OmegaT

[bullvar_katip]

OmegaT, Java programlama dilinde yazılmış bir bilgisayar destekli çeviri aracıdır. Başlangıçta 2000 yılında Keith Godfrey tarafından geliştirilen bir özgür yazılım olup şu anda Aaron Madlon-Kay liderliğindeki bir ekip tarafından geliştirilmektedir. OmegaT, profesyonel çevirmenler için tasarlanmıştır. Özellikleri arasında düzenli ifadeler kullanılarak özelleştirilebilir bölümleme, kısmi eşleştirme ve eşleşme yayılımlı çeviri belleği, sözlük eşleştirme, sözlük eşleştirme, çeviri belleği ve referans materyali arama ve Hunspell yazım sözlüklerini kullanarak satır içi yazım denetimi bulunur. OmegaT, Linux, macOS, Microsoft Windows ve Solaris işletim sistemlerinde çalışır ve Java 8 gerektirir. 27 dilde mevcuttur. 2010 yılında 458 profesyonel çevirmen arasında yapılan bir araştırmaya göre OmegaT, diğer bilgisayar destekli çeviri araçlarından Wordfast, Déjà Vu ve MemoQ uygulamalarının üçte biri, pazar lideri Trados uygulamasının sekizde biri kadar kullanılıyor. Tarihçe OmegaT ilk olarak 2000 yılında Keith Godfrey tarafından geliştirilmiştir. Başlangıçta C++ ile yazılmıştır. İlk kamuya açık sürümü Şubat 2001'de Java ile yazılmıştır. Bu sürümde tescilli bir çeviri belleği biçimi kullanılmıştır. Biçimlendirilmemiş metin ve HTML dosyalarını kullanarak çeviri yapabiliyor ve yalnızca blok (yani cümleler yerine paragraflar) düzeyinde bölümleme yapabiliyordu. Geliştirme ve yazılım sürümleri Tüm OmegaT sürümleri SourceForge sitesinde barındırılmaktadır. Geliştirme ekibinin başında Aaron Madlon-Kay bulunmaktadır. Birçok açık kaynak projesinde olduğu gibi, yeni OmegaT sürümleri, genellikle birkaç hata düzeltmesi ve özellik güncellemesi ile sık sık yayınlanmaktadır. Her zaman eksiksiz bir kullanım kılavuzuna sahip olan bir "standart" (Standard) sürümün yanı sıra, henüz kullanım kılavuzunda belgelenmemiş özellikleri içeren "en yeni" (Latest) sürüm bulunmaktadır. Güncellenen kaynaklar her zaman SourceForge kod deposundan temin edilebilmektedir. OmegaT nasıl çalışır? OmegaT, bir çeviri işini belirli adlara sahip bir klasörler hiyerarşisi şeklinde bir proje olarak ele alır. Kullanıcı, çevrilmemiş belgeleri /source/ adlı alt klasöre (ve/ya da onun da alt klasörlerine) kopyalar. Düzenleyici bölmesi, kaynak belgeleri her seferinde bir bölümün çevrilmesi için ayrı "bölümler" olarak görüntüler. OmegaT, komut verildiğinde, /target/ alt klasöründe (kısmen) çevrilmiş sürümleri oluşturur. Diğer alt klasörler, program içinde otomatik danışma için olanları içerir: /tm/ .tmx formatındaki mevcut çeviri çiftleri için, /tm/auto/ %100 eşleşmelerin otomatik çevirisi için, /glossary/ terminoloji sözlükleri için, /dictionary/ StarDict (ve .tbx) sözlükleri için kullanılır. Kullanıcı, Düzenleyici bölmesinde bir bölümü çevirmeye gittiğinde, OmegaT /tm/ hiyerarşisi içinde bulunan .tmx dosyalarını benzer kaynak cümlelere sahip önceki çeviri çiftleri için otomatik olarak arar ve bunları bir klavye kısayolu ile Düzenleyici bölmeye eklenmesi için Kısmi Eşleşme (Fuzzy Match) bölmesinde gösterir. Terminoloji Sözlüğü (Glossary) ve Sözlük (Dictionary) bölmeleri, projede ilgili adlara sahip alt klasörlerde bulunan tüm terminoloji sözlükleri ve genel sözlükler için benzer otomatik arama işlevleri suar. İsteğe bağlı Makine Çevirisi bölmesi, Google Translate ve benzeri hizmetlerden alınan makine çevirilerini gösterir. Kullanıcı bir bölümü geçtiğinde OmegaT normalde ilk olarak kaynak-hedef çiftini bellekteki veri tabanına ekler. Daha sonra bu veri tabanını başka zaman, başka projelerde, başka çevirmenler tarafından ve hatta OmegaT dışındaki başka bilgisayar destekli çeviri yazılımları ile kullanılmak üzere Translation Memory eXchange (.tmx) formatında diske kaydeder. Hiçbir değişiklik olmaması, doğal olarak, böyle bir güncelleme olmaması anlamına gelir. OmegaT 3.1 sürümünden itibaren yaygın bir kaza olan, kaynak ile hedef metnin aynı olmasını engelleyen bir ayar ve ayrıca (sayılar, programlama kılavuzlarındaki kaynak kodu vb. durumlarda) bunu geçersiz kılan bir klavye kısayolu da eklenmiştir. Herhangi bir noktada kullanıcı kaynak dosyaların kısmen çevrilmiş sürümlerini oluşturabilir. Bu şekilde hedef (çeviri) dosyaları oluşturulurken, çevrilmemiş kaynak metin bölümlerinin OmegaT tarafından hedef dosyaya aynen kopyalandığına dikkat etmek gerekmektedir. Dolayısıyla, hedef dosyalarıın oluşturulmasına geçmeden önce, kullanıcının etiket ve (kaynak-hedef eşitliği gibi) başka olası hataları kontrol için Doğrula (Validate) komutunu kullanması önerilir. OmegaT 3.1 sürümünden itibaren - örneğin, kısmi teslim veya hızlı güncelleme için - hedef dosya oluşturma işlemini tüm proje yerine sadece o anda üzerinde çalışılan dosya ile sınırlamak için bir menü komutu (ve klavye kısayolu) eklenmiştir. Özellikleri OmegaT ana akım bilgisayar destekli çeviri araçlarıyla birçok özelliği paylaşır. Bunlardan bazıları çeviri bellekleri oluşturulması, içe ve dışa aktarılması, çeviri belleklerinden kısmi eşleştirme, terminoloji sözlüğünde arama ve de referans ve uyum aramadır. OmegaT ayrıca diğerlerinde her zaman bulunmayan ek özelliklere de sahiptir. Bunlardan bazıları şunlardır: OmegaT "Anında Başlangıç" adlı kısa bir öğretici görüntüleyerek başlar . OmegaT birden çok alt klasörde, birden çok dosya biçimindeki birden çok dosyayı aynı anda çevirebilir ve birden çok çeviri belleğine, terminoloji sözlüğüne ve genel sözlüğe başvurabilir (bu işlev yalnızca kullanılabilir bilgisayar belleğiyle sınırlıdır). Desteklenen dosya türleri ile ilgili olarak, OmegaT kullanıcının dosya uzantılarını ve dosya kodlamalarını özelleştirmesine olanak tanır. Çeşitli belge türleri için kullanıcı hangi öğelerin çevrilmesi gerektiğini (ör. OpenOffice/LibreOfice Writer dosyalarında yer imlerinin, Microsoft Office dosyalarında dipnotların, HTML dosyalarında görüntülere ait ALT metninin çevrilip çevrilmeyeceğini) seçebilir. Kullanıcı üçüncü şahıs çeviri belleklerindeki standart olmayan öğelerin nasıl ele alınacağını da seçebilir. OmegaT bölümleme kuralları düzenli ifadelere dayanmaktadır. Bölümleme, dile veya dosya biçimine göre yapılandırılabilir ve ardışık bölümleme kuralları birbirinden değerleri devralır. Düzenleme penceresinde kullanıcı sonraki çevrilmemiş bölüme doğrudan atlayabilir ya da geçmişte geri ya da ileri gidebilir. Kullanıcılar gelişmiş bir metin düzenleyicide olduğu gibi geri alma ve yineleme, kopyalama ve yapıştırma ve büyük ve küçük harfye yazım arasında geçiş yapabilirler. Kullanıcı, çevrilmiş olan bölümlerin kaynak metnini görmeyi seçebilir. Düzenleme bölmesinde ayrıca Hunspell sözlükleri kullanılarak satır içi yazım denetimi bulunur ve fare kullanarak etkileşimli yazım denetimi yapılır. Kullanıcılar bir klavye kısayolunu veya fareyi kullanarak kısmi eşleşmeleri ekleyebilir. OmegaT kısmi eşleşmelerdeki benzerlik derecesini renkler yardımıyla gösterir. OmegaT ayrıca herhangi bir bölümü çeviren kullanıcının adı ile çeviri tarihi ve, saatini de gösterebilir. Terminoloji sözlüğü eşleşmeleri fare kullanılarak eklenebilir. Kullanıcı kaynak metnin ya da en yüksek eşleşme oranına sahip kısmi eşleşmenin otomatik olarak hedef metin alanına kopyalanmasını seçebilir. Arama penceresinde, kullanıcı mevcut dosyaların kaynak metni, hedef metni, diğer çeviri bellekleri ve referans dosyaları içinde arama yapmayı seçebilir. Aramalar büyük/küçük harfe duyarlı olabilir ve düzenli ifadeler de kullanılabilir. Bir arama sonucunun çift tıklanması kullanıcıyı doğrudan düzenleme penceresindeki o bölüme götürür. Çeviriden sonra OmegaT yanlışlıkla etiket hatası olmamasını sağlamak için etiket doğrulaması yapabilir. OmegaT proje başlamadan önce ve çeviri sırasında proje dosyaları ve çeviri bellekleri istatistiklerini hesaplayıp çeviri işinin ilerlemesini gösterebilir. OmegaT, Apertium, Belazar ve Google Çeviri'den makine çevirileri alıp bunu ayrı bir pencerede görüntüleyebilir. OmegaT kullanıcı arayüzündeki çeşitli pencereler uygulama ana penceresinin farklı yerlerine taşınabilir, büyütülebilir, küçültülebilir, döşeli veya sekmeli yerleştirilebilir. Belge biçimleri desteği Bazı dosya türleri doğrudan OmegaT içinde çevrilebilir. OmegaT dosya türünü dosya uzantısına göre belirler. Dosya uzantısı ele alma ve tercih edilen kodlama öntanımlı ayarları geçersiz kılarak özelleştirilebilir. Diğer ticari bilgisayar destekli çeviri araçlarına benzer şekilde, OmegaT, biçimlendirilmiş belgeleri biçimlendirme kodlarını etiketlere dönüştürerek işler. Doğrudan desteklenen dosya biçimleri Dolaylı olarak desteklenen dosya biçimleri Desteklenmeyen dosya biçimlerinin OmegaT tarafından işlenebilmesi iki şekilde mümkün olabilmektedir: dosya biçimi uzantısını tercih edilen dosya filtresine kaydetmek (tipik olarak tüm düz metin tabanlı dosya biçimleri için) dosyayı doğrudan desteklenen bir dosya biçimine dönüştürmek XLIFF desteği Okapi Çerçevesi içindeki Rainbow programı belirli dosya biçimlerini OmegaT tarafından desteklenen bir XLIFF biçimine dönüştürebilir. Rainbow, OmegaT içinde daha kolay kullanılabilmesi için bu tür belgelerden eksiksiz OmegaT proje klasörleri de oluşturabilir. Gettext PO desteği Bir dizi dosya biçimi Gettext Portable Object (PO) dosyalarına dönüştürülerek OmegaT ile çevrilebilir. Örneğin, Debian programı po4a, LaTeX, TeX ve POD gibi dosya biçimlerini Gettext PO dosya biçimine dönüştürebilir. Translate Toolkit, Mozilla .properties ve dtd dosyalarını, CSV dosyalarını, belirli Qt .ts dosyalarını ve belirli XLIFF dosyalarını Gettext PO dosya biçimine dönüştürebilir. Office Open XML ve ODF desteği Microsoft Word, Excel ve PowerPoint 97 - 2003 sürümü dosyaları Office Open XML (Microsoft Office 2007/2010) veya ODF (OpenOffice.org) biçimine dönüştürülebilir. Dönüştürme tamamen kayıpsız olmayıp biçimlendirmenin bir miktar kaybolmasına neden olabilmektedir. Trados® .ttx dosyaları için destek Trados® .ttx dosyaları Okapi TTX Filtresi kullanılarak işlenebilmektedir. Desteklenen bellek ve terminoloji sözlüğü biçimleri TMX biçimindeki çeviri bellekleri OmegaT'nin dahili çeviri belleği formatı kullanıcı tarafından görülmez, ancak çeviri projesini her otomatik kaydettiğinde, tüm yeni veya güncellenmiş çeviri birimleri otomatik olarak dışa aktarılır ve üç harici TMX belleğine eklenir: yerel bir OmegaT TMX, bir seviye 1 TMX ve bir seviye 2 TMX. Yerel (native) TMX dosyası OmegaT projelerinde kullanım içindir. Seviye 1 (level 1) TMX dosyası metin bilgilerini muhafaza eder ve TMX seviye 1 ve 2'yi destekleyen bilgisayar destekli çeviri araçlarıyla kullanılabilir. Seviye 2 (level 2) dosyası, metin bilgilerinin yanı sıra satır içi etiket bilgilerini de muhafaza eder ve TMX seviye 2'yi destekleyen bilgisayar destekli çeviri araçlarıyla kullanılabilir. Dışa aktarılan seviye 2 dosyaları bu tür TMX dosyalarının TMX seviye 2'yi destekleyen bilgisayar destekli çeviri araçlarında eşleşmeler oluşturmasını sağlayan TMX etiketleri içine eklenmiş OmegaT dahili etiketlerini içerir. Trados ve SDLX ugulamalarındaki testler olumlu sonuç vermiştir. OmegaT, seviye 2'nin yanı sıra 1.4b sürümüe kadar seviye 1 TMX dosyalarını içe aktarabilir. Yabancı TMX dosyasının TMX seviye 2 etiketleri OmegaT tarafından dönüştürüldüğü için, OmegaT'de içe aktarılan seviye 2 dosyaları aynı seviyede eşleşmeler üretecektir. Burada yine Transit tarafından oluşturulan TMX dosyalarıyla yapılan testler olumlu sonuç vermişir. Terminoloji sözlükleri Terminoloji sözlükleri için, OmegaT çoğunlukla .txt uzantılı, UTF-8 kodlamasına sahip, sekme ile ayrılmış düz metin dosyaları kullanır. Böyle bir terminoloji sözlüğü dosyasının yapısı son derece basittir: ilk sütunda kaynak dildeki kelimeler, ikinci sütunda hedef dilde buna karşılık gelen kelimeler, (isteğe bağlı) üçüncü sütunda ise bağlamla ilgili yorumlar vb. her şeyi bulunur. Bu şekildeki terminoloji sözlükleri bir metin düzenleyicide kolayca oluşturulabilir. TBX dosyalarının yanı sıra standart CSV biçiminde benzer şekilde yapılandırılmış dosyalar da desteklenir. Kullanıcı topluluğundan katılım OmegaT Projesi OmegaT açık kaynaklı bir yazılım olup gönüllülerin yardımlarından faydalanmaktadır. Programlama kesinlikle en önemli işlev olmakla birlikte, hemen hemen tüm alanlarda gönüllülerin daha fazla desteği faydalı olmaktadır. İstenirse, OmegaT kişisel ihtiyaçlara göre de değiştirilebilir. OmegaT'nin yerelleştirilmesi OmegaT kullanıcı arayüzü ve belgeleri yaklaşık 30 dile çevrilmiştir. Gönüllü çevirmenler, kullanıcı arayüzünü, "Anında Başlangıç" kısa öğreticisini veya kullanım kılavuzunun tamamını (veya üç bileşenin tümünü) çevirebilmektedir. OmegaT standart sürümünde tüm dil dosyaları ve kullanım kılavuzunun tüm çevirileri bulunmaktadır. Kullanıcı tarafından oluşturulan programlar OmegaT kullanıcı topluluğunun bir özelliği, OmegaT'deki eksikliklerin genellikle kullanıcıları bu işlevleri yerine getiren makrolar, komut dizileri (script) ve programlar oluşturmaya yönlendirmesi olup bazen bu özellikler daha sonra OmegaT içinde kullanıma sunulabilmektedir. Örneğin, OmegaT'nin sadece paragraf bölümlemesi yaptığı dönemde bir kullanıcı metni cümlelere bölmek için OpenOffice.org makroları yazmıştı. Çeviri belleklerinin OmegaT içinde otomatik olarak kullanılması için bunların tek dosya halinde birleştirilmesinin gerektirdiği dönemde bir kullanıcı TMX dosyalarını birleştiren bir komut dizini yazmıştı. OmegaT'de yazım denetimi desteği olmadığı dönemde birkaç kullanıcı OmegaT tabanlı bir çeviri süreci bünyesinde yazım denetimi sağlayan komut dizileri yazmış ya da çözümler bulmuştu. OmegaT üzerine kurulu başka yazılımlar DGT bünyesinde OmegaT Son güncelleme: 2021-03-21 Avrupa Komisyonu Çeviri Genel Müdürlüğü (DGT) ana akım ticari bir aracın yanı sıra alternatif bir bilgisayar destektli yazalım aracı olarak OmegaT kullanmaktadır. DGT tarafından DGT'ye özgü ihtiyaçları karşılayan uyarlamalar/iyileştirmeler/yeni özellikler içeren bir OmegaT çatal yazılımı (DGT-OmegaT) ile birlikte OmegaT'yi iş akışına entegre etmek için bir dizi yardımcı uygulama geliştirmiş bulunmaktadır: proje oluşturma, güncelleme, gözden geçirme ve teslim etme işlemlerini otomatikleştiren bir Sihirbaz, docx belgelerindeki gereksiz etiketleri temizleyen Tagwipe ve belleklerin gerçek zamanlı olarak paylaşılmasını sağlayan TeamBase. Bu yardımcı uygulamalar DGT tarafından açık kaynaklı özgür yazılım olarak kullanıma sunulmaktadır. Benten Son güncelleme: 2018-04-07 Benten, Eclipse tabanlı bir XLIFF editörüdür. Çeviri belleği eşleştirme sürecinde OmegaT kodunu kullanmaktadır. Kısmen Japonya devleti tarafından finanse edilmektedir. Autshumato çeviri paketi Son güncelleme: 2017-02-28 Autshumato, bir bilgisayar destekli çeviri aracı, bir hizalayıcı, bir PDF çıkarıcı, bir TMX düzenleyici ve taranan verilere dayalı bir kamu çeviri belleğinden oluşmaktadır. Bitmiş sürümünde bir terminoloji yöneticisi ve bir makine çevirmeni de bulunacaktır. Bilgisayar destekli çeviri aracı, OmegaT üzerine inşa edilmiştir ve çalışması için OpenOffice.org gerekmektedir. Geliştirme çalışmaları Güney Afrika Sanat ve Kültür Bakanlığı tarafından finanse edilmektedir. OmegaT+ Son güncelleme: 2012-10-24 OmegaT+ 2005 yılında OmegaT 1.4.5 sürümünden çatallanmış bir bilgisayar destekli çeviri aracıdır. OmegaT'ye benzer bir şekilde çalışmaktadır. Kendi özelliklerini geliştirmiştir fakat projeleri OmegaT ile uyumlu değildir. Boltran Son güncelleme: 2010-10-12 Boltran bir OmegaT projesinin iş akışını taklit eden, web tabanlı bir araçtır. OmegaT kaynak kodu üzerine inşa edilmiştir ve OmegaT projelerini içe aktarabilmektedir. Ayrıca bakınız Bilgisayar destekli çeviri Dış bağlantılar Resmi internet sitesi SourceForge proje sayfası Kullanıcı desteği [email protected] – Çok dilli kullanıcı desteği posta listesi (arşivler herkes tarafından görülebilir) Kaynakça Kategori:Yazılım yerelleştirme araçları Kategori:Java ile programlanmış ücretsiz yazılımlar Kategoriil çeviri yazılımları