Sahabe

[bullvar_katip]

Sahabi veya çoğulu Sahabe, Ashab , bir İslam terimi. İslam peygamberi Muhammed'i görmüş, onunla konuşmuş, arkadaşlık etmiş ve ona inanmış Müslümanlara verilen isimdir. İslam literatüründe bir saygı ifadesi olarak Eshâb-ı Kirâm (Yüce/soylu sahabiler) şeklinde anılırlar. Muhammed öldüğü vakit, sayıları 124 binden fazla idi. Bu anlayışın tüm İslam toplumlarında paylaşılmadığını, Şiî-Alevî topluluklarında Sünnilik'teki gibi mutlak saygı gören bir sahabi anlayışı bulunmadığını kaydetmek gerekir; örneğin ilk dört halife ve Muaviye gibi Sünnilik'te saygı gören ve hatta kutsanan bazı kişiler Ehli beytin haklarını gasp eden ve onlara zulmeden kişiler olarak görülürler ve Şiî-Alevî topluluklarda nefret (teberra) ile anılırlar. Bu duygu; Ali ile savaşan Aişe binti Ebubekir, Zübeyr bin Avvam, Talha bin Ubeydullah, Muaviye bin Ebu Süfyan, Amr bin As için de geçerlidir. Köken bilimi Sahabe veya ashab Arapça kökenli bir sözcük olup, "yoldaşlar, arkadaşlar" anlamındadır. Sahib ve Sahabi kelimelerinin çoğuludur. İslam tarihçileri ve referans kaynaklarına göre Muhammed'in çevresindeki inanmış (Müslüman) insanlara sahabe denir. Bu kişiler Muhammed ile birlikte yaşamış ve onu görmüş kişilerdir. İlk sahabe; kadınlardan Hatice, erkeklerden ise Sünnilere göre Ebu Bekir, Şiilere göre ise Ali'dir. Sahabenin önemli bölümünü, Mekke'de İslam'ı kabul eden ve daha sonra Medine'ye göç eden Muhacirler ve Hicret eden Mekkelilere kucak açan Ensar'dan oluşturur. Sahabinin Tanımı Hadis alimlerinden İbn Hacer'in sahabi tanımı şu şekildedir: "Sahabi, mü'min olarak Hz. Peygamber ile karşılaşan ve imanla vefat eden kimsedir." Fıkıh alimleri ise Allah Rasulü'nü uzun süre gören kişilere sahabi deneceğini savunmuşlardır. Sahabe hakkında hadisler İnanca göre insanların en hayırlıları sahabeler, sonra tabiin ve sonra diğerleri gelir. Sahabenin üstünlükleriyle ilgili hadislerden bazıları; "Kıyâmet günü ashâbımdan her biri, kabirlerinden kalkarken, vefât ettiği memleketin bütün müminlerinin önlerine düşerek ve onlara nûr ve ışık saçarak Arafat meydanına götürür" (Tirmizî) "Peygamberlere söven öldürülür ve Ashabıma söven dövülür" (Taberânî ve Münâvî) "Beni gören ve beni görenleri gören bir müslümanı Cehennem ateşi yakmaz" (Münâvî ve Tirmizî) "Ashabıma sövmeyiniz! Ashabımdan sonra gelenlerden bir kimse, dağ kadar altın sadaka verse, Ashabımdan birinin bir avuç arpa vererek kazandığı sevaba veya yarısına kavuşamaz." "Ashabım gökteki yıldızlar gibidir. Herhangi birisine uyarsanız, hidayete kavuşursunuz" (Münâvî ve Beyhakî) "Ashabımın kusurları, yanlış hareketleri olacaktır. Allahü Teâlâ, onları bana bağışlıyacak, kusurlarını bağışlayacaktır." (Celâleddîn-i Süyûtî/Câmi'ussagîr) "Allahü Teâlâ bütün insanlar arasından beni seçti. Bütün üstünlükleri ve iyilikleri ihsan eyledi ve benim için ashab ayırdı, seçti. Ashabım arasından benim için akraba ve yardımcılar seçip ayırdı. Bir kimse, benim için, benim Peygamberliğim için, bunları sever ve sayarsa, Allahü Teâlâ da, onu Cehennemden korur. Bir kimse, benim hâtırımı düşünmeyerek, Ashabımı sevmez, onlara dil uzatır, incitirse, Allahü Teâlâ da, onu Cehennem azabı ile yakar, sızlatır" (İbni Hacer-i Mekkî/Savâık-ul-muhrika) Bazı ünlü sahabeler Ebu Bekir Ömer bin Hattab Osman bin Affan Ali bin Ebu Talib Hatice bint Hüveylid Aişe bint Ebu Bekir Zübeyr bin Avvam Talha bin Ubeydullah Abdurrahman bin Avf Sa ́d bin Ebi Vakkas Muaviye bin Ebu Süfyan Ebu Ubeyde bin Cerrah Said bin Zeyd Kays bin Sa'd Abbad bin Bisr Abbas bin Abdülmuttalip Abbas bin Mirdas bin Ebi Amir Abbad bin Kays Abbas bin Ubade bin Nadle Abdullah bin Abbas Abdullah bin Abdullah bin Übey Abdullah bin Amr ibni ́l-As Abdullah bin Amr bin Haram Abdullah bin Atik Bilal-i Habeşi Erkam bin Ebü'l Erkam Ebuzer el-Gifari Mus'ab bin Umeyr Salmân-ı Fârisî Enes bin Malik Ebu Hureyre Ebu Tufayl Ebu Huzeyfe bin Utbe İkrime bin Ebu Cehil Halid bin Velid Ebu Eyyûb el-Ensarî Ayrıca bakınız Tâbiîn Tebeu't Tâbiîn Hulefâ-i Râşidîn Aşere-i Mübeşşere Kaynakça Dış bağlantılar Sahabelerin Hayatı