Pietro Loredan (doçe)

[bullvar_katip]

küçükresim|200px|Pietro Loredan arması ve imzası Pietro Loredan (d. 1482, Venedik - ö. 3 Mayıs 1570, Venedik), 26 Kasım 1567–3 Mayıs 1570 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 84'uncu dükadır. Doçe Francesco Venier'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 26 Kasım 1567'da tahta çıktı. 3 yıl 2 ay 2 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"lik saltanatından sonra 3 Mayıs 1570'te 87 yaşında Venedik'te öldü. Pietro Loredan Venedik Docelik tahtına daha güçlü rakiplerinin birbiriyle hiç bağdaşamıyan ayrı kliklere bağlı olmalarından dolayı ve yaklaşık 84 yaşında olup yaşlılığı nedeni yakında vefat edip yeni bir doçe seçimi bekleyişi dolayısıyla seçilip geçmişti. Doçeliği başlangıcında Venedik'in önemli sorunları olmayacağı tahmin edildiği için doçelik döneminin önceden kısa ve gayet olaysız geçmesi beklenmekte idi. Fakat çok geçmeden Osmanlı Devleti'nin Venedik kolonisi olan Kıbrıs adasını ele geçirmek için hazırlandığı haberi Venedik'e yetişti. Venedik Doçesi olarak Pietro Loreden Akdeniz'deki Venedik kolonilerini özellikle Kıbrıs'ın bir çıkartma ve kale kuşatmalarına karşı savunması için ivedelikle tedbirler alınmaya başladı. Özellikle Kıbrıs, Girit ve Korfu'daki kalelerin tahkimatını artırmak için dönemin ünlü istihkamcısı Sforza Pallaviçini'yi tutarak çalışmaları başlattı. Mart 1570'te Venedik'e Osmanlı Devleti tarafından yollanan bir elçi gelip Doçe'ye Kıbrıs topraklarının Osmanlılara verilmesini talep eden bir ültimatomu sundu. Doçe Pietro Loredan Osmanlı elçisi ile gayet uzun süren bir konuşma yaptı ama sonunda bu ültimatomu reddetti. Kıbrıs'ın daha da tahkim edilmesini ve biraz zaman once Venedik Arsenal tersanesinde çıkan yangından zarar görmüş Venedik donanmasının en büyük hızla hazır olmasını emretti. Fakat Pietro Loredan takriben iki ay sonra 3 Mayıs 1570'te 87 yaşında öldü. Hayatı Doçe olmadan önce Pietro Loredan 1489da Venedik'te Alvise Loredan ve İsabella Barozzi'nin oğlu olarak doğdu. Venedik'te ticaretten servet kazanan "yeni zengin" olarak nitelenen Loredan sülalesi adlı bir sülaleye bağlı idi. Hayatının çalışma dönemini genellikle tüccarlık ile geçirdi. Fakat bazı küçük devlet görevleri de aldı. Çalışma hayatının sonlarına doğru Verona şehri (podesta) valiliği yaptı ve sonra Yardımcı Doçe olarak görev verildi. Venedik Senatosu üyeliği de yapmaktaydı. Kendinden önce Doçe olan Girolamo Priuli öldüğü zaman Venedik Senatosu'nda en uzun görev yapmış olan en yaşlı Senatör idi. Lucrezia Cappello ile evlilik yaptı. 80lı yaşlarında eşi Lucrezia Capello öldükten sonra dul kaldi ve ticaret ve devlet görevlerini gayet aza indirmiş olup evinde yarı-emekli yarı inziva hayatı yaşamaya başladı. 4 Kasım 1567'de önce Doçe olan Girolamo Priuli ölünce, 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yeni doçe seçmek için toplandı. Bu seçim için aday olarak görülen birkaç güçlü rakip vardı. Ama bu rakip adaylar birbiriyle hiç bağdaşamıyan ayrı kliklere bağlı idiler ve aralarından bazılarının adaylıktan çekilip en güçlü adayın seçilmesi imkânsız görünmekte idi. Seçmenler Konseyi'nde hiçbirinde gereken çoğunluğu sağlayamayan adaylar için 76 tane oylama yapıldı ve sonuç alınamadı. Bu türlü seçimle yeni hükümdar veya papa ortaya çıkartan İtalyan cumhuriyetleri ve papalık için bu sonuçsuz oylamalar halinde alışagelen bir teamül gayet yaşlı bir adayı hükümdar veya papa olarak seçmek ve bu seçilen yaşlı kişi gayet kısa zaman sonra vefat edince daha genç olan adaylar arasında daha önce yapılan konuşmalar sonunda yeni ve genç bir adayı seçmekti. Gerçekten de Pietro Loredan, bu teamüle uygun olarak, o zaman bile güçlü aday olan ve kendinden bir sonra doçe seçilmiş olan Alvise Mocenigo tarafından konseye aday adayı olarak teklif edildi. 26 Kasım 1567'de (son Doçe'nin ölümünden 22 gün sonra) Doçe Seçmenler Konseyi yapılan 77inci oylama sonucunda Pietro Loredan'ı "Venedik Cumhuriyeti Doçesi" olarak seçti ve Pietro Loredan o gün Doçelik tahtına oturdu. Doçelik dönemi küçükresim|sol| 200px| Ressam Tintöretto tarafından hazırlanmış diğer bir Pietro Loredan portresi Pietro Loredan doçelik görevine seçilmesini bir sürpriz olarak kabul etmişti ve 84 yaşında bu görevi alıp rahat inziva hayatını terk etmesi gerektiği için biraz da yerinmekte idi. Doceliğinin ilk önemli dışişleri sorunu Papa V. Pius ile arasında çıktı. 1568'de Papa V. Pius İtalya'daki ve Venedik Cumhuriyeti'ndeki tüm Katolik Hristiyan olmayan kişilerin Hristiyan olan devletlerin arazilerinden atılmalarını isteyen bir buyruk yayımlamıştı ve bu isteklerine uymayan devletleri (bu arada Venedik Cumhuriyeti'ni) aforoz etme ile tehdit etmişti. Doçe Pietro Loredan ve Venedik için bu isteğin kabul edilmesi imkânsız idi. Onun için Venedik ve Papalık arasında uzun müzakereler yapıldı. Sonunda Papa'nın Hristiyan olmayanların ülkeden atılma buyruğunun kabul edilmez olduğuna anlaşıldı ve Papa'nın teklifi geri çekildi ve bu buyruğa uymayan devletlerin aforoz edilmesi tehdidi de uygulanmadı. 1569'da beş Venedik özel bankası iflas edip battılar ve bu bankalarla iş gören Venedikli tüccarlar ve zenginler sermayelerini kaybettiler. Pietro Loredan'in doçeliğe başlaması sırasında Osmanlı Devleti başkenti İstanbul'daki Venedik elçiliği ve istihbarat birimlerinden 1566'da tahta çıkan Sultan II. Selim'in de emirleri ile Osmanlı askeri güçlerinin Venedik'in Akdeniz'deki kolonilerine hücum yapmaya karar verdikleri ve hazırlık yaptıkları haberleri gelmeye başladı. Venedik Cumhuriyeti Kıbrıs, Girit ve Korfu'da bulunan kalelerin tahkimatını artırmaya karar verip istihkam mühendisi Sforza Pallavicini'yi bu kalelerin pekiştirilmesi için görevlendirdi. Özellikle Venedik'e uzak olan Girit ve Kıbrıs'taki kalelerin uzun kuşatmalara direnebilecek şekilde malzeme, mühimmat, erzak ve zahire ıle stoklanmasına önem verildi. 1568 yılında Osmanlı donanmasına bağlı bazı gemilerin Kıbrıs limanlarına keşif amacıyla gelmesi Venediklileri Osmanlı devletinin saldırı hedefinin Kıbrıs adası olacağına inandırdı. Venedik diplomatları Venedik'e müttefik olarak destek ve yardım verecek devletler aramaya başladılar. En olası destekleyici İspanya İmparatorluğu idi; ama bu devlet bu sıralarda Moriskoların isyanı ve Hollanda Ayaklanması ile meşguldü. Mart 1570'te Osmanlı Devleti Venedik'e bir elçi yolladı. Bu elçi 20 Mart'ta Doçe Pietro Loredan nezdine çıkıp Osmanlı Devleti'nin Venedik Cumhuriyeti'ne verdiği ültimatom notasını ona şahsen sundu. Bu ültimatom ile Osmanlı Devleti, Venedik Devleti'ne ait olan Kıbrıs adası topraklarının tümünün Osmanlılara verilmesini talep etmekteydi. Doçe Pietro Loredan Osmanlı elçisi ve refakatindeki diplomatlara uzun bir müddet hitap ederek Venedik şehrinin bu şehre ve onun topraklarına saldıran çok daha güçlü düşmanlara karşı kendini gayet başarı ile savunup bu düşmanları sonunda saldırılardan vazgeçirdiğini belirtti. Ama sonunda Doçe Pietro Loredan Venedik'in bu ültimatomu reddettiğini Osmanlı elçisine bildirdi. Böylelikle resmen Osmanlı-Venedik Savaşı (1570-1573) başlamış olmaktaydı. Doçe özellikle Venedik donanmasının enerjetik şekilde yeniden donatılması için ivedeklikle bir program hazırlanıp uygulamasına emir verdi. Venedik donanması uzun süren bir barış dönemi sonucunda ve gayet yakın bir dönem önce Venedik Tersanesi ("Arsenal")'nde bir yangın çıkması dolayısıyla zayıf düşmüştü. Hemen kısa bir süre içinde yeni gemiler yapılması için enerjetik bir program uygulanmaya başlanıp kısa müdddt içinde yeni gemiler yapılmaya basandı. Özellikle Venedik gemi mühendislerinin yeni tasarladıkları mavna (galeas) tipi genel olarak Akdeniz savaşlarında kullanılan kadırga'lardan daha büyük ve hem kürekle hem de yelkenle yürüyen yeni tip gemiler yapılmaya başlandı. Bu hazırlık Pietro Loredan'ın 3 Mayıs 1570'te ölümünden sonra, Kıbrıs adasının Venedikler tarafından Ağustos 1571'de kaybedilmesini önleyemedi ama kurulan Kutsal İttifak donanmasının 7 Ekim 1571'de Osmanlı donanmasının İnebahtı Deniz Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğramasına neden oldu. 1570 kış ve ilkbaharında, Pietro Loredan'ın doçelik döneminin son aylarında, tüm Venedik'te zahire kıtlığı ortaya çıktı ve halk arasında açlık başladı. Halk bu kıtlık ve açlığı Doçe'nin kötü idaresine atfetmekteydi. Pietro Loredan 3 Mayıs 1570'te 87 yaşında iken öldü. Venedik devleti yöneticileri açlık ve kıtlık dolayısıyla Doçe'yi hiç sevmeyen hatta ondan nefret eden halk tarafından eğer Doçe için herkesin katılabileceği bir cenaze töreni tertip edilirse geniş bir halk protestosu yapılmasını eski Doçe aleyhinde gösteriler ortaya çıkabileceği hatta halk arasında kargaşalık çıkabileceği ihtimallerinden korktular. Onun için Doçe Pietro Loredan'ın cenazesi halka kapalı özel bir cenaze töreni ile sonradan bir anıt-mezar yapılan San Giobbe Kilisesi'ndeki mezara gömüldü. Ayrıca bakınız Venedik Cumhuriyeti Venedik doçeleri listesi Kaynakça Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Pietro Loredan" maddesi kaynaklıdır Dış kaynaklar Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca) Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca) Dış bağlantılar "Loredan, Pietro" maddesi, Yayıncı: Treccani la Cultura Italiana, (2005) Dizionario Biografico degli Italiani cilt:65 Online: Kategori:1482 doğumlular Kategori:1570 yılında ölenler Kategori:16. yüzyılda Venedik doçeleri Kategori:16. yüzyılda İtalyanlar Kategori:Venedik Cumhuriyeti askerî tarihi