Oskar Schindler

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Oskar Schindler (; 28 Nisan 1908 – 9 Ekim 1974), Holokost sırasında işgal altındaki Polonya'daki 1200 Yahudi'yi, Bohemya ve Moravya Protektorası'ndaki emaye ve mühimmat fabrikalarında istihdam ederek yaşamlarını kurtarmış Nazi Partisi üyesi bir Alman sanayiciydi. Bu davranışından ötürü 1993'te Yad Vaşem'de, İsrail tarafından Uluslararası Dürüstler Madalyası ile onurlandırıldı. Schindler, 1982'de yayımlanan roman Schindler'in Gemisinde ve aynı romanın sinema filmi uyarlaması olan 1993 Schindler'in Listesinde, başlangıçta motivasyon kaynağı kâr olan fakat daha sonra Yahudi çalışanlarının hayatını kurtarmak için olağanüstü inisiyatif alan, azim, cesaret, ve özveri gösteren bir oportünist olarak yansıtıldı. Zwittau, Moravya'da büyüyen Schindler, Nazi Almanyasının askeri istihbarat servisi Abwehre katılana kadar çeşitli mesleklerde çalıştı. 1939'da Nazi Partisine katıldı. İkinci Dünya Harbi'ni başlatan Polonya Seferi'nin ardından Schindler, Naziler için bilgi topladığı Polonya'da misyon yürütmeye devam etti. 1939'da Schindler, gettolara gönderilecek olan Yahudi işletmecilerden aldığı parayla Kraków'da bir emaye fabrikası satın aldı ve çalışan sayısının zirveye ulaştığı 1944'te fabrika, yaklaşık 1100 kadarı Yahudi olan toplam 1750 işçiye istihdam sağladı. Abwehr ile olan bağlantılarının getirdiği avantajlar nedeniyle Schindler, Yahudi işçilerin fabrikasında çalışmaya devam etmesini ve böylece Nazi toplama kamplarına gönderilmemesini sağladı. Harbin sona ermesinin ardından yeni kurulan Batı Almanya'ya yerleşti. Savaş zamanı yaptığı harcamalar için kısmî bir geri ödeme aldıktan sonra eşi Emilie Schindler'le birlikte bahçıvanlık yapacakları Arjantin'e taşındı. 1958'de eşiyle boşandılar ve Schindler, Almanya'ya geri döndü. Tüm mal varlığını kaybetmiş Schindler, burada hayatlarını kurtardığı Yahudilerden gelen finansal desteklerle yaşamını sürdürdü. 9 Ekim 1974'te Hildesheim'de yaşamını yitirdi, ve vasiyeti üzerine Kudüs'teki Siyon Dağında bulunan Katolik Mezarlığına defnedildi. Biyografi İlk yılları ve eğitimi Schindler, 28 Nisan 1908'de Avusturya-Macaristan'ın Moravya bölgesine bağlı Zwittau'da, Katolik bir Alman ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası, tarım makinesi işletmesinin sahibi olan bay Johann "Hans" Schindler, ve annesiyse bayan Franziska "Fanny" Schindler'di (née Luser). İlköğretim eğitiminin ardından teknik eğitim veren bir liseye kayıt edildi, ama karnesi üzerinde hile yaptığı iddiasıyla 1924'te okuldan atıldı; başka bir liseden mezun oldu. Üniversite eğitimi almayı ve farklı deneyimler yaşamayı çok isteyen genç Schindler, üniversiteye seçilebilmek için girmesi gereken imtihan olan Abitura girmedi. Bunun yerine şoförlük ve makine eğitimi de dahil olmak üzere Brno'da çeşitli kurslar aldı ve üç yıl babası için çalıştı. Gençliğinden beri motosiklet hayranı olan Schindler, 250 CC'lik bir Moto Guzzi markalı yarış motosikleti satın aldı ve birkaç yıl boyunca dağ yarışlarında rekreasyonel olarak yarıştı. 6 Mart 1928'de, Maletínli Sudeten Almanı bir çiftçi kızı olan Emilie Pelzl ile evlendi. Daha sonra Schindler'in anne ve babasının bulunduğu binaya taşındılar ve sonraki yedi yıl boyunca üst katta ikamet ettiler. Evlendikten sonra Schindler, babası için çalışmayı bıraktı. Moravian Electrotechnic'te bir pozisyonda yer aldı ve bir sürücü kursunda yöneticilik yaptı. Çek Ordusuna bağlı 31'nci Tabur'un 10'uncu Piyade Alayı'nda kıdemsiz onbaşı rütbesine yükseldiği 18 aylık bir görevden sonra Schindler, kısa bir süre sonra iflas edecek olan Moravian Electrotechnic'e geri döndü. Babasının tarım makineleri işi aynı anda kapandı ve bu durum Schindler'in bir yıl boyunca işsiz kalmasına yol açtı. 1931'de Prag'da yer alan Jaroslav Šimek Bank'ta işe başladı ve burada 1938'e kadar çalıştı. Schindler, 1931 ve 1932'de halka açık alanlarda sarhoş olarak gezdiği için birkaç kez tutuklandı. Ayrıca bu süre zarfında okul arkadaşı Aurelie Schlegel ile bir ilişkisi oldu. Ondan 1933'te Emily adında bir kızı ve 1935'te Oskar Jr. adında bir oğlu oldu. Schindler daha sonra Oskar Jr.'ın oğlu olmadığını iddia etti. Alkolik babası, 1935'te karısını—Schindler'in annesini—terk etti. Schinler'ın annesi birkaç ay sonra süregelen bir hastalıktan ötürü öldü. Abwehr için casusluk Schindler 1935'te Sudeten Alman Partisine katıldı. Çekoslovakya vatandaşı olmasına rağmen Schindler, 1936'da Nazi Almanyasının askeri istihbarat servisi Abwehr için casus oldu. 1938'de, Çekoslovakya'nın Almanlar tarafından işgal edilmesinden önce Nazi hükûmeti adına demiryolları ve askerî hareketlilikler hakkında bilgi topladı. Breslau merkezli Abwehrstelle II Komando VIIIe atandı. Casusluk suçlamalarıyla Çekoslovak hükûmeti tarafından tutuklandı, ve daha sonra Çek polisine paraya ihtiyacı olduğu için bunu yaptığını söyledi. 1938'deki Münih Anlaşması hükümlerince serbest bırakıldı. İkinci Dünya Savaşı'nda [[Dosya:Schindlers factory Brnenec CZ 2004b.JPG|küçük|Schindler'in Brněnec'teki fabrikası, 2004]] küçük|Schindler'in, Yahudi çalışanları sıraladığı listesi Schindler, fırsatları değerlendiren bir iş adamı olarak 1939'daki Polonya işgalinin yaratacağı iş olanaklarını gören birçok kişiden biriydi. Schindler Nazi Almanyası'nın anti-semitik politikaları dahilinde Yahudi sanayici Nathan Wurzel'in Kraków'daki bir fabrikasının sahibi oldu. Schindler, Wurzel'in tavsiyesine uyarak fabrikasının adını Deutsche Emaillewaren-Fabrik, veya DEF yaptı; ve emaye eşya üretmeye koyuldu. Yahudi muhasebeci İtzhak Stern'in yardımıyla 1000 civarında Yahudi işçiyi fabrikasında çalıştırmaya başladı. Stern ve Schindler ilk tanıştıklarında, Schindler elini uzatmış fakat Stern sıkmamıştır. Schindler sebebini sorduğunda Yahudi olduğunu söylemiş ve bir Yahudi'nin bir Alman'ın elinin sıkmasının yasak olduğunu söylemiştir. Schindler'in cevabıysa, Almanca bir argo terim olan Scheiße ("Lanet olsun") olmuştur. İlk başlarda Schindler'in ana motivasyonu para olmuştur—paralı Yahudi yatırımcıları korumuştur. Fakat daha sonraları tüm işçilerini durumun parasal maliyetini düşünmeden korumaya başlamıştır. Örneğin, birçok defa fabrika işlerinden anlamayan Yahudi okul öğretmenlerinin, müzisyenlerin, yazarların, edebiyatçıların bu işi gerçekten yapabileceklerini söyleyerek çalışmalarını onaylatmıştır. İşçilerine zarar verilmesi Schindler'in şikâyetlere ve hükûmetten tazminat taleplerine yol açmıştır. 1942'de Kraków Gettosu'na yapılan akına şahitlik eden Schindler, askerlerin burada yaşayanları toplayıp Kraków-Płaszów toplama kampına nakliyat için hazırlamasını da görmüştür. SS en doğudaki toplama kamplarını kapatmaya ve kalan mahkumları batıya doğru sınır dışı etmeye başlamıştı. Birçoğu Auschwitz ve Gross-Rosen toplama kampında öldürüldü. Schindler, fabrikasında çalışan işçilerin gaz odalarında öldürülmesini engellemek için fabrikasını Bohemya ve Moravya Protektorası'nda yer alan Brněnec'e taşımasına izin vermesi için Kraków-Płaszów toplama kampının komutanı SS-Hauptsturmführer Amon Göth'ü ikna etti. Göth'ün sekreteri Mietek Pemper, Yahudi Getto Polisi Marcel Goldberg tarafından verilen isimleri kullanarak, Ekim 1944'te Brünnlitz'e gelen 1200 Yahudi derledi (1.000 Schindler işçisi ve Julius Madritsch'in