Orhan Seyfi Orhon

[bullvar_katip]

Orhan Seyfettin Orhon (d. 23 Ekim 1890, İstanbul - ö. 22 Ağustos 1972, İstanbul), Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı. Türk edebiyatı tarihine Beş Hececiler olarak geçmiş edebi topluluğun şairlerinden birisidir. Yirmiden fazla şiiri değişik bestekârlar tarafından bestelenmiştir. Başta Akbaba mizah dergisi ve Çınaraltı fikir ve sanat dergisi olmak üzere pek çok dergi çıkarmış ve adı Çınaraltı dergisi ile özdeşleşmiş bir yayımcıdır. TBMM’de 8. dönem Zonguldak ve 13. dönem İstanbul milletvekili olarak yer almış bir siyasetçidir. Hayatı 1890 yılında İstanbul’un Çengelköy semtinde dünyaya geldi. Babası Miralay Emin Bey, annesi Nimet Hanım’dır. Orta ve lise öğrenimini Beylerbeyi Rüşdiyesi (1905) ve Mercan İdadisi’nde (1909) yaptı. Öğrencilik döneminde şiirle ilgilendi; edebiyat hocası Celal Sahir Bey’den teşvik gördü. Abdülhak Hamid ve Tevfik Fikret etkisinde şiirler yazdı. 1909’da şiirleri Kehkeşan dergisinde görülmeye başladı. Yalın bir dille aruz vezninde yazdığı “Fırtına ve Kar” adlı şiiri ile tanındı (1913). Yüksek öğrenimine Tıbbiye’de başlayan Orhan Seyfi, bir anestezide fenalaşınca tıp eğitiminden vazgeçip hukuka yöneldi. Darülfünun Hukuk Mektebi’nde öğrenciyken Hıyaban dergisini çıkararak yayıncılığa başladı. Hukuk Mektebi’ni 1914’te tamamladı ve Meclis-i Mebûsan'ın Kavanin Kaleminde memurluğa başladı. Bu dönemde Türkçü aydınlarla tanıştı ve çalışmalarını Türkçülük ideali çerçevesinde sürdürdü. Ziya Gökalp’in uyarılarıyla halkın diline, vezinde ise aruzdan heceye geçti. Mütareke yılları 1918’de İstanbul’un işgal edilip Meclis-i Mebusan’ın kapanması üzerine gazeteciliğe başladı; bir yandan da öğretmenlik yaptı. Şiir ve yazıları Türk Kadını, Şair, Büyük Mecmua, Servet-i Fünûn, Ümit ve Yarın dergilerinde yayımlandı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul hükûmetini destekleyen Aydede dergisinde mizah yazarlığı yaptı. Sosyal olayları hicivsel bir üslupla ifade ettiği şiirlerini Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi adlı kitapta topladı (1919). Şiirlerinde divan şiirine özgü Aruz vezni kalıplarını, modern ve sade hece ölçüsüne uyarlamayı başardı. 1922 yılında Orhan Seyfi, o güne kadara yayımlanmış gazete ve dergi yazılarını Fiskeler adlı mizah kitabında bir araya getirdi. Bu kitapta dönemin şair ve yazarlarının hicvedildiği yazılara, yazarın kurguladığı mizahi anket ve mülakatlara yer verdi. 1922’de ayrıca Peri Kızı ve Çoban Hikâyesi kitabındakilere yeni şiirler de ekleyerek Gönülden Sesler adlı kitabını yayımladı. Mizah yazarlığı ve yayımcılık yaşamı Gönülden Sesler beklentilerini karşılamayınca şiiri ikinci plana aldı; bacanağı Yusuf Ziya ile beraber çıkardıkları Akbaba’da mizah yazarlığını sürdürdü. Papağan (1924-1927) ve Yeni Kalem adlı mizah, Resimli Dünya (1924-1926) adlı çocuk ve magazin dergileriyle, edebiyat ve sanat içerikli Güneş’i (1927) yayımladı; bir süre Karagöz’ün yayım sorumluluğunu üstlendi (1928-1932). 1932-1938 yılları arasında Yusuf Ziya ile birlikte ve kendi başına Edebiyat Gazetesi, Hızlanış, Ayda Bir, Her Ay, Her Şey gibi dergiler çıkardı. 1941-1944 arasında Yusuf Ziya ile birlikte haftalık Türkçü Fikir ve Sanat mecmuası Çınaraltıyı yayımladı. Yusuf Ziya'nın adının Akbaba ile özdeşleşmesi gibi Orhon Seyfi'nin adı da Çınaraltı ile özdeşleşti. Siyaset ve gazetecilik yaşamı 1944’te Ankara’da yapılan bir mitingde öğrenci olaylarıyla ilgili görülerek bakanlık emrine alınan Orhan Seyfi, 1945’te Tasvir’deki yazılarıyla gazeteciliğe döndü. Cumhuriyet ve Ulus gazetelerinde de yazılarına rastlandı. 1946'da Cumhuriyet Halk Partisi'den Zonguldak milletvekili seçildi. 1950’li yıllarda Demokrat Parti’yi destekleyen Zafer ve Havadis gazetelerinde yazılar yazdı. 1960'tan sonra Adalet Partisi'ne girdi. 1 Mart 1962’de Son Havadis gazetesinde günlük yazılar yazmaya başladı ve hayatının sonuna kadar sürdürdü. 1965'te Adalet Partisi’nden İstanbul milletvekili seçildi. 1972’de İstanbul’da hayatını kaybetti. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Eserleri Şiirleri Fırtına ve Kar (1919). Peri Kızıyla Çoban Hikâyesi (1919) Gönülden Sesler (1922) Kervan (1935, 1964) O Beyaz Bir Kuştu (1941) İstanbul’un Fethi (1953) İşte Sevdiğim Dünya (1962) Şiirler (1970) Antoloji Hayat Bilgisi Şiirleri (I-III, 1929-1930). Hikâye ve Roman Kerem ile Aslı (1938) Çocuk Adam (1943). Mizah ve Hiciv Kitapları Fiskeler (1922). Asrî Kerem (1938). Hicivler (1951) Düğün Gecesi (1957) Deneme ve Fıkralar Dün Bugün Yarın (1943) Kulaktan Kulağa (1943) Biyografiler 1937’de hazırladığı Abdülhak Hâmid, Mehmed Âkif, Ziya Gökalp, Yahya Kemal ve Nazım Hikmet biyografileri Siyasî Mücadele Eserleri Maskeler Aşağı (1943) Maarif Vekili Hasan Âli Yücel’e Açık Mektup (1944) Gençlere Açık Mektup (1951). Kaynakça Kategori:1890 doğumlular Kategori:1972 yılında ölenler Kategori:Beş hececiler Kategori:Türk yayımcılar Kategori:20. yüzyıl Türk gazetecileri Kategori:Türk mizah yazarları Kategori:İstanbul doğumlu yazarlar Kategori:TBMM 8. dönem Zonguldak milletvekilleri Kategori:TBMM 13. dönem İstanbul milletvekilleri Kategori:TBMM Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Kategori:Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler Kategori:Adalet Partisi mensubu siyasetçiler Kategori:20. yüzyıl Türk siyasetçileri Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler Kategori:20. yüzyıl Türk şairleri Kategori:Türk milliyetçileri Kategori:Türk milliyetçisi yazarlar