S-75 Dvina

[bullvar_katip]

S-75-Dvina (; Nato rapor adı SA-2 Guideline), Sovyet yapımı yüksek irtifa hava savunma sistemidir. Üretimine başlanmasından bu yana en yaygın hava savunma sistemi haline gelmiştir. S-75 ilk olarak 1 Mayıs 1960 tarihinde Sovyetler Birliği üzerinde uçan U-2 uçağını vurması sonucu yaşanan U-2 Krizi ile birlikte dünya çapında tanınır hale gelmiştir. S-75 sistemi Küba Füze Krizi sırasında konuşlandırılmış ve 27 Ekim 1962'de Küba üzerinde uçan bir U-2 uçağını düşürerek neredeyse bir nükleer savaşa neden oluyordu. Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnamlılar S-75'i Hanoi ve Haiphong'u ABD bombardımanına karşı savunmak için kullandılar. Ayrıca Çin'de HQ-1 (lisans altında) ve HQ-2 (değiştirilmiş, FT-2000A olarak adlandırılmıştır) adları altında üretilmiştir. S-75 Mısırlı mühendisler tarafından tersine mühendislikle üretilmiş ve Tayir-as-Sabah adı verilmiştir. Tarih sol|küçükresim|Ulusal Hava ve Uzay Müzesi'nde sergilenen S-75 füzesi Geliştirme 1950'lerde Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF) nükleer silahlarla donatılmış uzun menzilli jet bombardıman uçakları geliştirerek yeteneklerini hızla ilerletti. Boeing B-47 Stratojet ve daha sonra B-52 Stratofortress adı verilen bu bombardıman uçakları havadan yakıt ikmal uçaklarıyla desteklenerek Sovyetler Birliği'nin derinliklerine ulaşabilecek bir menzile sahip olmalarını sağladı. Buna karşılık Sovyetler Birliği, ABD bombardıman uçaklarına karşı savunma sağlamak için gelişmiş hava savunma sistemleri geliştirmeye başladı. Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri başlangıçta uçaksavar toplarına güveniyordu, ancak yüksek irtifa jet bombardıman uçaklarına karşı topların sınırlarını fark etti. Sonuç olarak, modası geçmiş top savunmalarının yerini alacak füze sistemleri geliştirmeye başladılar. 1953 yılında Pyotr Grushin yönetiminde, özellikle büyük, manevra kabiliyeti olmayan, yüksek irtifa uçaklarını düşürmek için tasarlanan S-75 füzesi geliştirildi. S-75'in testleri birkaç yıl sonra başladı ve 1957'de Moskova'daki 1 Mayıs geçit töreninde halka gösterildi. Görevlendirme S-75 füze sistemi 1950'li ve 60'lı yıllarda Sovyetler Birliği ve diğer ülkelerde yaygın olarak kullanıldı. Nüfus merkezlerini, sanayi komplekslerini ve hükûmet kontrol merkezlerini korumak için kullanıldı ve ayrıca Sovyetler Birliği'ne giren bombardıman uçaklarının muhtemel rotaları boyunca konumlandırıldı. Sistem Varşova Paktı'ndaki birçok ülkeye satılmış ve Çin, Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam'a sağlanmıştır. 1960'ta Francis Gary Powers'ın kullandığı U-2 ve 1962'deki Küba Füze Krizi sırasında Binbaşı Rudolf Anderson'ın kullandığı U-2 de dahil olmak üzere birçok uçağın düşürülmesinde kullanılmıştır. Ayrıca Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam tarafından ve İsrail Hava Kuvvetlerine karşı Mısır ve Suriye tarafından da kullanılmıştır. Hint-Pakistan Savaşı ve Bosna Savaşı gibi çatışmalarda da kullanıldı. Son yıllarda Yemen'deki Husi isyancılar bazı S-75 füzelerini karadan karaya balistik füze olarak kullanılmak üzere modifiye etmişlerdir. küçükresim|1985 yılında Mısır S-75 Sistemi Vietnam Savaşı [[Dosya:North_vietnamese_S-75_SAM_site.JPG|küçükresim|Kuzey Vietnam S-75 sahası. Tipik altıgen düzen, mevzilerin havadan kolayca fark edilmesini sağlıyordu. Vietnamlılar daha sonra bu nedenle bu düzeni terk ettiler.]] Vietnam Savaşı, S-75 uçaksavar füze sistemi ile ilgili olarak karşı önlemlerin ve karşı-karşı önlemlerin kullanılmasına tanık oldu. Başlangıçta ABD uçakları S-75'in menzili dışında kalan yüksek irtifalarda uçuyordu. Ancak S-75'in bir ABD uçağını düşürmesinin ardından bombardıman uçakları Vietnam uçaksavarlarının erişebileceği daha alçak irtifalarda uçmaya başladı. Buna karşılık ABD, S-75 tehdidine karşı koymak için sinyal bozucular ve AGM-45 Shrike füzeleriyle donatılmış Wild Weasel uçaklarını kullanmak gibi taktikler geliştirdi. Sovyetler ve Vietnamlılar da ABD pilotlarını yanıltmak ve dikkatlerini dağıtmak için pasif güdüm modu ve sahte fırlatmalar kullanmak gibi taktiklerini uyarladılar. Her iki taraf da kaçınma manevraları ve belirlenen atış mevzilerine yoğun bombardıman uyguladı. Vietnam savaşı sırasında Sovyetler Birliği Vietnamlılara 95 S-75 sistemi ve 7.658 füze teslim etmiştir. 6.806 füze fırlatıldı ya da zaman aşımına uğratılarak kaldırıldı. Vietnamlılara göre S-75 1.046 uçak düşürdü, yani düşürülen tüm ABD uçaklarının %31'ini. Buna karşılık, hava savunma silahları %60'ını düşürürken, %9'u MiG avcı uçakları tarafından düşürülmüştür. Uçaksavar topçusunun daha yüksek oranı, kısmen topçu birliklerinin S-75 radar istasyonlarından etkinliklerini önemli ölçüde artıran veriler almasından kaynaklanmaktadır. Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri 1980'lerde S-75'i çok daha üstün olan S-300 sistemiyle değiştirmeye başladı. Kullanıcılar küçükresim|S-75 kullanıcıları haritası. Kırmızı şimdiki kullanıcılar ve mavi eski kullanıcıları - 25 - 18 - 79 sistem - 300+ sistem, HQ-2J ve Sayyad-1/1A & 2. - 270 - 240 - HQ-2B - 275 Kaynakça Dış bağlantılar Russian site on the S-75 from Said Aminov "Vestnik PVO" Russian site on the S-75 from Vitaly Kuzmin "Military Paritet" Kategori:Karadan havaya füzeler Kategori:Sovyetler Birliği yapımı silahlar