Osmanlı Rumları

[bullvar_katip]

[[Dosya:Burdur Greek native.JPG|küçükresim|200px|Bir Burdur Rumu (1870'ler)]] Osmanlı Rumları Osmanlı Devletinde yaşayan Rumlara verilen isimdir. Kuruluşundan itibaren pek çok Rum topluluğu Osmanlı sınırları içindeki İç Anadolu (Kapadokya), Ege ve Karadeniz bölgelerinde yaşamıştır ve devletin son dönemlerine kadar önemli rol oynamışlardır. Bugün büyük çoğunluğu Rum Kırımı ve Mübadele'den dolayı Yunanistan'da yaşamaktadır. [[Dosya:Anthopoulos Konstantinos Bey.JPG|küçükresim|200px|Osmanlı Rum devlet adamı Kostaki Antopulos Paşa]] Tarih Osmanlının Bizans'tan ve Venedik'ten aldığı topraklardaki halkın çoğu Rumlar'dan oluşturmaktaydı. Din olarak Ortodoks ve çok küçük bir azınlık Katolik Hristiyan'dı. Osmanlı devletinde millet sistemi altında yönetilmişler ve 1453'ten sonra başlarında İstanbul Patriği bulunmuştur. Topluca bulundukları bölgeler şimdiki Yunanistan, Kıbrıs, Trakya, Marmara denizi adaları ve kıyıları, Kapadokya, Karadeniz Bölgesi ve Ege denizi kıyılarıdır. 19. yüzyılda Karadeniz Rumlarının bir kısmı, Rus işgali altındaki Kars bölgesine yerleşmiştir. Din hürriyetine rağmen pek çok Rum Müslüman olmuş, bunların bir kısmı da Türkleşmiştir. İslamlaşma en fazla Girit ve Karadeniz Bölgesinde yaşandı. Müslüman Yunanlar, Devşirmeler ve Fenerliler devlet yönetiminde önemli görevlerde bulunmuşlardır. Rum halkı tarım, denizcilik, zanaat ve ticaretle geçinmiştir. Osmanlıda en yüksek Rum nüfuslu şehir İstanbul idi. Anadolu Rumlarının pek çoğunun anadilleri Türkçe idi fakat Karadeniz'dekiler modern Yunancadan farklı ayrı bir Rum dili konuşurlardı. Din adamları dışında Rumların çoğu Osmanlı Müslümanları gibi giyinmişler, son dönemlerde Avrupa giyim tarzı yaygınlaşmıştı. 19. yüzyılda Yunan milliyetçiliği, megali idea fikri yayılmış, bunun sonucu isyanlar başlamış ve Müslümanlar etnik temizliğe uğramıştır. İlk önce 1830'da Mora da Yunan Devleti kurulmuştur ve buna 1912 yılına kadar Teselya, Girit, Epirus ve Makedonya katılmıştır. Bunların sonucu Osmanlının Rum nüfusu azalmış ve 1914'te ~1,8 milyon kalmıştır. Birinci Dünya savaşında Ege ve Trakya'daki Rumların bir kısmı Yunanistan'a ve İç Anadolu'ya tehcir edilmiş bundan dolayı binlercesi ölmüştür. Balkan harbinden kaçan on binlerce Müslüman yerlerine yerleştirilmiştir. Bu olayları bazı tarihçiler Rum Soykırımı olarak isimlendirir. Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşını kaybedince, Yunanistan İzmir bölgesini istemiş ve burayı 1919'da işgal ettikten sonra ~100.000 kadar Rum bölgeye geri dönmüştür. Ortaya çıkan Türk Yunan savaşında, Rumların çoğu Yunan tarafını tutmuşlardır. Bu savaşta pek çok karşılıklı katliam yaşanmıştır. Karadeniz'de karışıklıklar olmuş, bölge Rumlarının bir kısmı tehcir edilmiş ve bunlardan da binlercesi ölmüştür. Yunan ordusu savaşı kaybedince, pek çok kasaba ve köy yakarak geri çekilirken yaklaşık ~1.000.000 Rum onlarla birlikte Yunanistan'a kaçmıştır. Lozan anlaşmasıyla iki ülke arasında nüfus mübadelesi yapılmıştır. Yaklaşık 356.000 Müslüman, Türkiye'ye ve Anadolu'da kalan 290.000 kadar Pontus ve Karamanlı Rum Yunanistan'a gönderilmişlerdir. Buradan 50.000-66.000 başka ülkelere göçmüştür. Yunanistan'da 75.000 kadar göçmen zor şartlardan dolayı ölmüştür. 1928'de Yunanistan'da 1.104.216 Osmanlı Rum göçmeni ve 1927'de Türkiye'de ~125.000 Rum bulunuyordu. 1912-1922 arası Osmanlı Rumlarından hayatını kaybedenler 300.000 olarak tahmin edilmektedir. Nüfus Osmanlı nüfus sayımlarında Suriye, Beyrut, Halep vilayetlerinde ve Kudüs sancağında bulunan Ortodoks Araplar da Rum olarak sayılmıştır. Burada Rum sayılan nüfus 1914'te 187.999 kişi. Osmanlı devrinde, Manastır ve Yanya vilayetlerindeki Rumların önemli bölümü Arnavut ve Slav asıllıdır. 1912'de Ege adaları, Edirne vilayetinin yarısı ve diğer bütün Rumeli vilayetleri kaybedilmiştir ve bundan dolayı Rum nüfus azalmıştır. küçükresim|300px|Etnik Harita (1911) Galeri Meşhur Osmanlı Rumları II. Gennadios Aleksandros Mavrokordatos (siyasetçi) Kostaki Musurus Paşa Aristotle Onassis Ayrıca bakınız Yunanlar Türkiye Rumları Karamanlılar Kaynakça