Radikal Sol Koalisyon

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Radikal Sol Koalisyon - İlerici İttifak , kısaltılmış adıyla SYRİZA , Yunanistan'da kurulmuş sosyalist bir partidir. Çok farklı çevrelerden ılımlı veya uç çeşitli sol hareketlerin Synaspismos hareketi önderliğinde birleşmesiyle oluşmuştur. Kuruluş dönemlerindeki görece küçük parti çizgisi, Yunan hükûmeti borç krizi ve 2010-2012 Yunanistan protestoları sonrasında değişmiş, kriz karşıtı tepkileri bünyesinde toplayarak Aleksis Çipras liderliğinde ana akım parti haline gelmiştir. Seçimlerde birinci sıraya yükselen ve 2015-2019 arasında koalisyonun büyük ortağı olarak hükümette yer alan parti, 2019 seçimlerinden bu yana ana muhalefet partisi konumundadır. 2023 yılındaki genel seçimlerden sonra istifa eden Çipras'ın ardından yapılan genel başkanlık yarışını Stefanos Kasselakis kazanmış ve partinin yeni lideri olmuştur. Geçmişi Oluşumu [[Dosya:Alexis Tsipras Komotini cropped.jpg|küçükresim|Aleksis Çipras, SİRİZA Lideri, 2009-2023]] SYRİZA 2004 seçimlerinden önce resmen kurulmuş olduğu halde kuruluş kökeni Solun Birliği ve Ortak Hareketi için Dialog Alanı (Yunanca: Χώρος Διαλόγου για την Ενότητα και Κοινή Δράση της Αριστεράς) hareketine dayandırılabilir. Bu hareket, farklı ideolojileri ve tarihsel gelişimleri de olsa 1990'ların sonunda Yunanistan'da önem kazanmış birtakım konularda ortak tavır ortaya koyan Yunan solunun çeşitli örgütlerinin birleşmesiyle ortaya çıktı. Ortak tavır geliştirilen konulardan bazıları Kosova Savaşı, özelleştirmeler, bireysel ve toplumsal haklardır . Hareket, katılan kesimlere çeşitli konularda ortak hareket etme kolaylığı sağladı. Bunlar, Maaş ve sosyal güvenlik sistemlerindeki neoliberal törpüleme ve reformlara karşı, Yeni Terörle Mücadele Yasası'na karşı, Yunanistan'ın Cenova'daki 27. G8 zirvesine katılımına karşı mücadele olarak sıralanabilir. İlk dönemlerde hareket, siyasi bir oluşum olmaktan ziyade katılımcı parti ve örgütleri birleştirme çabasıydı. Bu birleşim, 2002 yerel seçimlerinde bazı seçim ortaklıklarına gidilmesini sağladı ve bunların en başarılısı da, Manolis Glezos'un liderliğinde, Atina-Pire'deki işbirliğiydi. Hareket, ayrıca Avrupa Sosyal Forumu'nda Yunan Sosyal Forumu'nun oluşmasını sağladı. 2004 genel seçimi SYRİZA tam anlamıyla bu seçimlerde doğdu. Önceden hareketin içinde yer almış pek çok örgüt seçim ortaklığı arayışına girdi. Bu da Ocak 2004'te Radikal Sol Koalisyonu'nun kurulmasını sağladı. 2004'te Radikal Sol Koalisyonu'nu oluşturan partiler şunlardı: Synaspismos (SYN) Komünist Ekolojik Sol Yenilenme (AKOA) Uluslararası İşçilerin Solu (DEA) Aksiyon Solu'nda Birleşme Hareketi (KEDA) (Yunan Komünist Partisi'nden koptu.) Aktif Yurttaşlar (Manolis Glezos'un hareketi) Diğer bağımsız sol topluluk ve aydınlar Yunanistan Komünist Örgütü (KOE) ise koalisyona katılmama kararı aldı. Seçimde koalisyon 241.539 oy (toplam oyların %3,3'ü) aldı ve parlamentoya altı üye gönderdi. Bütün üyelerin koalisyonun en büyük partisi Synaspismos'tan olması ise parti içinde tartışmaları körükledi. Kriz ve yeniden doğuş küçükresim|sol|150px|Alekos Alavanos 2004 seçimlerinden sonra daha küçük partiler Synaspismos'u anlaşmalarına uymamakla suçladı ve onların bir üyelerinin istifa etmesini ve onun