Pereyaslav Antlaşması

[bullvar_katip]

Pereyaslav Antlaşması (Lehçe: Ugoda perejasławska, Ukraynaca: Переяславська рада, Pereyaslavska rada), Ukrayna'daki Kazak Ordusu konseyinin Ukrayna'yı Rusya Çarlığı'na bağlama kararı alması ve Rus çarının temsilcileriyle Kazak Hetmanı arasında 18 Ocak 1654 tarihinde yapılan antlaşma. Rusya Çarlığı ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında 1654-67 yılları arasında sürecek On Üç Yıl Savaşı'na yol açmıştır. Arka plan Polonya yönetimine karşı 1648'de bir ayaklanma başlatan Zaporojye Kazaklarının Atamanı Bogdan Hmelnitski, Tatar müttefiklerinin kendisini yalnız bırakması ve Lehistan tehdidinin artması üzerine, 1651'de yardım için Rus çarına başvurarak Ukrayna'nın özerk bir birim olarak koruma altına alınmasını istedi. Ruslar başlangıçta bu talebe sıcak bakmasa da, Ekim 1653'te Zemski Sobor adlı ülke meclisinde görüşülerek talep kabul edildi. Ardından Çar I. Aleksey Kazaklara başkanlığında bir heyet gönderdi. Antlaşma ve Sonuçları Kazakların ağır bir yenilgiye uğramalarından hemen sonra Pereyaslav'da (bugünkü Moskova temsilcilerini kabul eden Hmelnitski Rus çarı I. Aleksey'e bağlılığını bildirdi. Kazaklara geniş bir özerklik tanındı ve Polonya yönetimi sırasında Ukrayna'daki öbür halklarla birlikte yararlandıkları bütün hak ve ayrıcalıkları korundu. Ama bunu izleyen On Üç Yıl Savaşı (1654-67) Ukrayna'nın Rusya ile Polonya arasında bölünmesiyle sonuçlanacaktı. Savaşın sonunda Dinyeper Nehrinin doğusunda kalan topraklarla Kiev bölgesi Rusların denetimine girdi. Kazak Hetmanlığı'nın Rusya'ya bağımlı hale gelmesinin başlangıcı sayılabilecek bu antlaşmadan sonra, II. Katerina döneminde 1764 yılında özerliği de kaldırılarak tamamen Rusya'ya bağımlı duruma gelmiştir. Ayrıca bakınız Hmelnitski Ayaklanması Andrusovo Ateşkesi Kazak Hetmanlığı Kaynakça Kategori:Rusya Çarlığı antlaşmaları Kategori:Rusya'nın askerî ittifakları Kategori:Ukrayna Kazakları Kategori:Kazak Hetmanlığı Kategori:17. yüzyılda Polonya Kategori:17. yüzyılda Ukrayna Kategori:1654'te Avrupa Kategori:1654'te antlaşmalar