Şehzade Bayezid (I. Süleyman'ın oğlu)

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Şehzade Bayezid (Osmanlıca: شهزادة بايزيد; d. 1525 veya 1526, İstanbul - 25 Eylül 1561, Kazvin), I. Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olma üçüncü şehzadesidir. Kütahya, Konya ve Karaman sancak beyliklerinde bulunmuştur. Babası henüz sağ iken kardeşi Şehzade Selim ile giriştiği taht mücadelesinde yenilmiş; sığındığı Safevi Şahı’nın sarayında babasının adamları tarafından oğulları ile birlikte boğularak öldürülmüştür. Oğulları ve kendisinin naaşı Sivas'ta bulunan Melik-i Acem Türbesi'nde yer almaktadır. Hayatı 1525 veya 1526 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, annesi Hürrem Sultan’dır. 11 Kasım 1539’da erkek kardeşi Şehzade Cihangir ile birlikte sünnet edildi. 1543’teki Macaristan seferine katıldı. 1546’da Karaman Sancak Beyliği ile görevlendirildi. 1548’de İkinci İran seferine çıkan babasını abisi Şehzade Mustafa'yla birlikte Akşehir’de karşıladı. Kanuni, 1553’te Nahcıvan Seferi’ne (3. İran Seferi) çıkarken Bayezid’i taht muhafazası için Edirne’ye gönderdi. Ordu sefere giderken Konya’da Şehzade Mustafa’nın boğdurulması ve ardından Şehzade Cihangir’in de hastalanarak Halep’te hayatını kaybetmesi üzerine Bayezid, tahtın iki varisinden birisi olarak kaldı. Diğer varis, ağabeyi Şehzade Selim idi. Düzmece Mustafa Olayı Şehzade Mustafa’nın öldürülmesinden sonra ortaya çıkan Düzmece Mustafa olayında Şehzade Bayezid’in, isyancı kuvvetleri durdurmada ağır davrandığı, hatta bu isyanı onun tertiplediği iddiası ortaya atıldı. Kanuni’nin ona olan güveni sarsıldı, ancak yine de kendisini affedip Kütahya’ya gönderdi. Bayezid bunun üzerine babasına yazdığı mektupta “ben kulunuzu muradına irgürdünüz” diyerek teşekkür etmiş ve kendisini tahtın varisi olarak görmüştür. Hürrem Sultan'ın desteği Hürrem Sultan, kendi oğullarından birisinin, daha çok karakter bakımından Kanuni’ye benzeyen Bayezid’in tahta geçmesini istiyordu. Hatta Düzmece Mustafa olayında Bayezid’in affedilmesinin Hürrem Sultan’a borçlu olduğu söylenmektedir. Ancak Hürrem Sultan'ın 1558’de ölümünden sonra, Bayezid koruyucusuz kalmış ve kendine askerler toplamaya girişmiştir. Bayezid’in Selim aleyhine harekete geçmesinde, Lala Mustafa Paşa’nın rolü olduğu düşünülür. Şehzade Selim ile taht mücadelesi [[Dosya:Suleymanname 360a.jpg|küçükresim|sağ|Şehzade Bayezid ve Cihangir'in 1539'daki sünnet düğünleri (Süleymannâme)]] Oğullarının taraftar toplamaya başlamaları üzerine Kanuni onları birbirlerinden uzaklaştırmış, 1558’de Selim’i Konya’ya, Bayezid’i ise Amasya’ya göndermiştir. Bayezid bunu kendisine bir hakaret saydı ve Kütahya’da kalmaya çalıştı. Ancak babasının ısrarları sonucu Amasya’ya gitmek zorunda kaldı; 21 Aralık 1558’de Amasya’ya vardı. Kanuni onu çeşitli vaatlerle oyalamaya çalışırken, o bir mektubunda babası için “padişah olan yalan söyler mi” dedi ve taraftar toplamaya devam etti. Kanuni, aynı şekilde Selim’in de asker toplamasını söylemiş ve Sokollu Mehmed Paşa’yı ona yardıma göndermiştir. Bu arada Bayezid’in sancağından çıkması isyan olarak değerlendirildi ve Şeyhulislam Ebusuud ve başka din adamları tarafından öldürülmesinin vacip olduğuna dair fetvalar verildi. Bu esnada Amasya’dan Ankara’ya gelmiş olan Bayezid, 30 Mayıs 1559’da Konya önlerinde Selim’in ordusuyla çarpıştı, Konya Şehzâdeler Muharebesi denilen bu çarpışmada Selim'in düzenli ordusu karşısında üstünlük sağlayamayıp yenildi. Bunun üzerine Amasya’ya dönmüş ve müftü Muhyiddin Cürcani’yi babasına, affedilmesini dilemesi için gönderdi. Safeviler'e sığınması Kanuni, Bayezid'in af talebini reddedip yakalanmasını emredince Bayezid oğullarını alarak 7 Temmuz’da Amasya’dan çıktı. Ağustos ortalarında Safeviler'e sığınmak zorunda kaldı. [[Dosya

anoramio - V&A Dudush - Yukarı Tekke Sivas.jpg|küçükresim|Şehzade Bayezid'ın kabrinin bulunduğu Abdülvehhâb Gâzî Camii, Yukarı Tekke, Sivas]] İran’da Şah Tahmasb tarafından Kazvin'de büyük bir törenle karşılanan Bayezid, onun aracılığıyla babasından affını diledi. Tahmasb, Selim ve Kanuni arasında Bayezid’in teslimi konusunda yazışma ve pazarlıklar yapıldı. Tahmasb’ın isteklerinden bir kısmını kabul etmek zorunda kalan Kanuni, ona 200.000 altın ödeyeceğini ve Kars Kalesi’ni bırakacağını vadetmiştir. Ayrıca Selim de padişah olduğunda, Safeviler ile dost kalacağına dair bir ahidnâme vermiştir. Ölümü Anlaşma sağlanınca Kazvin’e giden Osmanlı elçileri 25 Eylül 1561 tarihinde önce Bayezid’i ardından da oğullarını boğarak öldürdüler. Bayezid ve oğullarının cenazeleri Sivas’a getirilerek surların dışında bulunan "Melik-i Acem türbesi"'ne defnedilmiştir. Bu türbe Abdülvehhâb Gâzî Camii içerisindedir. Şehzade Bayezid'in ölümünden sonra Bursa'ya nakledilen hanımı bir kale içinde bekletilmiş ve yanında bulunan üç yaşındaki oğlu da öldürülmüştür. Ailesi Çocukları Şehzade Orhan (d. 1543 Kütahya - ö. Kazvin, 25.9.1561 öldürülmüş). Şehzade Osman (d. 1545 Kütahya - ö. Kazvin, 25.9.1561 öldürülmüş). Mihrimah Sultan (d. 1547 Kütahya - ö. İstanbul, 1593), 1562 ile Damad Muzaffer Paşa evlendi. Şehzade Abdullah (d. 1548 Kütahya - ö. Kazvin, 25.9.1561 öldürülmüş). Hatice Sultan (d. ve ö. Kütahya, 1550). Şehzade Mahmud (d. 1552, Kütahya - ö. Kazvin, 25.9.1561 öldürülmüş). Şehzade Mehmed (d. 1558 Amasya - ö. Bursa, 3.10.1561 öldürülmüş). Ayşe Sultan (d. 1553, Kütahya - ö. Tokat, 1572), 1568 ile Damad Hoca Ali Paşa Eretnaoğlu evlendi ve bir oğlan doğum sırasında öldü. Hanzade Sultan (d. ve ö. Kütahya, 1556). Eşleri Defne Sultan Rana Sultan Kardeşleri Şehzade Mustafa Şehzade Mehmed Mihrimah Sultan 2. Selim Şehzade Cihangir Ölümünden sonra Bayezid olayından sonra, yeniçerilerin Anadolu’ya muhafız olarak yayılması ve şehzadelerden yalnızca en büyüğüne sancak verilmesi gibi idari değişikliklere gidilmiştir. Ona sadrazamlık vaadinde bulunan Selim’in tahta çıkmasını isteyen ve Bayezid'i babasına karşı isyana teşvik eden Lala Mustafa Paşa, ancak III. Murat zamanında yaklaşık 3 ay sadrazamlık yapabildi. Şairliği Bayezid’in “Şahi” mahlasıyla yazdığı şiirleri, Türkçe ve Farsça şiirlerinden oluşan bir divanı vardır. Şiirlerinde saltanat arzusu, aşk, günahlarından bağışlanması için yakarış konularını işler. Babasından affını dilemek için yazdığı şiirleri ve babasının yine şiir olarak verdiği karşılıklar ünlüdür. Divanının iki el yazma kopyası Millet Kütüphanesi Ali Emirî koleksiyonunda bulunur. Divanı Filiz Kılıç tarafından yeni Türk alfabesine çevrilmiştir, fakat bu aktarım hatalı olduğu iddiasıyla eleştirilmiştir. Popüler kültürdeki yeri 2003 yapımı Hürrem Sultan dizisinde Engin Altan Düzyatan tarafından canlandırılmıştır. 2011 yapımı Muhteşem Yüzyıl dizisinde Aras Bulut İynemli tarafından canlandırılmıştır. Galeri Kaynakça Dış bağlantılar Sakaoğlu, Necdet "Bayezid" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.302 ISBN 975-08-0072-9 İslam Ansiklopedisi, "Bayezid" maddesi sf:230 Turan, Şerafettin (2011) Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Taht Kavgaları, İstanbul: Kapı Yayınları. ISBN : 9786054322718 Kategori:İstanbul doğumlular Kategori:1561 yılında ölenler Kategori:16. yüzyılda Osmanlılar Bayezid Kategori

ivan edebiyatı şairleri Kategori:I. Süleyman Kategori:İdam edilmiş Osmanlılar Kategori:II. Selim Kategori:III. Murad Kategori:İdam edilmiş hanedan üyeleri Kategori:Tahta çıkamayan varisler Kategori:Sivas'ta defnedilenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Şehzade Bayezid (I. Süleyman'ın oğlu)

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi