Ormanağzı, Olur

[bullvar_katip]

Ormanağzı, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir mahalledir. Tarihçe Ormanağzı köyünün eski adı Karnavasi'dir. Bu yer adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Karnavas (قارنواس) olarak geçer. Karnavasi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarından Gürüclerden ele geçirmiştir. Köydeki kaleler ve kiliseler bu dönemden kalmış olamlıdır. Karnavasi, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasını Panaskert nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Oldukça büyük bir yerleşim olan köyün nüfusu 152 haneden oluşuyordu. Bu nüfus içinde iki hane Müslüman olmuş, 150 hane Hristiyan olarak kalmıştı. Bu iki hane reisi Hüsrev ve kardeşi Timur'un baba adının Abdullah onların yeni Müslüman olduğunu göstermektedir. Köyde buğday, arpa, çavdar, darı ve yonca tarımı ve arıcılık ile şarapçılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Karnaval köyünde altı adet değirmen bulunuyordu. Karnavas köyü 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterine göre Penek sancağının köylerinden biriydi. Vergi belirleme ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu nüfus sayımında Kivi köyünde 64 hanede 206 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün yaklaşık nüfusunun 412 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Karnavasi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Karanavaz (Каранавазъ) olarak kaydettiği yerleşim, Oltu sancağında Tausker kazasının Tausker nahiyesine bağlı 17 köyden biriydi. Karanaavzi'nin nüfusu, 241'i erkek ve 251'i kadın olmak üzere, 97 hanede yaşayan 492 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Gürcü Türkolog Sergi Cikia bu yer adının Osmanlıca yazılışında da "kara" kelimesinin bulunmadığını ve Rusça yanlışlıkla "Kara Navaz" biçiminde yazıldığını belirtmiştir. Rus idaresi sırasında Karnavas köyünün nüfusu 1896 yılında 779 kişi ve 1906 yılında 895 kişi olarak tespit edilmiştir. Karnavas, 1935 genel nüfus sayımında Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı Olur nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 865 kişiden oluşuyordu. Karnavasi veya Karnavas Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Ormanağzı olarak değiştirilmiştir. Ormanağzı köyünün nüfusu 1965 yılında 1.481 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 621 kişi okuma yazma biliyordu. Ormanağzı köyü sınırları içinde iki kale ve iki kilise kalıntıları bulunmaktadır. Köyün merkezindeki bir kayanın üzerinde yükselen kalenin dibinde Gürcü Himşiaşvili ailesinin bir sarayı bulunuyordu. Köyün Mukavi mahallesinin 1 kilometre kuzeyinde bulunan kale ise tamamen yıkılmıştır. Kiliselerden biri köyün 1,8 kilometre güneydoğusunda otlak bir alanda yer alır. Yıkılmış olan Karnavasi Kilisesi’nin kaba yontulmuş taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiş olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Mukavi mahallesinde bulunan diğer kiliseden kalan duvarlar günümüzde samanlığın duvarlarını oluşturmaktadır. Coğrafya Ormanağzı köyü Erzurum il merkezine 164km, Olur ilçe merkezine 10km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Kategori:Olur'un mahalleleri