Pınarlı, Şavşat

[bullvar_katip]

Pınarlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Pınarlı köyünün eski adı Shlobani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Shlobani (სხლობანი), armut anlamındaki "shali/mshali" (სხალი/მსხალი) kelimesinden türemiş olup armutlu anlamına gelir. Mshlobani (მსხლობანი) zamanla bozulmuş ve Shlobani (სხლობანი) haline gelmiş olmalıdır. Bu yer adı Türkçeye Suhloban şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca kitapta Sohluban (سوخلوبان) olarak geçer. Shlobani köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir ad taşıyor olması ve birkaç eski kilisenin varlığı da köyün Osmanlı öncesi dönemden kaldığını göstermektedir. Nitekim Gürcü kral III. Bagrat (975-1014) dönemi vakayinamelerinde Shlobani adında söz edilmiştir. Shlobani köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde, Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 68 hanede 224 kişi yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Shlobani köyünün nüfusunun 448 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Shlobani köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Shlobani (Схлобанъ) olarak kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Dabatzvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. 1886 yılında köyün nüfusu, 405'i erkek ve 420'si kadın olmak üzere, 114 hanede yaşayan 825 kişiden oluşuyordu. Shlobani'nin nüfusu, bir hane hariç, Türk olarak kaydedilmişti. Bir hanede ise 9 Gürcü yaşıyordu. Büyük bir yerleşim olan Shlobani, bu sırada dokuz mahalleden oluşuyordu. "Abdul-ogli" mahallesinde 7 hane, "Bashalar" mahallesinde 25 hane, "Bogosman" mahallesinde 5 hane, Cami-meglesi"nde 32 hane, "Peranat" mahallesinde 8 hane, "Putkaradze" mahallesinde 7 hane, "Sisik-ogli" mahallesinde 5 hane, "Tuladze" mahallesinde 12 hane, "Habellar" mahallesinde 12 hane bulunuyordu. Savaştan kısa zaman önce, 1874 yılında Tao-Klarceti’yi gezen Giorgi Kazbegi, Shlobani köyünün adını taşıyan derenin Arsiani Dağları'ndan kaynaklandığını, Shlobani, Tsihia ve Meria köylerini suladığını yazmıştır. Shlobani köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Shlobani köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı. Shlobani, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Suloban" adıyla Şavşat kazasının Merya nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu, 645'i kadın ve 707'si erkeke olmak üzere, 214 hanede yaşayan 1.352 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte nüfusun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır. Shlobani veya Suloban Türkçe olmadığı için köyün adı 1925’te Pınarlı olarak değiştirilmiştir. Pınarlı, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının Merya nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 1.902 kişiden oluşuyordu. 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 2.388 kişiye ulaşmıştı ve bu nüfus içinde 844 kişi okuma yazma biliyordu. Shlobani’de inşa edilmiş altı köy kilisesi ve iki kalenin tarihleri bilinmektedir. Ancak yerleşmenin tarihsel önemi açısından bakıldığında bunların ortaçağ yapıları olduğu söylenebilir. Köyün güneydoğusunda bulunan ve bu kiliselerden biri olan yapı günümüzde yıkık durumdadır. Yine köyün güneydoğusunda bulunan tek nefli diğer kiliseden de geriye yıkıntılar kalmıştır. Köyün kiliselerinden biri, kuzeybatı kısımda, köylülerin “Moklecvari” (kısa haç) dedikleri yerde yer alır. Bu kilise de tamamen yıkılmıştır. Başka yıkılmış bir kilise ise köyün batı kısmında inşa edilmiştir. Shlobani’deki kiliselerden ikisi ise Çilauri mahallesindedir. Biri güney kısımda, diğeri ise bugünkü mezarlık mahallinde bulunur. Bu iki kilise de yıkılmıştır. Mezarlıktaki kilisenin yeri oldukça derin biçimde kazıldığı için kilisenin temeli bugün derin bir çukur halini almıştır. Shlobani’de kiliselerin dışında, eskiden iki de kale inşa edilmiştir. Köyün Peraneti mahallesinde, mahallenin doğu kısmında moloz taşlarla ve kireç harcıyla inşa edilmiş kaleden geriye yıkık bir kule kalmıştır. Bir başka kale Shlobani’nin Tkipiri mahallesindedir. Yine moloz taşlarla ve kireç harcıyla inşa edilmiş olan kale yıkılmış ve taşları köylüler tarafından evlerin yapımında kullanılmıştır. Caoğrafya Pınarlı köyü, Artvin merkezine 94km, Şavşat ilçe merkezine ise 29km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Yerelnet Kategori:Şavşat belde ve köyleri Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti