Parashqevi Qiriazi

[bullvar_katip]

Paraskevi D. Kyrias olarak da bilinen Parashqevi Qiriazi (2 Haziran 1880 - 17 Aralık 1970), hayatını Arnavut alfabesine ve yazılı Arnavut dilinin öğretimine adamış, Qiriazi ailesinin Arnavut öğretmeniydi. Arnavut alfabesinin biçimine karar veren Manastır Kongresi'ne katılmış tek kadındı ve bir kadın derneği olan Yll' i Mengjesit'in kurucusuydu. Parashqevi ayrıca 1919 Paris Barış Konferansı'na Arnavut-Amerikan topluluğunun bir üyesi olarak katıldı. 1891'de Korça'da açılan ilk Arnavut Kız Okulu'nun müdürü Sevasti Qiriazi'nin kız kardeşidir. Biyografi Parashqevi, Manastır'da (şimdi Bitola, Manastır Vilayetinde, Osmanlı İmparatorluğu, bugünkü Kuzey Makedonya'da doğdu). Henüz 11 yaşındayken erkek kardeşi Gjerasim Qiriazi ve kız kardeşi Sevasti Qiriazi'ye Arnavutluk'taki ilk kız okulu olan ve 15 Ekim 1891'de açılan Kız Okulu'nda (Arnavutça: Shkolla e Vashave) kızlara Arnavutça yazı öğretmeleri için yardım etmeye başladı. Daha sonra İstanbul'da Robert Kolej'de okudu. Mezun olduktan sonra 1887'de açılan ilk Arnavut okulu olan Mësonjëtorja'da kız kardeşi Sevasti ile birlikte ilkokul öğretmeni olarak Korçë'ye gitti 1908'de Manastır Kongresi'ne katılmış ve orada bulunan tek kadın olmuştur. 1909'da ilkokullar için bir abecedarium yayınladı. Manastır Kongresi yeni alfabeye karar vermiş olsa da alfabenin iki versiyonu hala onun kitaplarında mevcuttu, bu da Kongre'nin fikir birliğinin ne kadar kırılgan olduğunu gösteriyordu. Bununla birlikte, yeni Arnavut alfabesinin savunulması üzerine çok iyi bilinen bazı makaleler yayınladı: küçükresim|271x271pik| Parashqevi Qiriazi'den Abetare Ayrıca Arnavutluk'un güneyindeki diğer köylerde çocuklar için eğitim ve gece okulları düzenlemesi ve yerel kütüphanelerin kurulmasına yardım etmesiyle tanınır. 1909'da Yll' i Mëngjesit (Sabah Yıldızı) derneğinin kuruluşuna katkıda bulundu ve sonrasında ABD'ye göç edincede 1917'den 1920'ye kadar aynı isimli dergiyi çıkarmaya devam etti. Dergi iki haftada bir yayınlanıyor ve Arnavut siyaseti, toplumu, tarihi, filolojisi, edebiyatı ve folkloru üzerine makaleler içeriyordu. 1914'te şehrin Yunan işgalinin sonucu olarak kız kardeşiyle birlikte Romanya'ya gitmek üzere Arnavutluk'tan ayrıldı. Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve Arnavutların haklarını temsil etmek için 1919'da Paris Barış Konferansı'na katıldığı Arnavut-Amerikan topluluğunun bir üyesi oldu. Parashqevi 1921'de Arnavutluk'a geri döndü ve ardından oradaki siyasi gelişmeleri gözden kaçırmadan ilgiyle takip etti. Kız kardeşi Sevasti ve kayınbiraderi Kristo Dako ile birlikte Tiran ve Kamëz'de ailesinin adını taşıyan "Kyrias" Kadın Enstitüsü'nün kurucuları ve yöneticilerinden biri oldu. Parashqevi, 1939'daki İtalyan işgalinden başlayarak II. Dünya Savaşı boyunca katı bir anti-faşist olarak konumlandı. Anti-faşist görüşleri nedeniyle o ve kız kardeşi, Xhaferr Deva liderliğindeki Nazi yanlısı birimler tarafından Belgrad yakınlarındaki Anhaltelager Dedinje toplama kampına gönderildi. Burada hayatta kaldı ve savaştan sonra Tiran'a döndü, ancak o ve kız kardeşinin ailesi zulüm görmeye devam etti. Kristo Dako, Zog ile geçmişteki ilişkisi nedeniyle ölümünden sonra komünist rejim tarafından karalandı ve Kyrias aileleri Tiran'dan çıkmaya zorlandı. Parashqevi'nin iki yeğeni (Sevasti'nin oğulları) hapsedildi ve sonunda biri hapishanede öldü. Arnavut bilim adamı Skënder Luarasi ve kadın politikacı Vito Kapo'nun çabaları sonunda Kyrias kardeşlerin kısmen rehabilitasyonunu sağladı. Parashqevi, 17 Aralık 1970'te Tiran'da öldü. Yayınlanmış çalışmalar Aşağıdaki eserlerin Parashqevi Qiriazi tarafından yazıldığı bilinmektedir: “Kortcha'daki Arnavut Kız Okulu”. Kadın XXXV için Yaşam ve Işık, nr. 8 (Boston: Woman's Board of Missions, Ağustos 1905). "Türk İmparatorluğunda Okulların Gelişimi ve Arnavutluk İçin İdeal Bir Eğitim Sistemi", Arnavutluk'ta, Yakın Doğu'nun Ana Anahtarı (Boston: EL Grimes, 1919), s. 248-266. (2020'de yeniden yayınlandı, IAPS, ). Abetare për shkollat e para . (Manastır: Bashkimi i Kombit, 1909). Mirası Parashqevi Qiriazi ve kız kardeşi Sevasti Qiriazi, Arnavutluk'ta halk arasında "Qiriazi Kız Kardeşler". "Arnavut eğitiminin anneleri" olarak kabul ediliyorlar. Arnavutluk ve Kosova'daki birçok eğitim kurumu ve kuruluşu onların adını taşıyor. Arnavutluk Kamëz'de orijinal Kyrias Enstitüsü'nün (1922–1933) arazisinde Qiriazi adını taşıyan bir kolej açıldı. New York City'deki bir Arnavut-Amerikan Kadın Örgütü (AAWO), kız kardeşlerin adını taşıyor. Ayrıca bakınız Arnavut alfabesi Manastır Kongresi Kyrias Ailesi Fatbardha Gega Kaynakça Kategori:20. yüzyıl dilbilimcileri Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler Kategori:Banjica toplama kampından kurtulanlar Kategori:19. yüzyılda Arnavutlar Kategori:Arnavut kadın hakları aktivistleri Kategori:Arnavut millî uyanışı aktivistleri Kategori:Osmanlı Arnavutları Kategori:1970 yılında ölenler Kategori:1880 doğumlular Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar