Sabaholdu, Çıldır

[bullvar_katip]

Sabaholdu, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Sabaholdu köyünün eski adı kaynaklarda Kotasi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Kotasi (კოტასი), Gürcüce bir kelime olup mısır koçanı, ahşap mil, ahşap kabza gibi değişik anlamlar taşıyan Kota (კოტა) kelimesinden türemiş olmalıdır. Bu yer adı Türkçeye "Kodas" şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kodas (كوداس/ قوداس) olarak geçer. Kotasi köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün kilisesi olan Kotasi Kilisesi bu dönemden kalmıştır. Kotasi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köy, Gürcistan Vilayeti içinde Ahalkalak livasının Niyaliskur nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde sadece 2 Hristiyan hane yaşıyordu. Köyün nüfusu 1870 yılında 4 hane olarak kaydedilmiştir. Kotasi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 yılındaki nüfus tespitinde Kotas (Котас) adıyla kaydedittiği köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Tzkarostavi nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Köyün nüfusu, 43'ü erkek ve 38'i kadın olmak üzere, 8 hanede yaşayan 81 kişiden oluşuyordu. Kotas köyünün nüfusu "Karapapak" olarak kaydedilmiştir. Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 94, 1906'da 107 kişiye ulaşmıştır. Kotasi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Kotasi köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı. Kotasi, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Kodas" (قوداس) biçiminde yazılmıştır. Bu sırada köy Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Kodas" olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 121 kişiden oluşuyordu. Kotasi veya Kodas Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sabaholdu olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Sabaholdu köyünün nüfusu 269 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 10 kişi okuma yazma biliyordu. Sabaholdu köyünde Kotasi Kilisesi olarak bilinen bir Gürcü kilisesi bulunuyordu. Gürü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili kiliseye ait Gürcüce yazıt tespit etmiştir. Sabaholdu köyünün bugünkü sınırları içinde Samtzubi (სამწუბი) adında bir köy bulunuyordu ve bu Gürcü köyünün kilisesi olan Samtzubi Kilisesi de günümüze ulaşmıştır. Coğrafya Köy, Ardahan il merkezine 90km, Çıldır ilçe merkezine ise 48km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Çıldır belde ve köyleri