Sebzeli, Şavşat

[bullvar_katip]

Sebzeli, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Sebzeli köyünün eski adı Cvarishevi’dir. Gürcüce bir yer adı olan Cvarishevi (ჯვარისხევი), haç anlamındaki "cvari" (ჯვარი) ve dere veya vadi "hevi" (ხევი) kelimelerinden oluşur ve “haçdere” anlamına gelir. Hanak ilçesine bağlı Sulakçayır köyünün de eski adı olan Cvarishevi, Türkçeye erken dönemde Cvarishev (جوارسخو) ve geç dönemde değişime uğramış biçimde Carishev (جاریسخو) olarak girmiştir. Cvarishevi köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir ad taşıyor olması ve köydeki diğer Gürcüce yer adları da Cvarishevi'nin o dönemden kalma bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Osmanlı idaresinin 1835 yılındaki nüfus tespitinde "Surevan" köyü yer almasına karşın, Cvarishevi adı geçmemektedir. 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde olduğu gibi, o tarihte Cvarishevi'nin Surevan köyünün bir mahallesi olduğu tahmin edilebilir. Cvarishevi, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin “Cuvarishev” (Джуварисхевъ) olarak kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasında Daba nahiyesine bağlı Surevan köyünün bir mahallesiydi. Cvarishevi mahallesi 16 haneden oluşuyordu. Surevan köyünde ise, 72 hanede 453 kişi yaşıyordu. Köyde hane başına düşen ortalama kişi sayısı üzerinden Cvarishevi'de yaklaşık 100 kişinin yaşadığı söylenebilir. Bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Rus idaresi sırasında bölgeyi gezen Gürcü tarihçiler de köyün adını Carishevi olarak not etmiştir. Bunlardan biri olan Niko Mari 1904’te Cvarishevi’yi Surevani’nin mahalleleri arasında sayar. Cvarishevi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Cvarishevi köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı. Cvarishevi, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinden itibaren genel nüfus sayımlarında ayrı bir köy olarak kaydedilmemiştir. 1997 yılında Dutlu (Surevan) köyünden ayrılarak Sebzeli adıyla ayrı bir köy haline getirilmesi, uzun zaman boyunca Cvarishevi'nin bu köyün bir mahallesi olduğunu göstermektedir. Bu arada köyün adının Sebzeli olarak değiştirildiği anlaşılmaktadır. Sebzeli köyünde Kvirala Deresi üzerindeki tek kemerli taş köprü günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmıştır. Bu köprü halk tarafından Gürcü kraliçesi Tamar'a atfen "Tamara Köprüsü" olarak adlandırılmaktadır. Coğrafya Sebzeli köyü Artvin il merkezine 92km, Şavşat ilçe merkezine 27km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Yerelnet Kategori:Artvin tarihi Kategori:Tao-Klarceti Kategori:Şavşat belde ve köyleri