yerine AKOA'dan Yannis Banias'ın vekil seçilmesini istedi. Koalisyon içinde tansiyon yükseldi ve Uluslararası İşçilerin Solu'nun bölünmesiyle ve Kokkino'nun kurulmasıyla sonuçlandı; ancak bu partiler koalisyondan ayrılmadılar. Seçimden üç ay sonra Synaspismos, 2004 Avrupa Parlamentosu seçimleri için koalisyondan bağımsız yarışmaya karar verdi ve bazı küçük koalisyon partileri feminist Farklı bir Avrupa için Kadınlar (Yunanca: Γυναίκες για μια Άλλη Ευρώπη) hareketini desteklediler. Bu değişim, Koalisyon'un koyu savunucusu Alekos Alevanos'un Synaspismos başkanı seçilmesi ve eski başkan Nikos Konstantopulos'un istifasıyla hız kazandı. Koalisyon, Avrupa Sosyal Forumu'nu 2006 Mayısı'nda Atina'da başarıyla toplayarak ve 2006 yerel seçimlerinde Atina ve Pire'de iyi sonuçlar alarak daha da güçlendi. 30 yaşındaki Aleksis Çipras, Atina'dan aday gösterildi ve bu durumu Alavanos, Synaspismos'un "genç nesle açılması" diye niteledi. 2007 genel seçimleri Radikal Sol Koalisyon, 16 Eylül 2007 seçimlerinde büyük bir sürpriz yaptı ve oylarını 120.000 arttırarak tüm oyların %5.04'ünü aldı. Anketler de buna yakın sonuçlar gösteriyor ve %4-5 arasında bir sonuç çıkabileceğine işaret ediyordu. Seçimden önce, 22 Haziran'da, partiler ortak bir bildirge yayınladılar. İmzalanan "Radikal Sol Koalisyon Bildirgesi", Koalisyon'un yarışacağı ortak sahayı ve de siyasi ittifakın temelini özetliyordu. 2007'deki Koalisyon 2004'ünkinden de büyük oldu. 20 Haziran 2007'de Yunanistan Komünist Örgütü (KOE) Koalisyon'a katılacağını açıkladı. 21 Ağustos'ta çevreci Ekolojik Müdahale (Yunanca: Οικολογική Παρέμβαση) de katılma kararı aldı ve 22 Ağustos'ta, Demokratik Sosyal Hareket (DİKKİ) de katılacağını açıkladı. 2 Eylül'de Kasasyon Mahkemesi (Areios Pagos), DİKKİ'nin iç prosedürlere uymadığına hükmetti ve adını seçimlerde yazmama kararı aldı. SYRİZA ve DİKKİ ise mahkemenin özgür seçimlere müdahale ettiğini iddia ederek kararı sert bir biçimde eleştirdi. 2007-2015 arası büyüme küçükresim|6 parti lideri 2009 seçimleri öncesinde beraber televizyon tartışmasına katıldı. Aleksis Çipras (SİRİZA lideri) ortada. 27 Kasım 2007'de Alavanos, başkanlığa kişisel nedenlerden ötürü yeniden başvurmayacağını açıkladı. 5. Parti Kongresi'nde Synaspismos, 33 yaşındaki Atina yerel yöneticisi Aleksis Çipras'ı 10 Şubat 2008'de parti başkanı seçti. Alavanos ise SYRİZA'nın meclisteki lideri olma sıfatını Çipras'ın o dönem milletvekili olmamasından ötürü sürdürdü. Çipras, Yunan seçmeni arasında ün kazandı ve anketlerde SYRİZA'nın oyunu %18'e kadar çıkardı. Haziran 2008'in sonunda Xekinima, Koalisyon'a katılacağını bildirdi. Avrupa Parlamentosu seçimleri sırasında ise SYRİZA oyları %4,7'ye kadar düştü ve sadece Nikos Hountis parlamentoya seçilebildi. Bu durum iç çekişmeye yol açtı ve Synaspismos başkanı Alekos Alavanos'un Yunan Parlementosu'ndan önce istifa etmesi, ardından istifasını geri çekmesiyle sonuçlandı. Ekim 2009'daki Yunan genel seçimlerinde SYRİZA %4,6 oy aldı (2007'den ufak bir düşüş) ve 13 vekil kazandı. Bunlardan biri SYRİZA'nın meclis lideri olacak Çipras'tı. Haziran 2010'da Ananeotiki ("Yenilenmiş Kanat") isimli radikal sosyal demokrat kanadı Synapsismos'tan ve SYRİZA'dan ayrıldı. Bu ise SYRİZA'nın vekil sayısını dokuza düşürdü. Ayrılan 4 vekil Demokratik Sol'u kurdu. Yükselen ekonomik kriz, bundan çıkış için uygulamayan konan kemer-sıkma politikaları ve buna yönelik protestoların arttığı 2010 sonrası dönemde Lukas Papadimos önderliğindeki koalisyon hükûmetine duyulan tepki sonucu (Kasım, 2011) SYRİZA kitlesel destek kazandı ve Yunanistan Komünist Partisi ve Demokratik Sol gibi anketlerde oyunu arttırdı. Mayıs 2012 seçimlerinden önce desteği %10-12 bandına çıktı. PASOK'tan kopan Üniter Hareket de martta Koalisyon'a katılmıştı. Mayıs 2012 seçimlerinde parti, yüzde 16 oya yükseldi ve Yunan Parlementosu'ndaki sandalye sayısını dört katına çıkararak 52 vekille ikinci büyük parti oldu. Seçimden sonra Çipras, Yunan cumhurbaşkanı tarafından hükûmeti kurması için davet edildi; ancak meclisteki sayı yetersizliğinden ötürü sol bir hükûmet kuramadı. Bunun üzerine Çipras başkanın kemer sıkma taraftarı partilerle bir koalisyon hükûmeti kurulması teklifini reddetti. SYRİZA, Avrupa Birliği tarafından külfeti özellikle emekçiler üzerine yıkılan krizi önleyici tasarruf tedbirlerinin kaldırılması taraftarı bir partiydi. Yunanistan siyasetinin tüm dengeleri bu sonuçla değişti ve AB destekçisi partiler hükûmet kuracak çoğunluğu sağlayamadı. Böylece tüm Avrupa ve dünya ekonomisini yakından ilgilendiren "tasarruf tedbirleri" uygulamaları büyük bir çıkmaza girdi, ülkede işleyebilecek bir hükûmet kurulamadığı için seçimlerin yenilenmesi kararı alındı. Hükümet kurulamaması nedeniyle Haziran ayında yenilenen seçimlerde SYRİZA, Yunanistan seçim sisteminde birinci olan partiye verilen 50 ekstra sandalyeyi alabilmek için tekrar aday oldu ve bu sefer bir sol koalisyon değil, tek bir parti olarak yarıştı. SYRİZA, 17 Haziran 2012 günü yapılan seçimlerde Yeni Demokrasi Partisi'nin hemen gerisinde %26 oy oranıyla ikinci parti oldu ve 71 milletvekili çıkardı. 2014 yılında yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ise SYRİZA'dan aday gösterilen Konstantina Kouneva seçilerek Avrupa Parlamentosu milletvekili oldu. Parti, bir sonraki seçimde oy oranını artırmaya devam etti. 26 Ocak 2015 Yunanistan genel seçimlerinde %36,29 oy oranıyla birinci parti olup 149 milletvekili çıkardı. Fakat tek başına iktidarı 2 milletvekiliyle kaybetti. Buna rağmen ANEL ile koalisyon hükümeti kurarak 2019'a kadar iktidarda yer aldı. 2019 ve 2023 seçimleri Syriza dört yıllık iktidar deneyiminden sonra 2019 seçimlerinde muhalefete düştü. Sol popülizm olarak nitelendirilen AB ve kriz karşıtı söylemini tam olarak hayata geçirememekle suçlanan parti, yüzde 31 oy alarak ikinci parti konumuna geriledi. Partinin kurucularından ve iktidar döneminde Maliye Bakanı olan Yanis Varufakis, iktidar öncesi sert söylemleri sürdürme isteğinde olduğu için 2019 seçimlerinden önce partiden ayrıldı. Mera25 adıyla yeni bir siyasi oluşumla seçime giren Varufakis, yüzde 3 oyla meclise girememiştir. Lider değişimi yaşayan merkez sağ Yeni Demokrasi Partisi (ND) bu seçimlerde yüzde 39 oy alarak birinci olmuştur. Ana muhalefet olarak geçen dört yıllık sürenin ardından 2023 seçimleri öncesi anketlerin Syriza ile ND arasında %6-7 gibi küçük bir fark olduğunu göstermesine rağmen, Syriza Mayıs 2023 seçimlerini %20,7'lik büyük bir farkla kaybederek ikinci sırayı korudu. Hükümet kurulamamasının ardından ülkeyi