosun büyümesini önemli ölçüde artırır. Sonbahar aylarında, tropikal fırtınalar Meksika Körfezi girmek ve ölü bölgeleri kırmaya başlar ve döngü ilkbaharda tekrarlanır. Suda ve denizdeki ölü bölgeler, ötrofikasyon olarak bilinen, su içinde bir kimyasal besin artışı (özellikle azot ve fosfor) nedeniyle olabilir. Bu kimyasal maddeler su kolonu boyuncayaşayan bitki benzeritek hücreli organizmaların temel yapını oluşturupmevcudiyetleri ile büyümelerini de kısmen sınırlar. Ötrofikasyon bu fitoplanktonların belirli bir kısmının yoğunluğunu hızla arttırarak yosun patlaması denen fenomene yol açabilir. Deneysel Göller Bölgesinde yaptığı araştırmalarla deterjanlardaki zararlı fosfatların yasaklanmasına sağlayan limnologist Dr. David Schindler yosun çoğalması ve ölü bölgeleri hakkında uyardı,Büyük yosungrupları Siyanobakteri, Yeşil Algler, dinoflagelatlar, Coccolithophores ve Diyatome Algae'dır. Azot ve fosfor miktarında artış genellikle Siyanobakteri'de patlamaya neden olur ve bu Ölü Bölgeleri sebep olur. Siyanobakteri, zooplankton ve balık için iyi yemek değildir vedolayısıyla suda birikir, ölür ve sonra ayrışır. Diğer yosunlar tüketildiğinden veSiyanobakteri ileaynı ölçüde birikmez. Ölü bölgeler doğal ve antropojenik faktörler nedeniyle deolabilir. Kimyasal gübrelerin kullanımı, ölü bölgelerin oluşmasında en önemli insan kaynaklı sebep olarak kabul edilir. Doğal nedenler ise kıyıların yükselmesi ve rüzgar, sudolaşımı şekillerindeki değişiklikler olarak sıralanır. Kanalizasyon kaçağı, kentsel arazi kullanımı ve gübrelerden de ötrofikasyona katkıda bulunabilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde dikkat çeken ölü bölgeler kuzey Meksika Körfez bölgesi dahil Mississippi Nehri'nin döküldüğü alanıçevreleyenve PasifikKuzeybatı kıyı bölgeleriyle Virginia Sahili Elizabeth Nehrinde de içine alan çevredeki son birkaç yıl içinde yinelenen bölgeler olarak gösterilmektedir. Buna ek olarak doğal oşinografikfenomen su sütunu parçalarında deoksijenasyona neden olabilir. Örneğin, fiyortlarda ve Karadeniz gibi kapalı su birikintileri, kendi girişlerinde sığ eşikleri sebebi uzun bir süre orada durgun kalan suya neden olurlar. Tropikal doğu Pasifik Okyanusu ve kuzey Hint Okyanusu (örn Pickard & Emery 1982,s 47) tüketilen oksijeni yenileyen asgari sirkülasyon olduğu düşünülen bölgelerinde düşük oksijen konsantrasyonlarını görülür. Bu alanlar aynı zamanda oksijen asgari bölgeleri (OAB) olarak bilinir. Birçok durumda, OAB'lerkalıcı ya da yarıkalıcı birbölgelerdir. Mississippi Nehri'ninağzına yakınçökeltikatmanları içinde organizmaların kalıntıları bulunmasıdört hipoksik olayın yapay gübre gelişi öncesinde gerçekleştiğinikanıtlar. Bu tortu tabakalarda, anoksi dayanıklı türler bulunan en yaygın kalıntılardır. Tortu kayıt ile gösterilen süreler Vicksburg, Mississippi de kaydedilen yüksek nehir akışının tarihlerine karşılık gelmektedir. Devam eden iklim değişikliğinin tetiklediği okyanus dolaşımdaki değişiklikler de okyanusta oksijenazalmasının diğer nedenlerini ek sebepler veya diğer sebeplerin büyümesine sebep olur. Etkileri [[Dosya:Fishkillk.jpg|sol|küçükresim|Oksijen tükenmesi sonucu ölen ya da ölmekte olan yengeçler, balık ve istiridye ile kaplı batı Baltık deniz tabanının Sualtı video görüntüsünden bir kare]] Kuzey Amerika'nın Körfez Sahil boyunca kaydedilen düşük oksijen seviyeleri balıklarda üreme organlarınınküçülen boyutu, düşük yumurta sayıları ve yumurtlama olmaması içeren balık üreme problemlerine yol açmıştır. Körfez Sahil boyunca üç koyda Güneydoğu Louisiana Üniversitesitarafından yapılan araştırma göstermiştir ki suda oksijen seviyesi günde üç veya daha fazla saat milyonda (ppm) 2veya 1 düşüm olduğunda Killifish cinsi balıklarda daha küçüküreme organlarıoluşmaktadır. Erkek gonadlar oksijen düzeyleri normal koylarda (6 ppm 8) oksijen seviyesi düşük olan koylardaki benzer büyüklükteki erkeklere nazaran % 50 ile % 34 arası daha büyüktü. Dişiler normal oksijen seviyelerinde benzer büyüklükteki balıklara göreyarısı kadar boyutta yumurtalıklara sahip oldukları bulunmuştur. Hipoksik sularda yaşayan dişilerde yumurta sayısı, normal oksijen seviyelerinde yaşayan dişilerin yumurta sayısının sadece yedide biri kadardı. (Landry ve diğ., 2004) Laboratuvar oluşturulan hipoksik koşullarda yetiştirilen balıklar son derece düşük cinsiyet hormonukonsantrasyonlarını ve hipoksi-inductile faktör (HIF) proteini ile tetiklenen iki genin faaliyetinde artış gösterdi. Hipoksik koşullar altında, HIF başka bir protein ileARNT ile eşleşir. Daha sonra bu ikili hücrelerde DNA'ya bağlanır, kök hücrelerinde genleri aktif hale getirir. Normal oksijen koşulları altında, ARNT genlerini aktive etmek için östrojen ile birleştirir.Hipoksik hücreler tüp içine yerleştirildi veöstrojen ile etkileşimetepki vermedi. HIF, hipoksik koşullarda balıklarda üremeyi değiştiren bir mekanizma yol açan, östrojen ile etkileşimegeçirmeyerek ARNT'yikullanılamaz hale getirior. (Johanning, et al., 2004) Balıkların bu potansiyel boğulmadan kaçması beklenebilir, ancak genellikle çabukça bilinçsiz hale geçiporada bulunmayamahkûmdur. Istiridye, ıstakoz ve istiridye gibi yavaş hareket eden dip yaratıklar içinsekaçmak mümkün değildir. Tüm koloniyal/sömürge hayvanlar ölür. Bentikyaşam formları arasında meydana normal bir yeniden mineralizasyon ve geri dönüşüm kurulamamaktadır. Mora ve diğ. 2013 oksijende gelecekteki değişiklikler çoğu deniz ekosistemlerini etkileyecek vedeniz mal ve hizmetler üzerindeki insan bağımlılığına sosyo-ekonomik etkileri olabileceğini göstermiştir. Geri dönüşümü Ölü bölgeler, oluşmasından dolayı yokolan birçok soyu tükenmekte olan organizma için umutolmasa dageri döndürülebilir. Karadenizölü bölgesi, daha önce dünyanın en genişi iken, Sovyetler Birliği'ninçöküşü ardındangübre kullanımının çok pahalı olmasıyla ve Doğu ve orta Avrupamerkezi planlı ekonomilerinin sona ermesiyle 1991 ile 2001 yılları arasında geniş oranda yok olmuştur. Bölgede balıkçılık yeniden ana ekonomikfaaliyet olmuştur. Karadeniz temizliği büyük oranda bilinçsizse de ve kullanımının kontrolü zor olan gübre kullanımdaki düşüş dolayı ile de olsa, the BM büyük endüstriyel emisyonlarını azaltarak diğer temizlikleri savundu. 1985'ten 2000'e dek, Ren nehri'ne kıyısı olan ülkelerdeki politika pis su ve endüstriyel nitrojen emisyonunu azaltma yönünde olunca Kuzey denizi'ndeki nitrojen seviyesi %37 oranında azalmıştır. Ayrıca Hudson Nehri'nde ve San Francisco Körfezi'nde başka temizlikler de gerçekleştirilmiştir. Kimyasal alüminyum sülfat su içinde fosfatlar azaltmak için kullanılabilir. Ayrıca bakınız Abisal bölge Batiyal zon Epilimnion Notlar Kaynakça Osterman, L.E., et al. 2004. Reconstructing an 180-yr record of natural and anthropogenic induced hypoxia from the sediments of the Louisiana Continental Shelf. Geological Society of America meeting. Nov. 7-10. Denver. Abstract. Pickard, G.L. and Emery, W.J. 1982. Description Physical Oceanography: An Introduction. Pergamon Press, Oxford, 249 pp. Landry, C.A., S. Manning, and A.O. Cheek. 2004. Hypoxia suppresses reproduction in Gulf killifish, Fundulus grandis. e.hormone 2004 conference. Oct. 27-30. New Orleans. Johanning, K., et al. 2004. Assessment of molecular interaction between low oxygen and estrogen in fish cell culture. Fourth SETAC World Congress, 25th Annual Meeting in North America. Nov. 14-18. Portland, Ore. Abstract. Konuyla ilgili yayınlar David Stauth (Oregon State University), "Hypoxic "dead zone" growing off the Oregon Coast"Temmuz 31, 2006 Suzie Greenhalgh and Amanda Sauer (WRI), "Awakening the 'Dead Zone': An investment for agriculture, water quality, and climate change" 2003 NutrientNet, the World Resources Institute tarafından hazırlanmışbir online besin ticaret aracı, ötrofikasyon sorunlarını çözmek için tasarlandı.Ayrıca Pennsylvania besin ticaret programı için tasarlanmışşu web sitesine bakınız

A NutrientNet . Reyes Tirado (Temmuz 2008) Dead Zones: How Agricultural Fertilizers are Killing our Rivers, Lakes and Oceans. Greenpeace publications. Ayrıca bakınız: MSNBC report on dead zones, Mart 29, 2004 Joel Achenbach, "A 'Dead Zone' in The Gulf of Mexico: Scientists Say Area That Cannot Support Some Marine Life Is Near Record Size", Washington Post,Temmuz 31, 2008 Joel Achenbach, "'Dead Zones' Appear In Waters Worldwide: New Study Estimates More Than 400", Washington Post, Ağustos 15, 2008 Dış bağlantılar Louisiana Üniversitesi Marine Konsorsiyumu UN Geo Yıllığı 2003 raporu: ölü bölgeler ve nitrojene dair NASAÖlü bölgelerde(Uydu resimleri) Meksika KörfeziÖlü Bölgesi- multimedya Meksika Körfezi Ölü Bölge Gözleme, NOAAJoel Achenbach Kategori:Su ekolojisi Kategori:Balık avlama yerleri Kategori:Su kirliliği

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Ölü bölge (ekoloji)

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi