Sakarya, Ardanuç

[bullvar_katip]

Sakarya, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Eski adı Sagara'dır. Tarihsel Klarceti bölgesinde yer alan köyü Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiğinden hareketle bu adın Türkçeye Gürcüce Sagara / Sağara'dan (საგარა / საღარა) girdiği söylenebilir. Bu yer adı Türkçe Sakara (سقارا) olarak da yazılmıştır. Sağara'daki kilisenin varlığı, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği yerlerde halk Müslümanlaştırıldığı için köylerde yeni kiliseler yapılmamıştır. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterlerinde de köyün adı geçmektedir. Sagara'nın yer aldığı Klarceti bölgesi, orta çağda Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturuyordu. Osmanlılar bu bölgeyi ve Sagara köyünü 16. yüzyılın ortasında ele geçirdi. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 19 haneden oluşuyordu. 17 hane Hristiyan, 2 hane Müslüman olarak kaydedilmişti. Her hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 95 kişiden oluştuğu söylenebilir. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu 1 hane artmış olarak 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterinde 20 hane kaydedilmiştir. Bu tarihte ise, 9 hane Hristiyan, 11 hane Müslüman olarak yazılmıştır. Sagara köyünün Müslümanlaşma sürecini 17. yüzyılda tamamladığı bu kayıtlar üzerinden söylenebilir. Sagara, uzun süre Osmanlı sınırları içinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nde (1877-1878) Ruslar tarafından ele geçirildi. Rus idaresinin Sagara (Сагара) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Gümüşhane nahiyesinin üç köyünden biriydi. 1886 yılındaki tespite göre nüfusu 658 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamının "Türk" olarak kaydedilmiş olması, Sagara'nın Hristiyan nüfusunun Müslüman olduktan sonra asimile olduğunu da göstermektedir. Sagara, Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna doğru Rusların bölgeden çekilmesinden sonra bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sürerken, köyün de yer aldığı Artvin-Ardahan bölgesi fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Moskova Antlaşması'yla da köy yeniden Türkiye'ye bırakıldı. Sağara, 1922 nüfus cetveline göre Artvin livasının (sonra vilayet) Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve köyde 26 hanede 98 kişi yaşıyordu. Sagara'nın adı 1925 yılında Sakarya olarak değiştirildi. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Sakarya (Sagara)" biçiminde geç döneme kadar resmi yayınlarda kullanılmıştır. Sagara'da, biri kilise ve diğeri kale olmak üzere iki tarihsel yapının kalıntıları günümüze ulaşmıştır. Kunia mahallesinde bulunan ve tek nefli köy kilisesi olan Sagara Kilisesi ile aynı mahallede kayalık bir tepede yer alan Sagara Kalesi neredeyse tamamen yıkılmıştır. Coğrafya Sakarya köyü, Artvin il merkezine 52km, Ardanuç ilçe merkezine 10km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti