Paul Ehrenfest

[bullvar_katip]

Paul Ehrenfest (18 Ocak 1880 25 Eylül 1933), Avusturyalı-Hollandalı fizikçi. Kuantum mekaniği ve istatistiksel mekanik ile kuantum mekaniği arasındaki ilişkiler alanında büyük katkılarda bulundu, faz geçişi ve Ehrenfest teoremi de dahil olmak üzere fizik alanında birçok gelişmeyi sağlamıştır. Biyografisi Paul Ehrenfest, Yahudi bir ailenin oğlu olarak Moravya Loštice'de doğdu ve Viyana'da büyüdü. Ailesi, Sigmund Ehrenfest ve Johanna Jellinek bir bakkal işletiyordu. Ailenin aşırı dindar bulunmamasına rağmen, Paul İbranice ve Yahudi tarihi eğitimi aldı. Daha sonraları hep Yahudi köklerini vurguladı. Ehrenfest ilkokulda çok başarılı olmasına rağmen lise hayatı pek parlak geçmedi. En sevdiği ders ise matematikti. Franz Josef Gymnasium'una geçtikten sonra derslerindeki eski başarılarını tekrar yakaladı, 1899'da final sınavlarını geçti. Technische Hochschule'de kimya alanında ihtisas yapmasına rağmen Viyana Üniversitesi'nde Ludwig Boltzmann'ın teklifiyle termodinamik ve kinetik teorisi üzerine dersler aldı. Bu derslerin onun üzerinde derin bir etkisi vardı. Gelecekte yapacakları çalışmalar için ilham veriyordu. Bu arada sıvılarla ilgili (sıvı, katı cisimlerin hareketi ve Hertz mekaniği) bir tez hazırladı. 23 Haziran 1904'te Viyana'da doktorasını aldı. 1904'ten 1905'e kadar Viyana'da kaldı. 21 Aralık 1904 tarihinde, kendisine çalışmalarında yardımcı olan Rus matematikçi Tatyana Alekseyevna Afanasyeva ile (1876-1964) evlendi. İki kızı ve iki oğlu vardı: matematikçi Tatyana ('Tanja') (1905-1984), çocuk kitapları yazarı ve illüstratör Galinka ('Galja') (1910-1979), fizikçi Paul Jr ('Pavlik') (1915-1939) ve Vassily ('Wassik') (1918-1933). Ehrenfest Eylül 1906 tarihinde Göttingen'e döndü. Ehrenfest Boltzmann'ı tekrar göremedi ve 6 Eylül'de Trieste yakınlarındaki Duino'ya taşınarak yaşamını burada sürdürdü. Ehrenfest; Boltzmann'ın başarılarını geniş bir anma yazısında yayınlanmıştır. Eşiyle birlikte, Ehrenfest birkaç yıldır istatistiksel mekanik üzerinde çalıştı; istatistiksel mekanik ilgili makalesi 1911 yılına kadar yayımlanmadı. Temel hipotezler, çözülmemiş sorulara net sınırlarının belirlenmesi ve akıllıca seçilmiş şeffaf örneklerle genel ilkelerin bir açıklama keskin bir mantıksal analizler yaptı. Einstein ile Ehrenfest özellikle Einstein ve Bohr'a yakındı. Onun daveti üzerine Einstein, 1920 yılında Leiden Üniversitesi'nin profesörlük teklifini kabul etti. Yılda birkaç hafta Leiden Üniversitesinde dersler verecek ve bu süre içinde Einstein Ehrenfest'in evinde kalacaktı. 1923 yılında Einstein, 6 hafta boyunca orada kaldı, Berlin'deki aşırı milliyetçilerin tehditleri altında yaşamını sürdüremezdi.[[Dosya:Ehrenfeststudents.jpg|küçükresim|200px|Ehrenfest'in öğrencileri, Leiden, 1924. Sağdan sola: Gerhard Heinrich Dieke, Samuel Abraham Goudsmit, Jan Tinbergen, Paul Ehrenfest, Ralph Kronig ve Enrico Fermi]] Son yılları Mayıs 1931'de yakın arkadaşları ile yaptığı yazışmalar onu şiddetli depresyon içerisinde olduğunu gösteriyordu. Einstein, Ağustos 1932'de Ehrenfest'in iş yükünün azaltılabilmesi için Leiden Üniversitesi Kurulu'na yazdığı mektupta onun için ne denli endişelendiğini gösterir. 25 Eylül 1933 tarihinde Amsterdam'da depresyon ile yaptığı savaşı kaybetti. 25 Eylül 1933'te intihar ederek yaşamına son verdi. Kaynakça Dış bağlantılar H. B.G. Casimir, Ehrenfest, Paul (1880-1933) , in: Biografisch Woordenboek van Nederland (in Dutch). Marijn Hollestelle, 'Zuivere praktijk: Paul Ehrenfests opvattingen over toegepaste natuurkunde' , in: L. J. Dorsman en P. J. Knegtmans, 'Onderzoek in opdracht: de publieke functie van de universitaire wetenschap in Nederland sedert 1876', (2007). Marijn Hollestelle, Paul Ehrenfest. Worstelingen met de moderne wetenschap, 1912-1933 (Leiden University Press, Leiden, 2011) Biography on Ehrenfests life in Leiden. ISBN 978-90-8728-122-9 Rowdy Boeyink, “In het centrum van het drama” Wetenschappelijke worstelingen van Paul Ehrenfest tussen 1916 – 1925, master's thesis, University Utrecht, 2005 (in Dutch). Dirk van Delft, Einstein in Leiden , Physics Today 59 (April 2006) 57-26. The frontpage shows a painting by Marijke Kamerlingh Onnes, niece of Heike. H. B.G. Casimir, Preface to Collected Papers of Paul Ehrenfest Frans van Lunteren, Paul Ehrenfest: de Leidse onderzoekschool van een fysicus in diaspora (2003). Dieter Hoffmann, Hubert Laitko, and Staffan Müller-Wille, Paul Ehrenfest in: Das Lexikon bedeutender Naturwissenschaftler (in German). S.A. Goudsmit. The discovery of the electron spin. Colloquium Ehrenfestii . Einstein in Leiden . Ph.D. students of P. Ehrenfest: 1918-1931 Publications of P. Ehrenfest Albert Einstein at Ehrenfest's home in Leiden. Kategori:1880 doğumlular Kategori:1933 yılında ölenler Kategori:Avusturyalı ateistler Kategori:Yahudi asıllı Avusturyalılar Kategori:Avusturyalı fizikçiler Kategori:Hollandalı fizikçiler Kategori:Yahudi bilim insanları Kategori:İntihar eden bilim insanları