tekstil fabrikasından 200 mahkum) ve yazıya geçirdi. Burada Schindler, ikna edici konuşmasıyla Yahudi çalışanlarını korumak için tüm hünerlerini kullanabilmiştir. Eric Silver'in The Book of Just ("Adilin Kitabı") kitabında bahsettiği bir olayda "İki Gestapo gelerek ofisine girdiler ve sahte Polonyalı kimlik belgelerine sahip beş kişilik bir ailenin teslim edilmelerini istediler. "İçeri girmelerinden üç saat sonra" dedi Schindler, 'iki sarhoş Gestapo, ellerinde mahkûmları ve talep ettikleri suçlayıcı dokümanlar olmadan ofisimden dışarı çıktı' dedi". Schindler'in ayrıca gettodan dışarı çocuk kaçırarak Polonyalı rahibelere teslim ettiği ve rahibelerin çocukları Gestapo'dan sakladığı veya Polonyalı yetimler' olarak tanıttıkları da bilinmektedir. Plaszow'un kaptanı Amon Göth ile 700 Yahudi'nin yakındaki bir fabrika tesisine taşınmasını da ayarlamış, böylece Alman gardiyanların yaratabileceği tehlikeden uzaklaşmalarını sağlamıştır. Haziran ile Ekim 1942 arasında SS, gettoda bulunan 17 bin esirden 14 binini Belzec İmha Kampı'na yollamıştı. Schindler'in kurtardığı Yahudiler kurtulanların arasında çoğunluktadır. Schindler "karaborsacılık" ve "zimmete para geçirmeye katılma" şüpheleriyle iki kez tutuklanmıştı. Kaptan Amon Göth ve diğer SS subaylarının kanunen Reich'a ait olan para, mücevherat ve sanat eserleri gibi Yahudi mallarını kendileri için alıkoymalarına yardımcı olmuştu. Schindler bu malların satışında aracılık etmiş ve çalıntı malları alıkoymuştur. Her tutuklanmasından sonra genellikle rüşvet ile soruşturmayı engelleyerek serbest kalmayı başarmıştır. Kızıl Ordu'nun Auschwitz ve doğudaki diğer toplama kamplarının yakınlarına gelmesiyle SS kalan esirleri batıya doğru göndermeye başlamıştı. Schindler SS subaylarını ikna ederek 1100 Yahudi işçisinin Nazi işgali altındaki Çekoslovakya'da, dönemin Sudetanland eyaletinde yer alan Brněnec-Brünnlitz'e gönderilmesini sağlamış, bu sayede ölüm kamplarından kurtarmıştır. Brněnec'de bir diğer Yahudi fabrikasını aynı şekilde ele alarak 37mm mühimmat bileşenleri üretmeye başlamıştır. Harpten sonra küçük|sol|Schindler'in kabri Schindler, İkinci Dünya Harbi'nin Avrupa kolundaki çatışmaların bitmesine dek işçilerinin öldürülmemesi için SS yetkililerine rüşvet vermeye devam etti ve bu süre zarfında tüm servetini işçileri için karaborsadan mal almak için harcadı. Harpten sonra yoksul bir durumda Regensburg, Batı Almanya'ya ve daha sonra Münih'e taşındı. Finansal durumu, Yahudi Komitesinden yardım almaya muhtaç olacak kadar kötüydü. 1948'de eşiyle birlikte Arjantin'e göç etti ve orada daha da kötü bir finansal duruma düştü. 1958'de Almanya'ya döndü ve bir seri başarısız iş girişiminde bulundu. Am Hauptbahnhof Nr. 4, Frankfurt am Main, Batı Almanya adresinde küçük bir apartmana yerleşti ve tekrar Yahudi Komitesinin yardımıyla bir çimento işletmesi kurmaya çalıştı, ama bu işi de yürütemedi ve 1961'de iflas etti. Oskar Schindler Frankfurt, Batı Almanya'da 9 Ekim 1974'te 66 yaşında hayata gözlerini yumdu. Ölümünden kısa bir süre önce Yahudi dostu Poldek Pfefferberg'e İsrail'de gömülmek istediğini vasiyet vermişti. Bunun nedenini ise, kurtardığı Yahudiler için "benim çocuklarım orada" diyerek belirtmiştir. Vasiyeti gerçekleştirilerek Kudüs, İsrail'deki Siyon Dağı'nda, bir Katolik mezarlığına gömüldü. Schindler'in gerçek motivasyon sebebi net olarak bilinmemektedir, lakin yine de bu konuda "Benim için çalışan insanları tanıdım ... İnsanları tanıdığınızda, onlara karşı insan gibi davranırsınız" sözüyle, Yahudilerin Nazi Almanyası'nda insan sayılmaması fikrine karşı çıktığını belirtmiştir. Mirası 1967'de Schindler, İsrail'de Holokost kurbanlarına adanmış Yad Vaşem anıtında, Yahudi Soykırımı sırasında Yahudilere yardım eden ve Yahudi olmayanları belirten "diğer uluslardan adil kişiler" arasında belirtilmişti. Bu anıtta ismi yer alanlar, çok büyük kişisel risk alarak Yahudileri kurtaran, Yahudi olmayan kişilerdir. Schindler'in anısına Yad Vaşem Anıtında bir ağaç dikilmiştir. Schindler'in, Holokost'tan kurtulan Poldek Pfefferberg tarafından anlatılan hikâyesi, Thomas Keneally'nin kitabı Schindler'in Gemisi romanının temelidir. Roman daha sonra Schindler'in Listesi olarak yeniden adlandırılmıştır ve bu kitap, 1993'te Schindler'in Listesi başlığıyla, Amerikan Yahudi yönetmen Steven Spielberg tarafından beyaz perdeye uyarlanmıştır. Filmde, Schindler Liam Neeson tarafından canlandırılmıştır. Neeson, bu filmdeki performansı ile En İyi Aktör kategorisinde Oskar adayı olmuş, filmse En İyi Film Ödülü'nü kazanmıştır. Spielberg'in filminin getirdiği ün, Schindler'i popüler kültüre taşıdı. Spielberg'in filmi, popüler kültürde Schindler'in bilinirliğinin temelini oluşturdu: kâr amaçlı, etik değerlere çok önem vermeyen bir endüstricinin, bir noktada verdiği sessiz ama bilinçli kararla tüm varlığını, gerektiğinde Nazilerin göz ardı etmesini sağlamak için bile olsa işçilerinin hayatlarını kurtarmaya harcamasının hikâyesi. Spielberg'in filmi sinematik sebeplerle orijinal hikâyeye kıyasla bazı farklılıklarla sahip olsa da, Schindler'in rolü tarihi hikâyelerin dramatizasyonunda nadir rastlanan bir sadakatle anlatılmıştır. Schindler gerçekten varlığının çok büyük kısmını Yahudileri kurtarmak için harcamış, işçilerinin hayatlarını kurtarabilmek için politik itibarında ve ülkesinde yabancılaşmıştır. Fakat savaşın sonunda filmde anlatıldığı gibi tamamen parasız kalmamıştır. 1999 sonbaharında bir zamanlar Schindler'in arkadaşlarına ait olan bir evin tavan arasında bulunan bir çantada, Oskar Schindler'e ait 7000 doküman ve fotoğraf bulundu. Yerel gazete "Stuttgarter Zeitung" bu çantanın içindekileri inceledi. Daha sonra orijinal belgeler Yad Vaşem, İsrail'de bulunan Holokost Müzesi'ne, kopyaları ise Schindler'in eşi Emilie Schindler'e gönderildi. Bu belgeler arasında kurtardıklarının listesi ve Yahudileri çalışanlarını bırakmadan önce yaptığı konuşması da yer almaktaydı. Emilie'ye daha sonra €25 bin ödül gönderildi. Ayrıca bakınız Schindlerjuden Wilm Hosenfeld Albert Göring Raoul Wallenberg Bibliyografi Notlar Alıntılar Kaynaklar Dış bağlantılar The Schindler Story [Schindler Hikâyesi] Oskar and Emilie Schindler, Yad Vashem Memorial [Oskar ve Emilie Schindler, Yad Vashem Anıtı] Oskar Schindler's list in Auschwitz.dk [Oskar Schindler'in Auschwitz.dk sitesindeki listesi] Holocaust Rescuers Bibliography [Holokost Kurtarıcılar Bibliyografisi] Find-a-grave profile for Oskar Schindler [Oskar Schindler'in mezarı] United States Holocaust Memorial Museum [Birleşik Devletler Holokost Anıt Müzesi - Oskar Schindler] Schindler'in listesinin gerçek fotoğrafları, Yad Vaşem sitesi Kategori:1908 doğumlular Kategori:1974 yılında ölenler Kategori:Oskar Schindler Kategori:Nazi Almanyası'nda kişiler Kategori:İnsani yardımlarda bulunan Almanlar Kategori:20. yüzyıl Alman iş insanları Kategori:II. Dünya Savaşı'nda Almanlar Kategori:Alman Roma Katolikleri Kategori:Alman iş insanları Kategori:Nazi Partisi üyeleri Kategori:Abwehr Kategori:Holokost'tan Yahudileri kurtaranlar Kategori:Uluslararası Dürüstler Kategori:İsrail'de defnedilenler Kategori

olonya'da Holokost Kategori:Amon Leopold Göth

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Oskar Schindler

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi