Platen Olayı

[bullvar_katip]

Platen Olayı, Heinrich Heine ve August Graf von Platen arasında gelişen bir tartışma. Alman edebiyat tarihinin en şiddetli tartışmalarından biri sayılır. Arka Planı 1819'da ihtiyar Goethe, Fars tarzında yazılmış şiirlerden müteşekkil Doğu-Batı Divanı'nı yayımladı. Tartışılan konular arasında sübyancılık, Fars şiirinde yaygın olan oğlancılık vardı. Goethe bu aşkın platonik olduğunu savunuyordu. Saki, şair Hâtim'e şöyle der: 23 yaşındayken August Graf von Platen, Goethe'nin şiirlerini Weimar'da coşkuyla okuyordu. Platen, eşcinselliğini 1818'de beyan etse de, şiirlerinde dile getirdiği bir gerçeği, platonik ve aseksüel olarak yaşamaya karar vermiştir. küçükresim|August Graf von Platen Tartışma Yıkıcı bir nükte ustası olan Heinrich Heine, otuzlu yaşlarının başındaydı ve görünüşte Romantik lirik şiirlerden oluşan bir koleksiyon olan Buch der Lieder (Şarkılar Kitabı) ile meşhur olmuştu. Platen ise soylu bir isme sahipti (Kont Platen-Hallermünde) ama maddi avantajları olmadan büyümüş, edebiyata girmeden önce orduda hizmet etmişti. Platen kasideler, soneler ve Farsça gazel uyarlamalarıyla dikkat çekmişti. Heinrich Heine'nin bir arkadaşı olan Karl Immermann, "gazel kusan" şairler hakkında alaya alan bir şiir yazmıştı. Heinrich Heine ise Immermann'ın "Reisebilder" ("Seyahat Resimleri") ciltlerinden birinde bu alaycı dizeleri aktardı. Bu alaylar karşısında öfkelenen Platen, Heine'e karşı Yahudi aleyhtarı sıfatlar kullanan "Romantik Oidipus" adlı sözde Aristofanik bir komedya ile karşılık verdi. Bu ise Heine'nin bir sonraki seyahat günlüğü, "The Baths of Lucca"da, Platen'e karşı homofobik bir iç boşaltması ile sonuçlandı. Bu, genel olarak bir aşırıya kaçma olarak görüldü ve Heine'nin kariyerine önemli derecede zarar verdi. Heinrich Heine Reisebilder'in (Seyahat Resimleri) 1827 ekinde Karl Immermann'ın şiirdeki oryantalizmi hicveden Xenien'ini yayımladı. Bu eleştiriler, Romantik ve Klasisist yazarlar arasındaki tartışmalardan bu yana yaygın hâle gelen eleştirilerdir: küçükresim|Heinrich Heine Platen bu eleştirilerde ima edilenin kendisi olduğunu hissetmiş ve Heine'a bu epigramları neşrettiği için öfkelenmiştir. Der Romantische Ödipus (Romantik Oidipus)'da Platen, Nimmermann (Immermann'a bir gönderme olarak) adında bir karakter öne sürer ve Heine'ye Yahudi kökenleri dolayısıyla antisemitik ithamlarda bulunur. Ona, "Çadırların Festivali'nin ilahi Petrarca'sı" (Immermann bir incelemede Heine'i Petrarca ile mukayese etmiştir), "sinagogun gururu" (Synagogenstolz) vb. şekillerde hitap eder. Sarımsak koktuğunu (Knoblauchsgeruch) iddia eder, antisemitik klişeler kullanır. Immermann tartışmayı edebi düzeye geri çekmeye çalışırken Heine kısasa kısas kararı alır. Kısa bir süre sonra yayınlanan Reisebilder'in (1830) üçüncü cildinde, Bäder von Lukka (Lukka Hamamları) başlıklı son bölümde Heine, "Şair ve Ilık Dost" (Dichter und warmen Freund) ile hesabını görür. Platen'in eşcinselliğine atıfta bulunur ve aşağılayıcı ifadelerden kaçınmaz: "Hiçbir zaman kadın eline eli değmeyen" Platen, muhtemelen "kafasındaki adamdan çok kıçındaki..." Heine, Platen'in yoksulluğuyla bile alay eder: "Kont'un ilçesi Ay'da". Diğer nedenlerin yanı sıra Platen'in saldırıları Heine'nin Münih'teki bir profesörlük başvurusunun reddedilmesinde rol oynar. Heine, Platen'in arkasında aslında Bavyera din adamlarının olduğuna inanır. Bu "kıyasıya savaş" (Vernichtungskrieg) Heine'nin 1831'de Paris'e taşınma kararını tetikler. Ayrıca Platen de 1835'te İtalya'da hayatını kaybetmiştir. Çağdaşları, Heine'nin Platen'in eşcinselliği hakkındaki aşağılayıcı sözlerini şairin biyografisindeki bir leke addetmiştir. Buna karşılık edebiyat eleştirmeni Karl Herlosssohn 1830'da şöyle bir fikir öne sürmüştür: "Heine'in, Platen tarafından saldırıya uğrama şekli, aynı zamanda kendini savunmak zorunda olduğu yoldu." Buna göre Heine, sadece saldırıya uğradığı silahları kullanıyordu. Gotthard Feustel, tartışmanın kökenine iki açıdan baktığında tüm çabalarına rağmen toplumun normlarına uyamayan kişiler görmüştür. Hans Mayer, onları toplumla bütünleşme çabalarına rağmen başarısız olan dışlanmışlar olarak görmüştür. Kaynakça Kategori:Alman edebiyat tarihi