Orhan Asena

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Orhan Asena (7 Ocak 1922, Diyarbakır - 15 Şubat 2001, Ankara), Türk oyun yazarı, şair, çocuk hastalıkları hekimidir. 1950 sonrası Türk tiyatrosunun en önemli yazarlarından birisidir. Daha çok tarihi konuları ele alan eserler vermiş, çok üretken bir oyun yazarı olan Orhan Asena, “Türk tiyatrosunun Shakespeare’i” olarak anılır. Yaşamı 1922’de Diyarbakır’da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Diyarbakır’da tamamladı. Çocuk yaşlarda şiir ve öykü yazmaya başladı. İlk tiyatro çalışmalarını lise yıllarında yaptı. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden 1945'te mezun oldu. Anadolu'da hekim ve hükûmet tabibi olarak görev yaptı. 1955'te çocuk hastalıkları uzmanı oldu. 12 Mart Muhtırası'ndan sonra Almanya’ya yerleşmek zorunda kaldı, sekiz yıl Almanya'da hekim olarak çalıştı, Türkiye’ye döndükten sonra Ankara’ya yerleşti, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünde edebî kurul üyesi ve başkanı olarak da görev yaptı. Yazın dünyasına şiir ve hikâye yazarak giren ve ilk şiirleri Yaratış ve İstanbul dergilerinde yayımlanan Asena, zamanla oyun yazarlığına yöneldi. İlk oyunu "Tanrılar ve İnsanlar - Gılgamış", 1954-1955 tiyatro mevsiminde Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelendi ve 1959'da da kitap olarak yayımlandı. 1960 yılında TDK tiyatro ödülünü alan bu yapıtı İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Rusça, İtalyanca dillerine çevrilmiştir. Oyun yazarlığına devam eden Asena, kırkı aşkın oyun yazdı ve oyunları tüm Türkiye'deki sahnelerde oynandı. Oyunlarından yaklaşık yarısı kitap olarak yayımlandı. Eserlerinde başkaldırı teması ağır bastı. Atçalı Kel Memet'in hayatını işlediği Atçalı Kel Mehmet adlı oyunuyla TRT'den 1970 yılında başarı ödülünü aldı. Daha sonraları ise, İsmet Küntay Tiyatro Ödülü'nü, Avni Dilligil Tiyatro Ödülü'nü ve 1983 yılında Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe ile Yazın alanı Tiyatro dalında Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü'nü kazandı. Tiyatro eleştirmenlerince "Türk tiyatrosunun Shakespeare'i" olarak tanımlanmıştır. 1998 yılında kültür bakanlığı tarafından "devlet sanatçısı" unvanına lâyık görüldü. 2001 yılında Ankara'da vefat eden yazar, Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi. Ölümünden Sonra 2002’den itibaren Diyarbakır’da, Diyarbakır Devlet Tiyatrosu tarafından Orhan Asena anısına onun adını taşıyan "Yerli Oyunlar Festivali" düzenlenmektedir. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü Macunköy kampüsünde Orhan Asena Deneme Sahnesi 2002 yılında açılmıştır. Eserleri Bazı Oyunları Korku (1956) Tanrılar ve İnsanlar (1959): Gılgameş'in halkını korumak için tanrılara meydan okuması, tanrılara eşit olmanın verdiği gurur anlatılır. Hürrem Sultan (1960) Kocaoğlan (1962) Yalan (1962) Kapılar (1963) Tohum ve Toprak (1964): İdealist bir devlet adamı olan Alemdar Mustafa Paşa’yı konu edinir. Gecenin Sonu (1964) Fadik Kız (1968) Simavnalı Şeyh Bedreddin: Düşünceleri uğruna kurban olan mutasavvıf Şeyh Bedreddin’in trajedisini konu edinir. Atçalı Kel Mehmet (1970): Aydın İhtilaline önderlik eden Atçalı Kel Mehmet’in dramını konu alır. 16 Mart 1920 (1974) Şili'de Av (1975): Şili Devlet Başkanı Salvador Allende'nin ölmesi ile sonuçlanan hükûmet darbesini sırasında dışardaki insan avından kaçan yedi gencin hesaplaşma, tartışma ve çatışmalarının öyküsüdür. Ölü Kentin Nabzı (1978): Şili’de 1977'de Pinochet'in baskı rejimine olası bir direniş hareketini konu edinir. Ali (1979): Çocuk oyunu. Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe (1983): I. Süleyman'ın oğulları arasındaki taht kavgasını konu edinir. Bir Başkana Ağıt: Şili’de darbe gecesi Başkanlık Sarayı'nda devlet başkanı Allende'nin yaşadığı gerilimli saatleri anlatır. Yıldız Yargılanması Kanunî Sultan Süleyman Dörtlemesi (ya da Taht ve Baht Dörtlemesi) İlk Yıllar - Roksolan Sığıntı Toroslardan Öteye Seyitbaşı Konağı Ölümü Yaşamak (1982) Şiir kitapları Masal (1941) Kıtkanaat (1957) Senaryo çalışmaları "Kurtuluş Savaşı’nda Efeler Aranan Adam-İçerdeki Adam-Dünya Yurttaşı (Nazım Üçlemesi) Gılgameş Ya Devlet Başa, Ya Kuzgun Leşe Kurtlar Kuşlar Uyurken Hünkar Hacı Bektaş Veli Fadik Kız Yörük Elif Dış bağlantılar Tohum ve Toprak adlı oyunun İBB Şehir Tiyatroları tarafından 2010-2011 sezonunda sahnelenmesi sürecinde bir araya getirilen derlemeler Kaynakça Kategori:1922 doğumlular Kategori:2001 yılında ölenler Kategori:Türk hekimler Kategori:Türk yazarlar Kategori:Türk oyun yazarları Kategori

iyarbakır doğumlu yazarlar Kategori:Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilenler Kategori

iyarbakır doğumlu şairler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Orhan Asena

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi