Safevî şahları listesi

[bullvar_katip]

Safevî Hanedanı, İran ve çevresindeki coğrafyada 1501—1736 yılları arasında hüküm süren hanedan. Adını Erdebil'deki sufi Safeviyye tarikatının kurucusu Safiyüddin İshak'tan almıştır. Safevi şahı unvanı, 1501 sonbaharında I. İsmail'in Çabani ve Şerur savaşlarını kazandıktan sonra Tebriz'i ele geçirmesi ve kendisini Şah ilan etmesiyle kabul edilmiş ve 1736 yılında Nadir Şah olduktan sonra bu hanedandan alınmıştır. 250px|küçükresim|sağ|Safevi hanedanının kronolojisi Bu listede Safevi hanedanına mensup Şahların isimleri kronolojik olarak sıralanmıştır. Liste ayrıca şahın adını, babasının adını, portresini, ulusal bayrağını, saltanatının başlangıcını ve bitişini, taç giyme tarihini ve bilgilerin kaynağını gösterir. Köken Safevî Hanedanı'nın kökeni, 13. yüzyılın sonunda Şah İsmâil'in altncı dereceden dedesi olan Safiyüddin İshak'ın Erdebil'de kurmuş olduğu Safevî tarikatı’ndan gelmektedir. Gilan'da büyük Alevî Türkmen mürşidi Şeyh Zahid-i Gilanî'nin müridi olmuş Safiyüddin, şeyhin kızı ile evlenerek Zahidiyye tarikatının başına gelmiş ve Zahid'in ölümünden sonra tarikat Safevîyye olarak tanınmıştır. Şeyh Cüneyt'in tarikat başkanlığı döneminde, Akkoyunlular koruması altında olan Safevîler, büyük sayıda Azeri ve Anadolu Türk'ünü Şiîliğe çevirmeye başladılar. Bu Şiî [Alevî-Bektâşî] Türkmenler genelde başlarına kırmızı sarık giydikleri için, tarihte kızılbaş adını aldılar. Safevî şahları listesi Hanedanın sonraki temsilcileri II. Tahmasb'ın 1732'de Nadir Han tarafından tahttan indirilmesinden sonra Safevi hanedanının gücü fiilen sona erdi. Ancak en azından yasal olarak 1736'ya kadar iktidarda kalan Safevi hanedanı, 1736'da tamamen iktidardan uzaklaştırıldı ve Nadir Han kendini Şah ilan etti. Ancak 1747'de Nadir Şah'ın ölümünden sonra imparatorluktaki iç savaşlar yoğunlaştı ve Afşar hanedanından olan Şahlar birbirinin yerini almaya başladı. Ekim 1748'de Nadir Şah'ın genç torunu Şahruk iktidara getirildi. İki ay sonra Nadir'in yeğeni İbrahim kendini şah ilan etti. Ancak yenildikten sonra kaçmak zorunda kaldı. Şehirde bulunan Seyyid Muhammed, Meşhed şehrine girmeye çalışan İbrahim'in şehre girmesine izin vermedi. Seyyid Muhammed sadece anne tarafından Safevi kökenliydi ve annesi Safevi şahı I. Süleyman'ın kızıydı. Böylece taraftarlarının yardımıyla tahta çıktı ve II. Süleyman adıyla kendisini Şah ilan etti. Afşarların bir diğer temsilcisi Şahruk ise kör edildi. Ancak iki ay sonra II. Süleyman tahttan indirildi ve yerine Şahruk geçti. Bu dönemde Şah ilan edilen bir diğer kişi de Abuturab Mirza'dır. II. Süleyman gibi o da anne tarafından Safevi hanedanından olup annesi Meryem Beyim de Sultan Hüseyin'in kızıdır. Feodal hükümdarlardan ikisi olan Karim han Zand ve Alimardan han Bahtiari, İsfahan'a saldırdı ve onu ele geçirdi. Karara istinaden Safevi hanedanının yeniden iktidara geldiği ve Abuturab Mirza'nın III. İsmail adıyla tahta çıktığı açıklandı. Ama sadece onun adı Şah'dı ve asıl güç Kerim Han ve Alimerdan Han'ın elinde toplanmıştı. Abuturab Mirza'nın saltanatı 1773'e kadar sürdü. Safevi hanedanının bir diğer kukla hükümdarı II. Muhammed'dir. Devleti onun adına yöneten kişi Ağa Muhammed Han Kaçar'dı. Ayrıca bakınız Safevî hanedanı soyağaçı Safevî şahlarının annelerinin listesi Konuyla ilgili yayınlar Kaynakça Kategori:Safevî şahları Kategori:Azerbaycan tarihi ile ilgili listeler Kategori:İran tarihi ile ilgili listeler