Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası

[bullvar_katip]

Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası , İttihat ve Terakki Fırkası'ndan istifa eden devlet görevlisi ve siyasiler tarafından mütareke döneminde Ali Fethi Bey öncülüğünde kurulan siyasi bir partidir. Parti içi muhalefet 30 Eylül 1918 tarihlinde Talat Paşa başkanlığında İttihat ve Terakki grubu toplandı. Bu toplantıda konuşan Ali Fethi Bey şöyle demiştir: Bu konuşma parti içi muhaliflerin Ali Fethi Bey'in etrafında toplanmasına sebep olmuş ve yeni bir partinin temellerini atmıştır. 10 Ekim 1918 tarihli meclis toplantısında Ali Fethi Bey, Meclis-i Mebusan reisliğine partinin Halil Bey üzerinde karar kılmasına rağmen adaylığını koyarak partiden ayrışmış ve bu oylamada kaybetmesine rağmen 53 oy almıştır. Kuruluşu Hürriyetperver Avam Fırkası, Ahmet İzzet Paşa Hükûmeti döneminde İttihat ve Terakki'den ayrılan kamu görevlileri tarafından Ali Fethi Bey önderliğinde kurulmuştur. Kuruluş tarihi hakkında kesin bilgi mevcut değildir. 19 Ekim 1918 tarihinde Meclis-i Mebusan'da partinin kurulduğu belirtilmektedir. Buna istinaden partinin birkaç gün öncesinde kurulduğu tahmin edilmektedir. Fırka programı 1 Kasım 1918 ve sonrasında İstanbul'daki çeşitli gazetelerde yayınlanan 94 maddelik parti programı; ahkâm-ı siyasîyye, teşkilat-ı umumîye'ye, siyaset-i devlet, siyaset-i dahiliye, siyaset-i maarif, siyaset-i adliye, siyaset-i iktisadiye, maliye ve siyaset-i hariciye kısımlarından oluşmaktaydı. Fırka programının 1. maddesinde devletin dini İslam olarak nitelendirilirken 3. maddesinde yer alan fikir hürriyeti liberal bir adım olarak görülmüştür. 50. maddeden 60. maddeye kadarki kısımda partinin eğitim politikası belirtilmiştir. Devlet teftişinde olmak şartıyla özel eğitim kurumlarına izin verilmiş buna ek olarak da ziraat ve sanayi mekteplerinin kurulması düşünülmüştür. Üretim temelli iktisadi program öngörülen parti yol yapımına ve deniz yolu ile ticaretin önemi belirtilmiştir. Meclis ve parti faaliyetleri OHAF, Ahmet Tevfik Paşa sadrazamlığına karşı Teceddüt Fırkası ile birlikte muhalif bir tutum izlemiştir. İki parti de İttihat ve Terakki'nin devamı olarak görülmektedir. Kapanışı İttihat ve Terakki Fırkası feshedildikten sonra İttihatçı aleyhtarlığıyla hareket eden Damat Ferit Paşa hükûmeti tarafından 6 Mayıs 1919 tarihli Meclis-i Vükelâ kararıyla Hürriyetperver Avam Fırkası da kapatılmıştır. Kapatılışına ilişkin olarak İttihat ve Terakki'nin isim değiştirmiş hali oldukları ve bu sebeple partinin kuruluş dilekçesinin iptaline karar verildiği açıklanmıştır. Yozgat Mebusu Şakir Bey 1919'da partinin yeniden kurulması için çalışmalarda bulunsa da sonuç elde edememiştir. Kaynakça Kategori:1918'de Osmanlı İmparatorluğu'nda kurulan oluşumlar Kategori:Osmanlı İmparatorluğu'ndaki siyasi partiler Kategori:1918'de kurulan siyasi partiler Kategori:1919'da kapatılan siyasi partiler Kategori:1919'da Osmanlı İmparatorluğu'nda feshedilmiş oluşumlar