Öngörü gücü

[bullvar_katip]

Bir bilimsel teorinin test edilebilir tahminler üretme gücüne öngörü gücü veya tahmin gücü denmektedir. Bu kavram, halihazırda bilinen olguların belirli bir teori ile geriye dönük olarak açıklanması veya tanımlanmasına yönelik kullanılan açıklama gücü veya tanımlama gücü kavramlarından teorilerin ileriye dönük test edilmesine olanak sağlaması bakımından farklılaşır. Örnekler Matematikçi John Couch Adams ve Urbain Le Verrier tarafından Newton'un kütleçekim teorisine dayanarak ortaya atılan tahminler yoluyla Neptün'ün keşfi, bir teorinin öngörü gücüne klasik bir örnektir. Dmitri Mendeleyev'in daha önce keşfedilmemiş kimyasal elementleri ve bu elementlerin özelliklerini tahmin etmek için kendi periyodik tablosunu kullanması, teorilerin öngörü gücüne başka bir örnektir. Ancak Mendeleyev'in teorisi büyük ölçüde doğru olmasına rağmen, tellür ve iyotun bağıl atom kütlelerine hatalı olarak yer vermiştir. Ayrıca Charles Darwin, doğal seleksiyona dair bilgisini, çiçeklerinde uzun bir çıkıntı bulunan Angraecum sesquipedale bitkisinin var oluşundan, ondan beslenmek ve onu tozlaştırmak için 30cm'lik bir hortuma sahip "tamamlayıcı" bir hayvanın var olması gerektiğini tahmin etmek için kullandı. Ölümünden yirmi yıl sonra, tam olarak bunu yapan bir güve türü (Xanthopan morganii) keşfedildi. Öngörü gücünün bir başka örneği, Albert Einstein'ın genel görelilik teorisinin, ışığın aldığı yolun güçlü bir yerçekimsel alan varlığında büküleceği tahminidir. Bu tahmin, 29 Mayıs 1919'daki güneş tutulması sırasında yıldız konumlarını ölçmek için Brezilya'daki Sobral ve Atlas Okyanusu'ndaki Príncipe adasında yapılan bir keşif gezisinde astrofizikçi Arthur Eddington'un gözlemleriyle deneysel olarak doğrulandı. Her ne kadar ölçümler bazılarınca kusurlu bir metodoloji kullanıldığı yönünde eleştirilmiş olsa da, verilerin modern analizi Eddington'un veri analizinin doğru olduğunu göstermiştir. Daha sonra, radyo interferometresi ile yapılan daha hassas ölçümler, tahminlerin yüksek bir doğruluk derecesine sahip olduğu doğrulamıştır. Kaynakça Konuyla ilgili yayınlar Evrimde Gelecek Tahmini ve Öngörü (Evrim Ağacı) Kategori:Bilim felsefesi Kategori:Epistemoloji