ikinci bir erken seçime götürmek için geçici bir hükümet kuruldu. Haziran seçimlerinde Syriza, Mayıs sonuçlarına göre oyları %2,24 düştü ve % 17,83'e geriledi. Düşük katılımın gölgelediği seçimde ND oylarının yalnızca %0,23'ünü kaybetti ve tek başına hükümet kurma gücüne erişti. SYRİZA ikinci sırayı ve ana muhalefet statüsünü korusa da, Çipras seçimden 4 gün sonra partide yer almaya devam edeceğini belirterek parti liderliğinden istifa etti ve parti lider seçimi sürecin girdi. Lider değişimi 17-24 Eylül 2023'te gerçekleşen parti kongreleri ile SYRİZA'nın yeni lideri seçildi. Seçim çok adaylı bir sürecin sonunda gerçekleşti. İlk turda en çok oyu alan Stefanos Kasselakis ve Effie Achtsioglou ikinci turda tekrar yarıştı ve 24 Eylül 2023'te gerçekleşen seçimde Kasselakis oyların yüzde 56'sını alarak partinin yeni lideri oldu. İdeoloji SYRİZA'nın kurucusu demokratik sosyalist bir parti olan Synaspismos’tur. Bunun dışında SYRİZA'nın içerisinde sosyal demokrasi, ekolojik sosyalizm ve Marksizm-Leninizm başta olmak üzere diğer sol ideolojileri benimseyen birçok grup ve üye bulunmaktadır. Koalisyon, söylem olarak sol popülizme de yakınlık göstermektedir. Düzen karşıtı olarak nitelendirilmekle birlikte, SYRİZA temel amacını sol görüşlerini terk etmeden geniş bir ilerici cephe haline gelmek olarak açıklamıştır. Avrupa Birliği pozisyonu SYRİZA, içerisinde düşük derecede Avrupa şüpheciliğini benimseyen gruplar olmakla birlikte, genel olarak Yunanistan'ın Avrupa Birliği'nde yer almasını desteklemekte ve Pro-Avrupacı bir tutum sergilemektedir. Avrupa Parlementosu'nda başkan yardımcılığı yapan ve aynı zamanda bir SYRİZA üyesi olan Dimitrios Papadimoulis, konu hakkında “Yunanistan’ın Avrupa Birliği ve euro bölgesinin saygın bir üyesi olması gerektiğini” söylemiştir. Aleksis Tsipras ise "herhangi bir Avrupa şüpheciliğini desteklemediklerini" açıklamıştır. Koalisyon, Avrupa Solu Partisi'nin bir üyesidir. Katılan partiler küçükresim|sağ|250px|2007'de Koalisyon tarafları gösterisi. Synaspismos, AKOA, DIKKI ve Kokkino ile Koalisyon bayrakları görülebilir. Bazı eklentilerle birlikte Koalisyon üyeleri şimdilik aşağıdaki gibidir: Aktif Yurttaşlar (Ενεργοί Πολίτες): demokratik sosyalizm, vatanseverlik Antikapitalist Siyasi Grup (ΑΠΟ): Troçkizm, komünizm Yunanistan Komünist Örgütü (KOE): Maoizm, komünizm Demokratik Sosyal Hareket (DIKKI): sol milliyetçilik, sosyalizm, Avrupa şüpheciliği Yunanistan Ekososyalistleri: eko-sosyalizm, sol ekoloji Uluslararası İşçilerin Solu (DEA): Troçkizm, devrimci sosyalizm, komünizm, Aksiyon Solu'nda Birleşme Hareketi (KEDA): komünizm Radikal Sol Grup Roza Radikaller (Ριζοσπάστες): demokratik sosyalizm, vatanseverlik Kızıl (Κόκκινο): Troçkizm, komünizm Komünist Ekolojik Sol Yenılenme (AKOA): Avrupa komünizmi, demokratik sosyalizm, çevrecilik Synaspismós (SYN): Avrupa komünizmi, demokratik sosyalizm, eko-sosyalizm, çevrecilik, feminizm Üniter Hareket: demokratik sosyalizm, sosyal demokrasi Diğer bağımsız sol aydınlar Seçim sonuçları Yunan Parlamentosu Avrupa Parlamentosu Kaynakça Kategori:2004'te kurulan oluşumlar Kategori:2012'de kurulan siyasi partiler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Radikal Sol Koalisyon

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi