Şala (aşiret)

[bullvar_katip]

[[Dosya:Northern_Albanian_Tribal_Regions.png|küçükresim| Kuzey Arnavut aşiret bölgelerini gösteren harita. ShalaDukagjin dağlarında, İşkodra'ın kuzeydoğusunda ve Drina Nehri'nin kuzeyinde bulunur.]] Şala , Dukagjin yaylalarında, Şala nehri vadisinde kuzey Arnavutluk'un tarihi bir aşireti ve bölgesidir. Aşiretten ilk olarak 1634'te bahsedildi ve sözlü gelenek ve arkeoloji, atalarının vadiye göç ettiğini doğruladı. 19. yüzyılın sonunda aşiret Katolikti ve yaklaşık 3.000 üyesi bulunmaktaydı. Bugün, aşiretin torunları Kosova'da yaygındır. Etimoloji Robert Elsie'ye göre, isimleri Arnavutça "verimsiz toprak" anlamına gelen shalës(inë) kelimesinden türemiştir. Şala adı ilk kez 1634 yılında İtalyanca'da "Sciala" olarak kaydedilmiştir. sağ|küçükresim|Shala Vadisi Aşiret bölgesi nehir vadisinde, kuzey Arnavutluk'ta yer alan Shalë nehri, kuzeyindeki Dirin ve güneyindeki Theth içinde, Dukagjin'de yer alır. Şala aşireti dört bajraka (Theth, Pecaj, Lothaj ve Lekaj) veya üç bajraka (Shala, Gemaj ve Theth) bölünmüştür, son iki bajrak kendi başlarına aşiret olarak kabul edilir. 17. yüzyılın son on yılından bu yana, Kosova bölgesi ve Kuzeybatı Makedonya, Arnavut aşiretlerine mensup aileler tarafından göçe uğradı. Bu göçün en yoğun aşaması 18. yüzyılın ortalarından 1840'lara kadar olmuştur. Bu, Şala da dahil olmak üzere birçok aşiretin bölünmesine yol açtı. Bugün Kosova'da Şala, esas olarak Shala e Bajgorës olarak bilinen tepelik bölgede Volçetrin, Mitrovitsa ve Trepça çevresinde yoğunlaşmıştır, Bajgora 37 yerleşim biriminin en büyüğüdür. Dört aşirete veya vllazni'ye (kardeşlere) ayrılırlar: Gima, Peci, Maleti (Arnavutluk'taki Lotaj ile alakalı) ve Lopçi. Isniq, Deçan içinde, Klina ve Drenica'da, Ulët'te Lluka e Epërme ve Strellç içinde çok fazla Şala vardır. Tarih sağ|küçükresim|Shala ve Bajgorës Shala'nın efsanevi atası Zog Diti idi, kardeşleri Mark Diti ise Shoshi'nin ve Mir Diti, Mirdita'nın atasıydı. Ayrıca başka kurucu gelenekler de vardır. Tarihsel ve arkeolojik araştırmaların sonuçları, Şala'nın atalarının birkaç yüzyıl önce vadiye geldiğine dair sözlü iddialarını doğrulamaktadır. Bazı kaynaklar, Şala'nın atalarının Arnavutluk'a Kuçi bölgesinden (günümüz Karadağ) geldiğini, bu yüzden onların Kuciler ile akraba olarak kabul edildiğini göstermektedir. Şala aşireti, Osmanlı padişahının emriyle 1879 Ağustos'unda barış yapana kadar Gashi aşireti ile çatışma halindeydi. Rus bilim insanı J. V. Ivanova, 1956-58'de Kuzey Arnavutluk'ta araştırma yaptı ve yerel halktan, Şala'nın Şala vadisine yerleştiğinde, 15. yüzyılda Puka dağlarından yerli "Mavriqi" ile karşılaştıklarını kaydetti. Aşiretin dini Katoliktir ve 19. yüzyılın sonunda aşiretin yaklaşık 3.000 üyesi olduğu belirtilmiştir. Osmanlı Dönemi Osmanlı'nın son dönemlerinde Şala aşireti yalnızca Katolikti ve ünlü bir Arnavut aşiretiydi. Şala için kan davası suçu, adil bir oyun olarak kabul edilen hanenin erkekleriyle sınırlıydı. Jön Türk Devrimi (1908) ve ardından Osmanlı anayasasının düzenlenmesinden sonra, Şala aşireti belgeyi desteklemek ve diğer aşiretlerle olan kan davasını 6 Kasım'a kadar durdurmak için bir söz verdi. 1910 yılında, Şala, diğer bazı Arnavut aşiretleriyle birlikte, 1910 Arnavutluk isyanına katıldı ve İşkodra'ya ulaşmaya çalışan Şevket Turgut Paşa'nın Osmanlı kuvvetlerine karşı aralarında çok sert bir savaş oldu. 1911'deki 23 Haziran Arnavut isyanı sırasında, Arnavut aşiret üyeleri ve diğer devrimciler Karadağ'da toplandılar ve imzacılardan ikisinin Şala'dan olduğu Arnavut sosyopolitik ve dil haklarını talep eden Greçë Muhtırası'nı hazırladılar. Daha sonra Osmanlılarla yapılan görüşmelerde, devletin Şala nahiyesine bir veya iki ilkokul yapılması ve kendilerine tahsis edilen öğretmen maaşlarının ödenmesi vaadiyle aşiret mensuplarına af çıkarılmıştır. Bağımsız Arnavutluk Dönemi 1913'te Şala aşireti, İşkodra Kuşatması sırasında Karadağ güçlerine katıldı. Karadağ güçleri şehri aldıktan sonra aşireti silahsızlandırmaya başlayınca Şala aşireti isyan etti. 1918'de Avusturya-Macaristan nüfus sayımı, Abat, Lekaj, Lotaj, Nenmavriq, Nicaj, Pecaj ve Theth yerleşim yerlerinde ve çevresinde yaşayan 431 hane ve 2.512 nüfus kaydetti. 1926'da Şala ve Shoshi aşireti yeniden ayaklandı, ancak bu isyan Muharrem Bajraktari liderliğindeki jandarma ve Dibra ve Mat savaşçıları tarafından bastırıldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra komünistler, Arnavutluk'un milliyetçi güçlerini 1945 ve 1946 boyunca kontrol ettikleri Şala'ya çekilmeye zorladılar. Ekonomi [[Dosya:Shala_men.png|sağ|küçükresim|Şala erkekleri, Edith Durham tarafından 1909'dan önce çekilmiş bir fotoğraf.]] Şala aşiretinin üyeleri sulama işinde çok becerikliydi. Branislav Nušić, Şala'nın, Deçan yakınlarındaki İstinić köyünde yaşayan yaklaşık 400 aile dışında, Arnavutluk'un en fakir aşireti olduğunu kaydetti. Din [[Dosya:Theth_18.JPG|sağ|küçükresim|Theth'deki Katolik kilisesi]] Şala'nın koruyucu azizi, bayram günü 27 Aralık'ta kutlanan Evangelist Aziz Yohanna'dır. Aşiretin dini Katolik iken, 19. yüzyılın sonunda aşiretin yaklaşık 3.000 üyesi vardı. Bugün Kosova'daki aşiretin torunları Müslümanlık dinine mensuptur. Önemli insanlar İsa Bolatin - Arnavut devrimci ve milliyetçi Ndok Gjeloshi - Arnavut subayı Mehmet Şpendi - Gerilla savaşçısı Galeri Ayrıca bakınız Aşiret'in kökeni olan bölge Shala Şala (soyadı) Kitaplar Kaynakça Kategori:Arnavut Roma Katolikleri Kategori:Arnavutluk'un tarihî bölgeleri