Peride Celal

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Emine Peride Yonsel (d. 10 Haziran 1916, İstanbul; ö. 15 Haziran 2013) Türk yazardır. Yazın hayatının ilk on beş yıllık döneminde popüler aşk romanları kaleme almış; 1950’lerde yazarlığında bir dönüşüm geçirerek daha gerçekçi, bireyin içsel sorunlarının derinlemesine irdeleyen romanlar yazmıştır. 1977'den sonra romana ara verip öyküye yönelen Peride Celal'in Türk edebiyatında post-modern romanın yaygınlaştığı dönemde kaleme aldığı Kurtlar romanı çeşitli eleştirmenler tarafından başyapıtı olarak değerlendirilir. Yaşamı 1916 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Annesi Zeliha Mirat Türel, babası Mehmet Celalettin Erem'dir. Anne ve babasının kendi doğumundan önce ayrılmış olması nedeniyle çocukluğunun büyük bir bölümü üvey babasının savcılık yaptığı Anadolu kentlerinde, özellikle de Karadeniz'de geçti. İlköğrenimini Haydarpaşa İlkokulu'nda tamamlayan yazar, İstanbul Sainte-Pulchérie Fransız Okulu'nda iki yıl yatılı okuduktan sonra üvey babasının görevi nedeniyle, yeniden Anadolu'ya gitme zorunluluğu doğunca öğrenimini yarıda bıraktı. Klasik eğitimini tamamlayamamış olması yazarlık hayatı boyunca onun psikolojik olarak olumsuz etkiledi. İlk öyküsü Sedat Simavi'in Yedigün Dergisi'nde Ak Kız'ın Hikâyesi adıyla 27 Kasım 1935'te P. Gençay imzasıyla yayımlandı. Daha sonra Son Posta, Cumhuriyet, Tan ve Milliyet gazetelerinde öyküler, röportajlar yayımladı. Yazı hayatında sırasıyla “Peride Gencay”, “Peride Celâl” ve “Peride Celal Bayburtlu” imzalarını kullandı. Tan gazetesine tanıştığı Peyami Safa'nın yardımıyla yazarlığını dil açısından geliştirdi ve Fransızca dersleri aldı. Yazarlık hayatında ilerlemek için İstanbul'da yaşayan anneannesinin yanına taşınan yazar, geçimini sağlamak için her gün öykü yazdı; bir yandan da İstanbul Elektrik Şirketi'nin Neşriyat bölümünde sekreter olarak çalışmaktaydı. İlk romanı Sönen Alev, 1935 yılında Son Posta gazetesinde tefrika edildi ve 1938'de kitap olarak yayımlandı. Bunu, kent soylu kadınların aşklarını serüvenimsi bir kurgu ile konu edinen bir dizi roman takip etti; "pembe romanlar" yazarı olarak tanındı. Romanlarında duru bir dil kullandı. 1935-1954 yılları arasında gazete ve dergilerde yazdığı dört yüz civarındaki -bir-iki sayfalık- öyküsü ve yirmiye yakın romanıyla, 1940'lı yıllarda günlük gazetelerin tirajını arttırmasında etkili oldu. Geçimini sağlamak için yazdığını söylediği bu romanları benimsemedi. Şair Nâzım Hikmet'le dostluğu üzerinde siyasal baskılara yol açınca 1944'te yurttan ayrılarak İsviçre'ye gitti. Türkiye'nin Bern Basın Ataşeliği'nde üç yıl sekreter olarak çalıştı. Peride Celal için kendisini geliştirme dönemi olan İsviçre yıllarında Cumhuriyet gazetesi için "İsviçre Mektupları" genel başlığı ile öykü ve yazılar hazırladı. 1947'de Türkiye'ye döndükten sonra avukat Atıf Yönsel ile evlendi. İki yıl Basın Yayın Genel Müdürlüğü Yabancı İşçilerle İrtibat Bürosu'nda, iki yıl da Yeni İstanbul gazetesinde; kısa bir süre de Milliyet ve Son Posta gazetelerinde çalıştı. 1954 tarihli Üç Kadının Romanı’yla romancılıkta yeni bir döneme girdi. Eşinin desteği ile geçim sorunu ortadan kalkan yazar, gözlem ve gerçekçiliğin ön plana çıktığı eserler verdi. Yazar, "Üç Yirmi Dört Saat" adlı romanıyla 1977 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazandı. 1978'de ilk öykü kitabı Jaguar yayımlandı. Bir süre roman yazmaya ara verdi. Üç öykü kitabından sonra yazdığı "Kurtlar" romanıyla 1991 Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazandı. Bu romandan sonra yeniden öyküye yöneldi. 1996'da 15. İstanbul Kitap Fuarı’nda TÜYAP’ın “onur yazarı” seçilir. 2002'de son romanı Deli Aşk yayımlandı ve büyük ilgi gördü. Peride Celal, Peride Gencay ve Peride Celal Bayburtlu gibi üç farklı imza ile yazı hayatını sürdürmüştür. 15 Haziran 2013'te hayatını kaybetti. Cenazesi aile arasında yapılan sade bir törenden sonra Kurtköy Mezarlığı'na defnedildi. Hakkında Selim İleri tarafından (Peride Celal'e Armağan) ve Alpay Kabacalı tarafından yazılmış (Çok Katmanlı Duyarlıklar Yazarı: Peride Celal) yazılmış iki kitap vardır. Yapıtları Romanlar Sönen Alev (1938) Yaz Yağmuru (1940) Ana Kız (1941) Kızıl Vazo (1941) Ben Vurmadım (1941) Atmaca (1944) Aşkın Doğuşu (1944) Yıldıztepe (1945) Dar Yol (1949) Üç Kadının Romanı (1954) Kırkıncı Oda (1958) Gecenin Ucundaki Işık (1963) Güz Şarkısı (1966) Evli Bir Kadının Günlüğünden (1971) Üç Yirmi Dört Saat (1977) Kurtlar (1990) Deli Aşk (2002) Öyküler Jaguar (1978) Bir Hanım Efendinin Ölümü (1981) Pay Kavgası (1985) Sinemaya uyarlanan eserleri Kızıl Vazo romanı Atıf Yılmaz tarafından 1961 ve 1969'da iki farklı senaryoyla sinemaya uyarlanmıştır Yıldıztepe romanı Memduh Ün tarafından 1965’te sinemaya uyarlandı. Ada öyküsü Süreyya Duru tarafından 1988’de sinemaya uyarlandı. Gecenin Ucundaki Işık romanı 2022 yılında TMC Film tarafından diziye uyarlandı. Galeri Kaynakça Dış bağlantılar Selim İleri'nin "Ustam Peride Celal'le yıllar" adlı yazısı Kategori:1916 doğumlular Kategori:2013 yılında ölenler Kategori:İstanbul doğumlu yazarlar Kategori:Sainte-Pulchérie Fransız Lisesinde öğrenim görenler Kategori:20. yüzyıl Türk yazarları Kategori:21. yüzyıl Türk yazarları Kategori:Sedat Simavi Ödülü sahipleri Kategori:Kurtköy Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:20. yüzyıl Türk kadın yazarları

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Peride Celal

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi