Post-İslamcılık

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Post-İslamcılık, siyaset biliminde tartışmalı olan bir neologizmadır. Asef Bayat ve Olivier Roy, fikrin ana mimarları arasında yer almaktadır. Terim, Bayat tarafından "siyasi İslam'ın tükenmesi" sonrasında İslam'ın yeniden sekülerleşme eğilimi olarak kullanılmıştır; Olivier Carré tarafından ise, Abbasi İmparatorluğu'nun gerilemesiyle modernite öncesi dönemde, siyasi-askeri ve dini alanların ayrıldığı bir dönemi ifade etmek için kullanılmıştır. Olivier Roy'a göre ise, İslamcıların tekrarlayan çabalarına rağmen "toplum için somut ve sürdürülebilir bir plan" oluşturamadıklarının bir kabulüdür. Mustafa Akyol'a göre ise, Türkiye, İran ve Sudan gibi ülkelerde İslamcılığa karşı bir tepkiyi ifade etmektedir. Tanımı Terim, İranlı siyaset sosyoloğu Asef Bayat tarafından ortaya atılmış olup, o dönemde Kahire'deki Amerikan Üniversitesi'nde sosyoloji yardımcı profesörü olarak görev yapan Bayat tarafından 1996 yılında Middle East Critique dergisinde yayımlanan bir makalede kullanılmıştır. Bayat, terimi "Humeyni'nin ölümünden sonra İran liderliğinin pragmatist yönelimine" atıfta bulunmak için kullanmıştır. Bayat, post-İslamcılığı "bir deneyim dönemini takiben, İslamcılığın yayılımı, enerjisi, sembolleri ve meşruiyet kaynakları"nın "daha önce tutkulu destekçileri arasında bile tükenmiş" olduğu bir durum olarak tanımlamaktadır. Ayrıca, "İslam'ın (kişiselleştirilmiş bir inanç olarak) ve bireysel özgürlük ve seçimin birleşimi; ... demokratik değerler ve modernliğin unsurlarıyla" ortaya çıktığını belirtmektedir. Bu nedenle, "post-İslamcılık İslam karşıtı değil, dinin yeniden sekülerleşme eğilimini yansıtmaktadır." İlk olarak terim sadece İran'a özeldi. Bu bağlamda, önek olan "post-" tarihsel bir anlam taşımamaktadır, ancak İslamcı söylemden kritik bir ayrışmayı ifade etmektedir. On yıl sonra, 2007'de Bayat post-İslamcılığı hem bir "durum" hem de bir "proje" olarak tanımlamıştır. Fransız siyasetçi Olivier Carré ise terimi 1991 yılında farklı bir perspektiften kullanmıştır. Carré, Şii ve Sünni İslam'ın "hem teorik olarak hem de pratikte politik-militarist alandan dini alandan ayırdığı" 10. ile 19. yüzyıl arasındaki dönemi tanımlamak için kullanmıştır. Olivier Roy, 2004 yılında "Küreselleşen İslam: Yeni Bir Ümmet Arayışı" adlı eserinde, "dünya çapında İslamcıların" ideolojilerini "toplum için somut ve uygulanabilir bir plana dönüştüremediklerini" savunarak, "Müslüman söyleminin" "post-İslamcılık" adlı yeni bir aşamaya girdiğini öne sürdü. Peter Mandaville, "Müslüman Kardeşler ve daha geniş İhvanî geleneği temsil eden türden siyasal İslamın" halkın geniş çapta desteğini kazanamadığını ve "temel yönetim ve ekonomi sorunlarına özgün 'İslami' çözümler sunma konusunda giderek zorlandığını" belirterek, "dindarlığın özel alanlara geri çekildiği" ve "İslami hip hop, kentsel giyim ve diğer popüler kültür formlarının direniş ve aktivist ifade olarak yeni alanlar olarak yükseldiği" bir evrimden bahseder. Bu süreçte, "resmi, hiyerarşik sosyal ve siyasi örgütler yerine platformlar ve ağ merkezleri aracılığıyla çalışıldığını" ifade eder. Mustafa Akyol (libertarian düşünce kuruluşu Cato Enstitüsü'nden) 2020'de yazdığı bir makalede, sadece "resekülerleşme eğilimi" veya İslamcılığın hafiflemesi/tükenmesi değil, birçok Müslümanın siyasi İslam'a karşı güçlü bir tepki verdiğini, hatta İslamcılığın güçlendirmeyi amaçladığı dini inanca karşı bir zayıflama olduğunu ileri sürer. Bu tepki özellikle İslamcıların iktidarda olduğu yerlerde (Türkiye, İran, Sudan) ortaya çıkmış ve genç Müslümanlar arasında dindarlığın azalmasına kadar uzanmıştır. Salwa Ismail'e göre, "Postmodern İslamcılık" ve "New Age İslamcılık" terimleri eş anlamlı kullanılır. Örnekleri İran'da, Reformist hareket ve Özgürlük Hareketi'ne ideolojik olarak yakın olan Melli-Mazhabi grubu post-İslamcı olarak tanımlanmıştır. Mısır'da El-Vasat Partisi'nin ve Fas'ta Adalet ve Kalkınma Partisi'nin ortaya çıkması, post-İslamcılığın ortaya çıkışını anımsatıyor gibi görünse de, bu konuda bilim insanları arasında tartışmalar bulunmaktadır. Benzer bir tanımlama Malezya İslam Partisi için de geçerlidir. 2008 yılında Lowy Institute for International Policy tarafından yayınlanan bir makale, Endonezya'daki Refah Adalet Partisi ve Türkiye'deki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin post-İslamist olduğunu öne sürmektedir. Ahmet T. Kuru ve Alfred Stepan'a göre (2012), birçok analist, AK Parti'nin, Hristiyan demokrat partilere benzer ancak İslami bir şekilde post-İslamcılık örneği olarak değerlendirmektedir. Ancak Bassam Tibi gibi bazı bilim insanları buna itiraz etmektedir. İhsan Yılmaz, 2011'den sonra parti ideolojisinin 2001 ile 2011 arasındakinden farklı olduğunu savunmaktadır. Post-İslamcılık Tunus'taki Nahda Hareketi içindeki "ideolojik evrimi" tanımlamak için de kullanılmıştır. 2020 yılında yazan Mustafa Akyol, İslamcılığa karşı Müslüman gençler arasında bir tepki olduğunu, bu tepkinin son dönemde Arap dünyasında yaşanan "İslam adına gerçekleşen korkunç olaylar" nedeniyle ortaya çıktığını öne sürmektedir. Bu olaylar arasında "Suriye, Irak ve Yemen'deki mezhebi iç savaşlar" gibi durumlar bulunmaktadır. Ayrıca bakınız İslami demokrasi İslamcılık İslam dünyasında liberalizm ve ilerlemecilik Siyasal İslam Kaynakça Dipnotlar Kaynaklar Kategori:1990'larda ihtira Kategori:Siyasi hareketler Kategori

olitik kuramlar Kategori:Siyasi ihtiralar Kategori:New Age Kategori

ostmodernizm Kategori:İslamcılık Kategori:Abonelik gerektiren bağlantılar içeren sayfalar Kategori:KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Post-İslamcılık

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi