Savaş, Şavşat

[bullvar_katip]

Savaş, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Savaş köyünün eski adı Mogvta'dır. Bu yer adı, Gürcü dilinde Zerdüştî din adamı, rahibi anlamına gelen "mogvi" (მოგვი) kelimesinden türemiş olup "Rahipler" gibi bir anlama gelir. Bu yer adı Türkçeye Mogta / Mokta biçiminde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlıca nüfus defteri ile Artvin vilayeti hakkında yazılmış 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Mogta/Mokta (موكتا/موقدا) olarak geçer. Mogvta köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün Gürcüce bir ad taşıması ve Romieti (რომიეთი), Abrameti (აბრამეთი), Lomara (ლომორა) gibi köyün sınırları içindeki Gürcüce yer adları bulunması da Mogvta'ın Osmanlı döneminden önce de bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Mogvta, 1835 Osmanlı nüfus defterinde "Mogta" adıyla Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin asker alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği Mogta köyünde 53 hanede 148 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Mogta'nın toplam nüfusunun yaklaşık 296 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu sırada Sataplia ve Şindoba birer mahalle olarak Mogta köyüne bağlıydı. Sataplia'da 6 hanede 15 erkek ve Şindoba'da 6 hanede 12 erkek kaydedilmiştir. Mokvta köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Mokvta (Моквта) adıyla kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Anklia nahiyesinin 11 köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde Mogvta'daki 49 hanede, 145'i erkek ve 152'si kadın olmak üzere, 297 kişi yaşıyordu ve bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmişti. Mogvta köyü bu tarihte üç mahalleden oluşuyordu. "Nomara" mahallesinde 2 hane, "Romiet" mahallesinde 5 hane ve "Suni-ogulari" mahallesinde 3 hane bulunuyordu. Mogvta köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Mogvta köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı. Mogvta, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Mokta" adıyla Şavşat kazasının merkez nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu, 223'ü kadın ve 240'ı erkeke olmak üzere, 71 hanede yaşayan 463 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte nüfusun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır. Mogvta veya Mokta Türkçe olmadığı için köyün adı 1925’te Savaş olarak değiştirilmiştir. Savaş, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının Merya nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 639 kişiden oluşuyordu. 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 1.073 kişiye ulaşmıştı ve bu nüfus içinde 492 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Savaş köyü, Artvin il merkezine 75km, Şavşat ilçe merkezine 17km uzaklıktadır. Çiftlik, Yamaçlı, Otluca, Çayağzı Üzümlü ile Ardanuç'a bağlı Kutlu Köyü ve Hisarlı köyleriyle komşudur. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Savaş Köyü Köye ait internet sayfaları: savas.org.tr/ www.mokta.com Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti Kategori:Şavşat belde ve köyleri