Şah Abbas ve Hurşid Banu (opera)

[bullvar_katip]

Şah Abbas ve Hurşid Banu , Azeri besteci Üzeyir Hacıbeyov’un dördüncü muğam operası. Librettosu da yine Hacıbeyov'a aittir. Azerbaycan halk masallarının motifleri temel alınarak yazılmış olan opera eserinin 4 perdesi ve 6 tablosu vardır. Tarihçe [[Dosya:Shah Abbas by Sarabski.jpg|küçükresim|180x180pik|sağ|Şah Abbas rolünde Hüseynkulu Sarabski.]] Opera ilk olarak 10 Mart 1913 tarihinde Nikitin Kardeşler Sirki'nde sahneye konmuştur. Oyunun yönetmeni Hüseyin Arablinski, şefi Müslüm Magomayev'di. Operanın başrollerinde Hüseynkulu Sarabski (Şah Abbas), Ahmed Ağdamski (Hurşid Banu), Hanefi Teregulov (Mastavar) yer alıyorlardı. Opera, Azerbaycan sahnesinde 1930'lu yılara kadar sahnelenmeye devam etti. Operanın eskizlerini, Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı onursal unvanlı ünlü karikatürist Azim Azimzade çizmiştir. küçükresim|200x200pik|sağ|Reza Darabli, "Şah Abbas ve Hurşid Banu" operasında Şef Mastavar rolünde. Karakterler Şah Abbas - 35 yaşında Vezir 50 yaşında 5 ayan Hizmetçi Oduncu ve 2 oğul Hurşid - 20 yaşında bir oduncu kızı Mastavar - Aşçı Dost canlısı - Şiraz halkından Divane 5 mahkum 3 keçeci 10 Şirazlı nefer Birlikler ve diğerleri Özellikleri [[Dosya:Sketches of Khurshid Banu for Shah Abbas and Khurshid Banu by Azim Azimzade.jpg|küçükresim|146x146pik|sağ|Şah Abbas ve Hurşid Banu operası için Azim Azimzade (1880–1943) tarafından çizilen Hurşid Banu eskizleri.]] küçükresim|145x145pik|sağ|Şah Abbas eskizleri. (Azim Azimzade) Üzeyir Hacıbeyov'un daha önceki operalarından farklı olarak mutlu sonla biten bu eserin kahramanı, bürokratik ve hırslı şahı fetheden basit bir oduncu kızıdır. Eserde iyilik kötülüğe karşı zafer kazanır ve yüce aşk zafer kazanır. Hacıbeyov'un önceki eserlerinde olduğu gibi burada da muğamlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte, yazarın bu eserinde konu malzemesini önemli ölçüde arttırması, yazarın yaratıcı gelişimini göstermiştir. Hacıbeyov, kahramanların bireysel özelliklerini yansıtan müzikler yaratmayı başarmıştır. Bu operadaki en dikkat çekici kısım, Şah Abbas'ın partisidir. Muğam operalarında ilk defa geleneksel-klasik tipte bir arya birinci perdede seslendirilmiştir. Ancak bu aryada ulusal tonlama da açıkça hissedilmektedir. Arya dramatik olarak da çok ilgi ve merak uyandırmıştır. Şah Abbas'ın imgesi burada ayrıntılı olarak anlatılmış ve hem hayalperest, şair, derin duyguları olan bir karakter, hem de hükümran ve kararlı bir Şah olduğu ortaya çıkarılmaktadır. Aryanın iki planlı içeriği bir yandan lirik ve yumuşak, diğer yandan ise bataklık ruhu gibidir ve Heyrati Zerbi muğamını anımsatmaktadır. Şah Abbas'ın bu aryası, daha sonra Müslüm Magomayev'in operasındaki Aslan Şah aryasının da temelini atmıştır. Bu arya, Hacıbeyov'un gelecekteki opera stili için de çok önemli görülmüştür. Hurşid Banu'nun ilk perdedeki aryası ve Mastavar'ın partisi de müzikleriyle operada öne çıkmıştır. Hacıbeyov'a için geleneksel olan müzik tarzı ve yeni müzikal ifadeleriyle, daha önce besteci tarafından kullanılan müzik aletlerini önemli ölçüde genişletmiş ve bu da operanın büyük başarısına yol açmıştır. Kaynakça Kategori:Azerice operalar Kategori:Üzeyir Hacıbeyov operaları Kategori:1912 operaları Kategori:Kurguda İran Kategori:Muğam